Het fenomeen verspreidt zich almaar meer: gedrukte kranten en magazines moeten stilaan wijken voor digitale, elektronische vormen. De persbazen zullen zeggen dat men met zijn tijd moet meegaan, dat de jongeren geen papier meer willen, dat de kinderen van de naoorlogse babyboom de laatste overlevenden zijn van het Gutenberg-tijdperk.

Hun pleidooi is meestal nogal eenzijdig. Een mediagroep – en daarover wordt doorgaans gezwegen – kan ook simpelweg geld verdienen met telefoons, tablets en laptops. Enkele dagen geleden had ik het er nog over als gastspreker in een Brusselse Rotaryclub. Ik werd gevraagd een media-analyse te maken na bijna een halve eeuw journalistiek. Ik heb geleerd dat mensen daarover niet alleen bezorgd zijn, maar ook grondig van mening verschillen.

Nieuwsbedrijven kunnen niet anders dan rekening houden met de concurrentie via de zogenaamde (zelfverklaarde) sociale netwerken. Er zijn bovendien almaar minder mediagroepen, en die moeten in een zeer concurrentiële wereld mee zijn. Dat kost geld; geld dat men op andere plaatsen via bezuiniging moet proberen te vinden. En niet groeien is achteruitgaan. Vandaar de vele overnames: krantengroepen kopen nu ook kleine televisiestations die uitsluitend nieuws en actualiteit brengen.

Vlaams-Nederlandse cultuur

Ik vrees wel dat het gouden tijdperk van de journalistiek, zoals ik het zelf nog heb gekend, nu voorbij is. Al is dat beslist geen reden om zich van het nieuws af te keren en zich terug te trekken in een verre woestijn zonder wifi of internet.

Ik moest daaraan denken toen ik een paar dagen terug een nieuw nummer van Septentrion in mijn bus kreeg, het vijftig jaar oude zeer gedegen blad over Nederlandse cultuur. Septentrion is het Franstalige zusterblad van Ons Erfdeel.

Deleu vond (en vindt allicht nog altijd) dat de Vlaams-Nederlandse cultuur ook buiten de landsgrenzen moest worden bekendgemaakt

Het belang van wat leraar, dichter en prozaïst Jozef Deleu sinds 1957 met Ons Erfdeel heeft betekend, kan nauwelijks worden overschat. Deleu vond (en vindt allicht nog altijd) dat de Vlaams-Nederlandse cultuur ook buiten de landsgrenzen moest worden bekendgemaakt. Hij startte daarom in 1972 het tijdschrift Septentrion: Arts, lettres et culture de Flandre et des Pays-Bas. Met vanaf 1976 ook een tweetalig jaarboek De Franse Nederlanden / Les Pays-Bas Français, om de banden tussen Noord-Frankrijk en het Nederlandse taalgebied te bevorderen.

In 1993 volgde nog een ander jaarboek, The Low Countries, om ook de Engelstalige wereld beter te informeren over de cultuur van Nederland en Vlaanderen. Jozef Deleu heeft van Ons Erfdeel een heuse Vlaams-Nederlandse cultuurpolitieke instelling gemaakt.

Online

Maar zelfs voor monumenten staat de tijd dus niet stil. Het onlangs verschenen 184ste nummer van Septentrion is het laatste in papieren vorm. En nee, dit is niet het begin van het einde, dit is een nieuw begin. Een logisch vervolg overigens op de in 2019 opgestarte uitstekende website Les plats pays. Een succesvol initiatief: sinds de opstart is het aantal eenmalige bezoekers met meer dan 160 procent gestegen. En men is er ambitieus: Septentrion zal voortaan naast geschreven stukken ook inzetten op podcasts en video’s. Daarnaast zal ook het hele archief online raadpleegbaar zijn.

En misschien nog het belangrijkste van al: Les plats pays zal gratis toegankelijk zijn. Omdat men wil en hoopt dat de Franstaligen hun naaste medeburgers beter leren kennen. Los trouwens van welke politieke evolutie dit multicultureel land aan de Noordzee nog zal ondergaan.

Het zou trouwens een heel goede zaak zijn dat de Franstaligen zich aan het Vlaamse voorbeeld spiegelen en zich cultureel beter bekend maken in de taal van de Vlamingen en de Nederlanders. Waar wachten ze op?

Vlaams-Nederlandse cultuur

Nederlandse cultuur in het Frans: een nieuw begin