In de afgelopen maanden is mijn tuin op regelmatige tijdstippen het toneel geweest van een nogal merkwaardig feit: een 52-jarige vader die met zijn 18-jarige dochter verwoede (en soms zelf succesvolle) pogingen doet om een handvol ‘coole’ dansbewegingen te kopiëren van een kort videofilmpje.

Gelukkig heb ik tot op heden mijn dochter ervan kunnen overtuigen om de opgenomen beelden in draft te houden. Andere vaders zijn daar blijkbaar minder in geslaagd. Welkom in de wondere wereld van de app Tiktok.

Wie kinderen of kleinkinderen heeft, kan de jongste maanden moeilijk om Tiktok heen. Het is een app voor smartphones, waar korte videofragmentjes gedeeld worden. Jongeren spenderen hele dagen aan het bekijken, ‘liken‘ en naspelen of dansen van die korte filmpjes. Tiktok is dan ook heel wat leuker dan — pakweg — studeren voor het rijexamen.

Onschuldig

Volgens Trump is al dat gedans overigens helemaal niet zo onschuldig. Via moederbedrijf Bytedance heeft de Chinese overheid immers toegang tot de privé-informatie en beelden van zowat 100 miljoen Amerikaanse (toekomstige) staatsburgers.

Men kan zich afvragen welke strategische doelen de Chinezen zouden kunnen hebben met een paar honderd miljoen dansvideootjes. Maar men hoeft geen sci-fi-nerd te zijn om Hollywoodscenario’s te bedenken waarbij zoiets het begin wordt van veel meer.

WeChat

Dat ‘veel meer’ bestaat overigens al. WeChat is een smartphone toepassing van Tencent, een andere grote Chinese tech-speler. WeChat (downloadbaar en bruikbaar in de hele wereld) is begonnen als een eenvoudige chatapplicatie, maar is vandaag dé Chinese standaard voor alles wat met smartphone te maken heeft. Voor meer dan een miljard Chinezen is de app even dagelijks als eten en tanden poetsen.

WeChat vervangt vandaag Twitter, Facebook, bank, e-mail, portefeuille (zowel kleingeld als groot geld), kredietkaarten, spaarboekje, telefoon, voicemail, metrokaart, kranten en tijdschriften, Zoom/Skype, online aankopen, verzekeringen, beleggingen, klantenkaarten en apps van pizzatenten tot lokale overheden. Zelfs de ober in het restaurant wordt ‘uitgewechat’: scannen, kiezen, betalen, en wachten tot er opgediend wordt. Vele Chinese bedrijven bouwen hun websites vandaag enkel nog onder WeChat, niet eens meer onder html. E-mail is voor de modale Chinees wat de fax is voor ons: technologie van de voorouders.

WeChat is met andere woorden in China sociaal onmisbaar en een goudmijn aan persoonlijke gegevens. Aangezien China niet direct bekendstaat om een grote privacygevoeligheid, is het niet onlogisch te veronderstellen dat de Chinese overheid ook zicht krijgt op die gegevens. En dus weet wie je vrienden, businesspartners en klanten zijn, wat je tegen hen zegt, waar je bent, wat je aankoopt, wat je eet, wat je leuk vindt, waar je uitgaat, waarin je investeert, welke websites je bezoekt, waar je op vakantie gaat, wie je kapper is en of je bananenmilkshake verkiest boven de chocoladevariant.

In de ban

Met de Chinese diaspora is WeChat ook in grote delen van de rest van de wereld populair geworden. Ook de diaspora-Chinezen in de Verenigde Staten en elders ontvangen hun (proper gekuiste) nieuws via dit kanaal. En ook hùn doen en laten kan netjes gevolgd worden door de autoriteiten thuis. Niet alleen gevolgd. De servers van Tencent ‘volgen de Chinese wetgeving’ en moeten berichten dus controleren op ‘fake news‘ en andere ongewenste inhoud. In het ergst geval kan zelfs je account afgesloten worden. Noem dat gerust ‘excommuniceren’, want het is voor velen Chinezen de enige vorm van communicatie met het thuisfront.

Geen wonder dus, dat het de ogen uitsteekt van Amerikaanse geheime en minder geheime diensten. Amerika — en dat is zeker niet alleen Trump — wil die deur daarom liefst toedoen.

Met het verbieden van Google, Facebook, Twitter en een paar duizend andere populaire apps en websites in het westen, heeft de Chinese overheid dat overigens al vakkundig voorgedaan. China heeft haar versie van internet ontwikkeld en schermt haar bevolking vakkundig af van alles wat niet onder haar controle is.

Het ziet ernaar uit dat Amerika nu datzelfde pad opgaat. Tiktok krijgt het mes op de keel (verkopen aan een Amerikaans bedrijf of verdwijnen uit de westerse wereld) en WeChat wordt geweerd in Amerika. In Indië zijn overigens al een hele rist Chinese toepassingen op de zwarte lijst gezet. Allicht wordt WeChat vroeg of laat ook in heel wat andere landen verboden.

De lijst van applicaties en websites op Trumps lijst is allicht nog veel langer dan dat. In de komende maanden kunnen we allicht nog een verdere escalatie verwachten van de ’tech’-war tussen de VS en China.

Niet zo world wide web

De evolutie is daarbij onmiskenbaar. Het internet stevent af een op een ontdubbeling en twee invloedssferen: de Amerikaanse en de Chinese. Derde landen en bedrijven zullen in toenemende mate verplicht worden te kiezen tussen beide blokken. Huawei zal allicht nog weinig 5G-orders krijgen in het Westen en Apple zal het nog moeilijk krijgen in China.

Dat maakt het ‘worldwide’ web in de toekomst dus ook voor de westerse consument heel wat minder ‘world wide’. En het maakt de Amerikaanse politiek rond het controleren van het internet ook alweer een stukje ‘Chineser’ en dus minder vrij. ‘America first’ haalt het dus stilaan van ‘vrije wereld’, omdat Amerika vindt dat het tegen China met gelijke wapens moet kunnen strijden. Het zou verwonderlijk zijn mocht een volgende president dat anders zien.

Oppassen dus als u morgen met uw (klein) dochter danspansjes neerzet in de tuin. Voor u het weet, danst u mee in de wereldwijde tech-oorlog.

vrije wereld

We don’t Chat