Meer dan een jaar geleden kondigde MR een vernieuwingsoperatie aan. Anno 2023, op een jaar van de verkiezingen, lijkt de liberale partij op zijn retour. Zelfs voor de beloofde naamsverandering neemt het animo af. De Franstalige liberaal Bouchez kan niet zonder het midden.

In januari 2022 – bij het begin van het einde van de coronacrisis – beloofde MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez een nieuwe wind voor zijn partij. Bouchez voelde toen aan dat de wind immers gunstig zat om van een vrijheidslievend liberalisme zijn handelskenmerk te maken en ermee naar de verkiezingen van 2024 te trekken.

Politieke marketing

Niet dom qua politieke marketing, en zelfs gegrond in enige politieke realiteit: Bouchez bleef tijdens de coronacrisis kritisch voor de autoritaire beslissingen van zijn eigen Vivaldi-regering. Zijn partijgenoot Pierre-Yves Jeholet, de minister-president van de Franse gemeenschap, was zelfs een openlijke tegenstander van vele coronamaatregelen. In een Franstalig België waar de contestatie altijd al groter was.

Kortom: MR was de enige partij van de vrijheid. En dus stelde Bouchez ‘operatie vrij onderzoek’ voor. Hoe kan MR de échte liberale partij van (Franstalig) België worden? De eerste bijdrage van deze woensdagrubriek ‘In Wallonië’ ging erover. Maar meer dan een jaar later blijft er van die ‘Winds of change’ niet veel over.

Kernuitstap

Dat heeft te maken met politieke omstandigheden, en met inschattingsfouten van Bouchez zelf. Na de coronacrisis dacht Bouchez te kunnen kapitaliseren op het terugdraaien van de kernuitstap. Op CD&V na vond hij echter geen medestanders daarvoor in de Vivaldi-regering, en dan nog uitte CD&V zich rijkelijk laat als pro-kernenergie. Dat plan mislukte dus jammerlijk.

Van de beloofde belasting- en pensioenhervormingen van de federale regering komt weinig in huis. Bouchez’ nemesis, PS, is er nog altijd sterker. PS heeft alles binnengehaald wat er in deze regering binnen te halen viel. Bovendien zit links in Wallonië gebeiteld: PS is er volgens de meest recente peiling groter dan MR, en de radicaal-linkse PTB dreigt er zelfs de MR voorbij te steken.

Bouchez’ strategie om ook van PTB stemmen af te snoepen lijkt daarmee gedoemd. Bouchez heeft de maatschappelijke contestatie van na de coronacrisis en de overgang naar de economische crisis zwaar onderschat. Zeker in een Franstalig landsdeel dat zich vaak op Frankrijk richt. Frankrijk, waar de pensioenhervorming van de Franse president Emmanuel Macron al weken lang tot zware protesten en stakingen leidt.

Ducarme

Dan is er het gemor in Bouchez’ eigen partij. Mouvement Réformateur is in 2002 ontstaan als een samenraapsel van de oude PRL (liberaal), het FDF (franskiljons) en de MCC (christendemocratisch). Vandaar ook de vrij algemene naam die zelfs geen verwijzing naar het liberalisme in zich draagt.

Op een jaar van de verkiezingen nog van naam of van politieke missie veranderen, wordt daarom door enkele bekende MR-politici afgeraden. Zoals Denis Ducarme, de zoon van de eerste MR-voorzitter in 2002, Daniël Ducarme. Volgens Ducarme is MR niet alleen de partij van het liberalisme, maar ook van de verantwoordelijkheid en de gelijke kansen. Eenzelfde boodschap kreeg Bouchez afgelopen zomer ook mee van MCC-coryfee Gérard Deprez: Bouchez’ slogan ‘fier om liberaal te zijn’ werd door de oudgediende weggezet als onnozel.

De ironie is dat Bouchez zijn partij naar het rechts-liberalisme wil duwen, maar dat hij daarvoor het midden in zijn partij nodig heeft. Dat gebeurt nu niet: het inerte midden wil vooral dat MR in het (linksliberale) midden blijft. Terwijl oudgediende Jean-Luc Crucke de partij verlaten heeft voor het eens ten dode opgeschreven Les Engagés, de opvolger van CDH. Dat het in de peilingen tegenwoordig beter doet met een politiek programma dat het midden houdt tussen het FDF en wat Emmanuel Macron in Frankrijk doet.

‘Special Forces’ keldert Vlaams krediet

Tot overmaat van ramp zag Bouchez ook zijn andere moeizaam opgebouwde politieke as, de sympathie die hij in Vlaanderen heeft, verdwijnen na één deelname aan het VTM-programma ‘Special Forces’. De Franstalige liberale jongeling werd in dat programma – waar enkele Bekende Vlamingen samen met Bouchez dagenlang loodzware militaire oefeningen moeten doen – niet echt gesmaakt door de groep. De Vlaamse pers was vernietigend over Bouchez. Zijn ware aard zou in dat programma naar boven gekomen zijn: een opportunistische praatjesmaker die niet in groep kan samenwerken en ook geen fysiek doorzettingsvermogen heeft.

‘Onze MR-identiteit zal evolueren, ja, maar misschien alleen in ons logo, waar we bijvoorbeeld een woord zouden kunnen toevoegen. Enerzijds is het merk MR niet zo slecht. En we hebben al veel veranderd aan onze identiteit en ons imago. Het is misschien zonde om het zonder te doen. Anderzijds vinden we dat we in de huidige context waar de bevolking meer en meer foert zegt, met het antipolitieke klimaat tot gevolg, het nuttig kan zijn om te laten zien dat we de boodschap begrepen hebben’, klinkt het nog bij een ‘hooggeplaatste liberale bron’ in de krant La Libre Belgique.

Vlaams krediet

‘Special forces’ trekken Bouchez naar het midden