De verkiezingen van vorige zondag leren ons veel over de ware verhoudingen tussen Vlamingen en Franstaligen in dit land. Als we kijken naar de stemmen die de verschillende partijen nodig hadden om een Kamerzetel te behalen, komen we tot onthutsende vaststellingen.

Voor dit onderzoek hebben we gekeken naar de totaalresultaten van MR, PS, Les Engagés, Ecolo, Défi en Chez Nous aan Franstalige kant, en van Open Vld, Vooruit, CD&V, Groen, Vlaams Belang en N-VA aan Nederlandstalige kant. Voor de partijen PTB en PVDA keken we enkel naar de provinciale uitslagen omdat zij in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met één tweetalige lijst opkwamen die 3 zetels behaalde (2 Franstaligen en 1 Nederlandstalige).

Alle Belgen gelijk?

De genoemde Vlaamse partijen hebben samen 87 zetels veroverd in de Kamer, de Franstalige partijen hebben er 60. Wanneer we gaan kijken naar het aantal stemmen dat de Vlaamse partijen hiervoor moesten behalen, dan komen we uit op een totaal van 4.312.988 stemmen. Dit betekent dat er gemiddeld 49.575 stemmen nodig waren voor één Kamerzetel. De Franstalige partijen hebben samen 2.350.022 stemmen nodig gehad om hun 60 zetels te behalen, met andere woorden: een gemiddelde van 39.167 stemmen per zetel. Het is dan toch frappant vast te stellen dat de Vlaamse partijen maar liefst 27 procent (!) méér stemmen moeten halen om een zetel binnen te rijven dan de Franstalige partijen.

Alle Belgen gelijk voor de wet — toch niet voor de kieswet

Eén klein voorbeeld om snel duidelijk te maken hoe fundamenteel onrechtvaardig de verdeling ‘à la belge’ in elkaar steekt: de PS behaalt in Franstalig België 561.602 stemmen en krijgt hiervoor 16 zetels. De Vlaamse kameraden van Vooruit halen in Vlaanderen 566.436 stemmen, met andere woorden: ongeveer 5.000 meer, maar krijgen … jawel, 3 zetels minder! Alle Belgen gelijk voor de wet? Toch niet voor de kieswet.

partij	stemmen	zetels	stemmen per zetel	partij	stemmen	zetels	stemmen per zetel
VB	961.601	20	48.080	MR	716.934	20	35.847
Open VLD	380.659	7	54.380	PS	561.602	16	35.100
Vooruit	566.436	13	43.572	Les Eng.	472.755	14	33.768
N-VA	1.167.061	24	48.628	PTB	246.211	6	41.035
Groen	324.608	6	54.101	Défi	84.024	1	84.024
CD&V	557.392	11	50.672	Ecolo	204.438	3	68.146
PvdA	355.231	6	59.205	Chez Nous	64.058	0	/
TOTAAL	4.312.988	87	49.575	TOTAAL	2.350.022	60	39.167

Stem- en zetelverdeling Kamer van Volksvertegenwoordigers

Transfer

Wanneer je ervan zou uitgaan dat alle Belgen (of tenminste alle Belgische politieke partijen) gelijk voor de wet zijn, en dat zowel Vlaamse als Franstalige partijen het gelijke aantal van 39.167 stemmen nodig hebben om één Kamerzetel te behalen, dan komen we tot de ontluisterende vaststelling dat op 9 juni 2024 de stem van maar liefst — hou u vast — 905.000 Vlamingen niets waard is geweest.

Indien de lat gelijk zou komen te liggen, zouden de Nederlandstalige partijen in de 150 zetels tellende Kamer 94 zetels moeten krijgen, de Franstalige partijen 55 en de Duitstaligen 1. Dat komt er dus op neer dat de Franstaligen niet minder dan 7 zetels toegewezen krijgen, die hun eigenlijk niet toekomen. Zij krijgen hierdoor niet alleen meer politieke invloed dan hun rechtmatig toekomt. Want vermits aan elke zetel ook een zeer aanzienlijke financiële ondersteuning door de Belgische staat verbonden is, is het vrij duidelijk dat er hier eveneens sprake is van een zoveelste verdoezelde transfer van geldelijke middelen van Noord naar Zuid.

Bevolking of kiesgerechtigden?

Sommige (vooral belgicistische) politicologen werpen op dat de zetels in de Kamer verdeeld worden op basis van bevolkingscijfers, en niet op basis van het aantal kiesgerechtigden. Wallonië heeft een jongere bevolking dan Vlaanderen, en dus meer inwoners die nog niet kiesgerechtigd zijn.

Maar daar gaan ze zwaar in de fout, want deze manier van zetelverdeling druist regelrecht in tegen het principe van ‘één man (of vrouw), één stem’. Het huidige systeem is immers een verkapte vorm van meervoudig stemrecht, waardoor stemgerechtigde vaders, moeders, grootvaders en grootmoeders bij wijze van spreken een bijkomende stem krijgen voor hun niet-stemgerechtigde kinderen en kleinkinderen. De Vlamingen moeten dan ook bij de komende federale regeringsonderhandelingen de eis voor een eerlijke zetelverdeling in de Kamer als een absoluut breekpunt op tafel gooien.

Vlaamse partijen

Zijn Vlamingen minder waard dan Franstaligen?