Het Verhaal van Vlaanderen deed bij de jaarwisseling de zuurtegraad in kranten en op sociale media enorm stijgen. Het zou een schande zijn dat een Vlaamse regering – en dan vooral de daarin zetelende N-VA – overheidsgeld spendeert aan wat een identiteitsvormend project wordt genoemd. Maar wat is er eigenlijk mis met een Vlaamse regering die een reeks over de geschiedenis van onze regio ondersteunt?

Om te beginnen komt Het Verhaal van Vlaanderen niet uit de koker van de Vlaamse regering. Het gaat om een co-productie van de VRT en productiehuis De Mensen, die aan de slag zijn gegaan met het Deense succesformat Historien om Danmark. Een succesformule waarmee ook de Nederlandse publieke omroep NTR hoge toppen scheerde onder de titel Het Verhaal van Nederland. Productiehuis De Mensen trok met een voorstel naar de VRT en ging op zoek naar bijkomende financiering bij de Vlaamse regering. Die had namelijk in het regeerakkoord van 2019 ingeschreven te zullen werken aan de promotie van Vlaanderen.

Buitenlands succes

‘Top’, dachten ze bij De Mensen. Ons Verhaal van Vlaanderen past perfect binnen die doelstelling. Een overzicht van wat er allemaal gebeurde in onze regio, van prehistorie tot heden. Gebracht door een verteller – in dit geval Tom Waes – en ondersteund door een reeks wetenschappelijke experten – archeologen en historici – in de periodes die aan bod komen. Dit alles op een professionele en tot de verbeelding sprekende manier in beeld gebracht met gebruikmaking van historische re-enactments en hoog technologische digitale grafische technieken. Met het succes van het format in het buitenland hadden ze een goede troef in handen. Een format dat bewezen had dat het werkte. Zowel de VRT als de Vlaamse regering stapten dus mee in dit project.

Bij de financiering van culturele projecten is het blijkbaar belangrijk welke partijkaart de bevoegde minister heeft. Wanneer die behoort tot een Vlaams-nationale partij zoals de N-VA, is het bon ton om te insinueren dat de subsidies worden ingezet met als doel de ideologische indoctrinatie van de (jonge) bevolking.

Onbevlekte financiering

Koken kost geld. In totaal klokt het budget voor de productie af op 6,1 miljoen euro. Om aan te tonen dat het overheidsmanna toch wel erg gul over het hoofd van productiehuis De Mensen werd uitgestrooid, lijstte De Standaard de subsidies op. Eén probleem: hun lijstje klopt niet. Hier volgt hoe het echt in mekaar zit.

De VRT maakte als co-producent in totaal 2 miljoen euro vrij. Zij vonden die middelen binnen de eigen begroting. Een begroting die – terecht – voornamelijk gevoed wordt door de jaarlijkse dotatie van de Vlaamse overheid. De middelen vallen onder de bevoegdheid van minister voor Media Benjamin Dalle (CD&V).

Een volgend deel van de financiering is afkomstig van het federale niveau. Het gaat dan over de Tax Shelter, een systeem dat bedrijven de mogelijkheid biedt om eigen middelen te investeren in audiovisuele producties en podiumkunsten. Als fiscale tegenprestatie krijgen ze een belastingvrijstelling ten belope van 310% van het werkelijk gestorte bedrag. Via de Tax Shelterregeling kon Het Verhaal van Vlaanderen rekenen op 1,7 miljoen euro.

Steden en gemeenten

Het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF) gaf 500.000 euro. Daarbovenop kwam nog eens 400.00 euro via Screen Flanders, een steunmaatregel uit 2012 die destijds door minister-president Kris Peeters (CD&V) en Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege (CD&V) in het leven werd geroepen om Vlaanderen als audiovisuele regio internationaal op de kaart te zetten. Het VAF behandelt het dossier voor deze steunmaatregel. De middelen komen van het Vlaams Agentschap voor Innoveren en Ondernemen (VLAIO). Dat ressorteert onder de bevoegdheid van de minister van Economie, voorheen Hilde Crevits (CD&V) en op dit moment Jo Brouns (CD&V).

Daarnaast dragen verschillende steden en gemeenten in totaal nog 200.000 euro bij. De Mensen kon via diverse sponsoren nog eens datzelfde bedrag (200.000 euro) verzamelen.

Minder onbevlekte financiering

Vanuit het departement Onderwijs, bevoegdheid van Ben Weyts (N-VA) komt 400.000 euro. Binnen het project wordt namelijk ook gewerkt aan didactisch materiaal om in te zetten tijdens de lessen geschiedenis. Het gaat dan over boeken op het niveau van het basis en middelbaar onderwijs, maar ook over een quizpakket en een Suske en Wiske-strip.

Ook minister van Toerisme Zuhal Demir (N-VA) stond er op haar duit in het zakje te doen. Zij maakte 250.000 euro vrij onder het mom dat zo’n prestigieuze reeks kan bijdragen tot de promotie van toeristische attracties zoals de talrijke musea die onze regio rijk is. In dat kader maakte minister van Cultuur Jan Jambon op de valreep nog 150.000 euro vrij, nadat hij eerst al via de Kanselarij als minister-president 300.000 euro had bijgedragen in het kader van Imago Vlaanderen.

Creatieve (Woke?) Wiskunde

Alles bijeen komt het kostenplaatje van Het Verhaal van Vlaanderen dus op 6,1 miljoen euro. Geen ongewone som voor een productie van dit formaat. Het bedrag afkomstig van de Vlaamse overheid komt dan neer op 2 miljoen euro óf 4 miljoen euro, afhankelijk van of je de bijdrage van de VRT al dan niet meetelt. Toch komen ze bij De Standaard uit op een subsidiebedrag van de Vlaamse overheid van 2,4 miljoen euro. Hoe komen zij daar aan?

In hun oplijsting vinden we 400.000 euro terug die nooit werd uitbetaald of die ze gewoon dubbel tellen. Een fout die ze hadden kunnen vermijden door zelf in de begrotingen te gaan kijken of te checken bij de bevoegde instanties of hun optelsom wel klopte.

100.000 euro die ze toewijzen aan een begrotingsaanpassing uit 2021 van benjamin Dalle werd op het laatste nippertje vanuit zijn kabinet teruggetrokken en dus ook nooit effectief toegekend. De 200.000 euro die ze toewijzen aan een begrotingsaanpassing door Jambon in 2022 bevat de 150.000 euro die werd uitbetaald vanuit het departement Cultuur. De resterende 50.000 euro werd nooit uitbetaald. Uiteindelijk tellen ze bij DeStandaard ook nog eens 100.000 euro uit het Noodfonds Corona mee. Alleen zat die al vervat in de bijdrage van 500.000 euro van het VAF.

De Standaard zit er dus 400.000 euro naast. Of 20% van de in totaal uitgekeerde Vlaamse subsidies, de bijdrage van de VRT niet meegerekend.

De inhoud

Maar hoe zit het nu met de inhoud van Het Verhaal van Vlaanderen? Zondagavond ging de eerste aflevering op antenne. Wij konden Tom Waes niet betrappen op enige poging tot Vlaams-nationale indoctrinatie. De makers namen ook een kijkje over de taalgrens, waar ze het zelfs respectvol hadden over Mons toen het Henegouwse Bergen ter sprake kwam. Kwatongen op Twitter stelden dan al maar vast dat de echte indoctrinatie nog moet komen. Enigszins lankmoedig moet je toegegeven dat er vanuit de prehistorie niet al te veel te indoctrineren valt. Al leerden we wel dat er in elk van ons als Europeaan een stukje Neanderthaler zit.

De bewering dat Vlaams nationale excellenties dit project vanuit hun kabinetten trachten te beïnvloeden berust op stevig wat paranoia. Ze hebben daar wel wat anders te doen. Dat ze, samen met de coalitiepartners, geld vrijmaken voor een project dat de geschiedenis van onze regio op een bevattelijke manier voor een breed publiek uit de doeken wil doen, hoeft niet tot argwaan te leiden. Er is niets dat er op wijst dat politici zich hebben gemoeid met de inhoud van het programma. Indien dat wel het geval zou zijn, zien we daar graag eerst de bewijzen van. Gratuite beschuldigingen van verzuurde culturo’s die vinden dat ‘hun’ geld verkeerd – lees: niet aan hen – wordt besteed, volstaan niet.

Prehistorie

De eerste aflevering in de reeks voorspelt in elk geval veel goeds. We zagen een mooi in beeld gebracht verhaal dat doorspekt werd met interessante uitleg door academici die in klare taal vertelden over wat er tijdens de prehistorie in onze contreien te beleven viel. Tom Waes praatte het geheel in zijn eigen stijl aan elkaar. Daar kan je voor of tegen zijn – sommigen ergeren zich aan zijn tussentaal – maar je kan moeilijk ontkennen dat hij daarmee een groot publiek weet te bereiken. Waes blijft een kijkcijferkanon.

Dat blijkt ook uit de cijfers: 1,1 miljoen Vlamingen keken live naar de première van Het Verhaal van Vlaanderen. Daarmee wist Waes een marktaandeel van 40,9% weg te kapen. Een marktaandeel dat normaal slechts weggelegd is voor de betere voetbalmatch tijdens een WK. Alle pogingen om deze reeks voor het verschijnen in diskrediet te brengen ten spijt lijkt de Vlaamse tv-kijker er wel pap van te lusten.

Of misschien speelt ook hier de oude wet die stelt dat slechte reclame ook reclame is. Het is alleen jammer dat een bepaalde culturele elite geheel voorspelbaar een fles ‘Blauw Handje’ opentrekt wanneer je ‘Vlaanderen’ in de naam van een project vermeldt. Dan plots zijn subsidies verderfelijk en ‘opmerkelijk gul’. Of hadden ze bij De Standaard ook die Land Rover Defender gezien en trapte dat op hun groene hart?

verzuring

Het Verhaal van Vlaanderen: knallende start ondanks zure commentaren over subsidies

Een dun laagje beschaving