Na boze reacties over de nieuwe verplichte energieattesten die scholen handenvol geld kosten, belooft de Vlaamse minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) om in overleg te gaan met de scholenkoepels. Gek genoeg is dat overleg er afgelopen lente al geweest. En maakte de minister in oktober de voorgestelde oplossing onmogelijk.

Wat is het probleem? Vanaf 1 januari moeten ook scholen energieattesten kunnen voorleggen. Net zoals iedereen die een huis of appartement verhuurt of verkoopt een attest met EPC-score moet hebben dat in een centrale databank van de Vlaamse overheid wordt bijgehouden. Zo’n energieattest is niet goedkoop. De kostprijs zou rond de 5.000 euro per gebouwencomplex bedragen.

Vlaams Parlementslid Loes Vandromme (CD&V) berekende dat dit de scholen ruim 19 miljoen euro gaat kosten. Hoe kwam ze aan dat cijfer? Door het aantal vierkante meter schoolgebouwen te vermenigvuldigen met de gemiddelde kost per vierkante meter van die EPC-attesten. Toevallig is dat 1 euro per vierkante meter.

Maar de tijd dringt. Tegen 1 januari moeten alle publieke gebouwen en overheidsgebouwen beschikken over een energieprestatiecertificaat voor niet-residentiële gebouwen (EPC-NR). In zo’n attest staat hoe energiezuinig of -onzuinig een gebouw is.

Goede voorbeeld

De verplichting past in de klimaatdoelstellingen die de Vlaamse regering zichzelf oplegt. De overheid ging daarbij het goede voorbeeld geven, maar blijkbaar stond niemand bij het Vlaamse Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) stil bij het feit dat scholen ook publieke gebouwen zijn. Uit de sport- en cultuursector volgt binnenkort wellicht dezelfde klacht over theaters, sporthallen, enzovoort.

Op de radio zei Stefan De Weerdt, algemeen directeur van de Technische Scholen Mechelen, dat dergelijk attest bovendien maar vijf jaar geldig is. De factuur komt dus om de vijf jaar terug. En hoe meer middelen naar infrastructuur gaan, des te minder blijft er over voor onderwijs, aldus nog de schooldirecteur.

Loes Vandromme, die nochtans tot een Vlaamse regeringspartij behoort, vraagt daarom bijsturingen om de scholen niet nodeloos extra financiële lasten op te leggen. Al komt dit rijkelijk laat met een deadline die is vastgelegd op 1 januari 2024. De meeste scholen hebben die kosten al gemaakt.

Hetzelfde kan gezegd worden over de belofte van minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) om met de onderwijskoepels te bespreken welke ondersteuning de Vlaamse regering kan geven. In beide gevallen lijkt het mosterd na de maaltijd.

Expertise

Begin dit jaar zaten het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) en de scholenkoepels al rond de tafel. Toen klonk de conclusie dat scholen zelf expertise in huis moeten halen. Bijvoorbeeld door een werknemer de opleiding tot energiedeskundige type D te laten volgen. Als die ook slaagden voor een examen kunnen die personeelsleden voortaan zelf de energieattesten afleveren.

Dat laatste roept natuurlijk vragen op. Niet in het minst omdat een besluit van de Vlaamse regering, goedgekeurd op 13 oktober, deze regeling onmogelijk maakt. Een interne energiedeskundige kan geen opdrachten uitvoeren voor het patrimonium van de organisatie waarvan hij werknemer is.

Dat past binnen het beleid van Demir om de kritiek op energiedeskundigen te counteren. De charlatans moeten er volgens de minister uit. Wie foute attesten aflevert zal streng aangepakt worden. Met boetes en/of het intrekken van hun erkenning.

Hulpmiddel

De vraag is inderdaad: hoe onafhankelijk is een werknemer van een school of scholengroep als zijn energieattest financiële gevolgen heeft? Dat laatste is alsnog niet het geval. De energieattesten voor openbare gebouwen zijn immers nog geen voorwerp van handhavingsbeleid zoals de renovatieplicht bij particuliere huizenbezitters.

Het energieattest is met andere woorden een hulpmiddel ter bewustmaking. Of een leuk pr-instrument voor scholen die, als ze daarover beschikken, kunnen uitpakken met klimaatneutrale gebouwen.

Het schoolgebouwenpatrimonium in Vlaanderen is overigens oud tot zelfs zeer oud. In het Gemeenschapsonderwijs is de gemiddelde leeftijd 45 jaar. Het Vlaams Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGION) maakte voor 2018-2019 een schoolgebouwenmonitor. 49 procent van de schoolgebouwen was toen van voor 1970.

Demir geeft aan dat een structurele verlaging van de energiekosten van de scholen het doel moet zijn. Onderwijsspecialiste Loes Vandromme schrijft daarover op haar website: ‘Natuurlijk moeten we ambitieus zijn als het gaat over klimaatdoelstellingen. Maar de werkwijze zoals ze nu voorligt brengt scholen in een heel lastig parket’.

Komt daarbij dat de verplichte EPC-NR-attesten peperduur zijn. Misschien kosten die meer dan er op de energiekosten kan worden bespaard.

Vlaams Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs

Dure energieattesten jagen scholen op kosten