‘De meest recente ontwikkelingen wijzen op een ongeziene breuk met het verleden’, stelt Peter Seewald, een insider van het Vaticaan, in een interview met het religieuze Duitse medium kath.net. ‘De koers van paus Franciscus wordt met de jaren radicaler.’

Vaticaan

Peter Seewald hier met Paus Benedictus XVI

Peter Seewald, auteur van de biografie ‘Benedikt XVI. Ein Leben (Droemer/Knaur)’ uit 2020, geeft enkele elementen aan, die erop duiden dat de huidige kerkleider nu ook openlijk breekt met de lijn van zijn eerder conservatieve voorganger Bededictus. Hij verwijst ondermeer naar de ‘verbanning’ van de prefect voor de Pauselijke Huishouding (of chef protocol) Georg Gänswein, de persoonlijke secretaris van de vorige paus. ‘Gänswein was zowat de engelbewaarder van Benedictus’, bevestigt professor Rik Torfs (kerkjurist KU Leuven), die het ontslag van deze kerkgeleerde niet zo onlogisch vindt. ‘Hij was openlijk gekant tegen het beleid dat de huidige paus uitstippelde.’

Pauselijke ghostwriter

Ook de benoeming, begin deze maand, van Argentijn Victor Fernández tot prefect van de Geloofsleer past volgens Seewald binnen de koerswijziging. Fernández wordt beschouwd als de ghostwriter van de paus. Seewald: ‘Voor toespraken die vaak nietszeggend zijn, of voor de controversiële encycliek “Amoris Laetitia”. Die bevat onderdelen die critici omschrijven als onleesbaar tot wissewasjes en die volgens experts aan ketterij grenzen.’

Deze ‘oude Argentijnse handlanger’ van de paus wil volgens de auteur ‘de catechismus veranderen, de uitspraken in de Bijbel relativeren en het celibaat bespreekbaar maken’. Torfs relativeert: ‘In het begin leek het dat de nieuwe paus inderdaad een volledig andere koers zou varen, bijvoorbeeld inzake homoseksualiteit en het celibaat. Ondertussen blijken die berichten overdreven.’

De paus brengt de geloofsgemeenschap in verwarring door zichzelf voortdurend tegen te spreken, meent Seewald. ‘Bergoglio (de wereldlijke naam van Franciscus, nvdr) wist dat hij Ratzinger (Benedictus, nvdr) niet kon evenaren in zijn theologische genialiteit en adel.’ Ook Torfs wijst erop dat Ratzinger ‘een briljante theoloog was, in tegenstelling tot Bergoglio, maar geen echte leider die dingen doorduwde’.

Ook de vroegere aanstelling van wijlen Godfried Danneels tot synodale voorzitter van de familieconferentie in Rome, past in dit rijtje. Seewald: ‘Danneels was een van de drijvende krachten achter de zogenaamde “Maffia van St. Gallen”, een groep kardinalen die Bergoglio al op het conclaaf van 2005 als paus wilde doordrukken. Wat bijna gelukt is.’

Autoritair

Seewald is kritisch over de media. ‘Die schreef niet dat de paus, die werd afgeschilderd als ruimdenkend en vooruitstrevend, een soms zeer autoritaire regent was. Hij stond zo al in Argentinië bekend.’

Rik Torfs: ‘In tegenstelling tot zijn voorganger, ontpopt Franciscus zich tot een echte bestuurder met een eigen agenda. Denk aan het doorgedreven optreden van het Vaticaan tegen de vastgoedfraude rond kardinaal Giovanni Angelo Becciu. Ook wijzigde het statuut van de leden van de Curie, die nu geacht worden hun functie uit te oefenen als medewerker van de Paus. Dat was een jezuïetentruc van Franciscus om ook vrouwelijke theologen in het hoogste beleidsorgaan van het Vaticaan te plaatsen.’

Seewald rekent tenslotte uit dat 70 procent van de kardinalen, die de volgende paus moeten kiezen, door Franciscus zijn aangesteld. Ze staan allemaal op zijn theologische lijn, terwijl vroeger pausen een meer verscheiden groep nastreefden. ‘Wat opvalt is niet alleen de sterke toename van het aandeel Hispanics, maar ook de leeftijd’, stelt hij vast. ‘Meestal rond de 60 jaar oud, hebben ze niet alleen invloed op het volgende conclaaf, maar soms ook op het conclaaf daarna.’

Victor Fernández

Paus Franciscus breekt openlijker en radicaler dan ooit met voorganger