Oké, die asteroïde zoefde rakelings tussen de aarde en de maan, en is niet ingeslagen op de Wetstraat of het Koninklijk Paleis, zoals sommigen hadden voorspeld en hier en daar zelfs gehoopt. Tegenslag, maar er komen nog asteroïden onze richting uit. 66 miljoen jaar geleden veroorzaakte zo’n ingeslagen hemelsteen zoveel stof dat zowat alle leven op aarde verdween, de dino’s in de eerste plaats, wat uiteindelijk de weg vrij maakte voor het ontstaan van de zoogdierenfamilie, waarvan u en ik de triomfantelijke apotheose vormen. ‘Elk nadeel heb zijn voordeel’, was het motto van een ander specimen van die glorierijke soort.

Dat brengt ons op hét kosmologische evenement van de voorbije week: de pensioengang van weerorakel Frank Deboosere, zes maanden vóór tijd wegens opgespaarde verlofdagen. Dat op zich geeft te denken: een ambtenaar die zijn verlofdagen niet opneemt, haat zijn vrouw of heeft een minnares op het werk, of beide. Ik bestudeer ondertussen het afscheidsinterview dat Frank aan De Morgen gaf, het zoveelste, waarin hij stelt dat die aandacht niet hoefde en dat hij ‘liever in alle stilte was vertrokken’. Die bescheidenheid siert hem. Het Hitleriaanse eresaluut dat hem door het voltallige VRT-personeel werd gebracht -nooit geweten dat daar zoveel volk werkt, en waarvoor- overkwam hem ook al helemaal onvrijwillig. Wat heeft Vlaanderen met weermannen?

Televisie-orakel

VRT

Armand Pien toont een bussel verslenste prei, zomer 1976.

Want als er iets thuis hoort in de Vlaamse canon, dan is het wel de sterrenstatus van de weerprofeet, wiens autoriteit zich ver buiten het weer uitstrekt. In de landen rondom ons beperkt het weerpraatje zich tot droge of natte feiten, een paar cijfers, een lagedrukgebied, en hopla. In Nederland hebben ze ene Peter Kuipers Munneke die zich tot deze saaie kerntaak beperkt, zelfs in Wallonië gaat het er in de météo vrij sec aan toe. In Vlaanderen is dat anders: wij willen een televisietovenaar, een sjaman die niet alleen het weer voorspelt maar het ook mààkt. Of toch bijna.

Dat heeft zonder twijfel te maken met oeroude agrarische denkpatronen (Tom Waes!), waarin regen, droogte, koude en hitte over leven en dood beslissen, en een goed contact met de weerprofeet deel van de magie uitmaakt. Onthoud dat la Flandre profonde het weer nog altijd als een bijna religieuze kwestie beschouwt, een teken Gods, met de weerman/vrouw als medium. De weerspreuken zijn daar nog een overblijfsel van, genre ‘Komen de vissen naar boven, dan is er mooi weer te beloven’. De Vlaming is niet alleen gelovig, maar vooral ook bijgelovig, en zoekt houvast in spreuken en rituelen. In de tijd van internet en YouTube is die dagelijkse weershow op tv dus nog altijd een ijkpunt, een ritueel moment van verbondenheid.

De man die de Bruegheliaanse weerspreuk op tv introduceerde was niet toevallig de legendarische Armand Pien, Frankse’s onmiddellijke voorganger. Een eer die hij nog met drie andere opvolgers deelde: de leegte die Pien naliet, was schier onopvulbaar. Ook Pien had een mening over alles, en ventileerde die voor, tijdens en na het weerpraatje als een onbedwingbare flatulentie. Pien refereerde ook duidelijk naar het landleven, en had altijd wel een opmerkelijk gevormde aardappel of een komkommer bij zich, om die band met de natuur te onderstrepen. Altijd met een raar soort humor, die zijn populariteit als televisie-orakel nog vergrootte.

Angstcultuur

Die humor is vandaag helemaal weg uit het weerbericht: gedaan met lachen. In het desbetreffende DM-interview doet Frank rake maar ook onrustwekkende uitspraken. Uiteraard heeft hij het over de bedenkelijke toestand van het klimaat, en onze schuld daaraan. Maar uit het niets ontglipt hem tevens de bedenking dat hij ‘zijn hart vasthoudt voor wat er na 2024 met de VRT zal gebeuren’. Oeps, is dat een voorspelling, een dystopisch visioen, of een politieke uitspraak? De ex-weerman verklapt wel dat hij ooit al door alle ‘democratische partijen’ is gevraagd om op een lijst te gaan staan, en zich gelukkig prijst dat die ene partij dat niét deed.

Er zal dus iets ergs gebeuren met de VRT, met Vlaanderen, en met heel deze aardkloot, en nog wel vlak na de moeder van alle verkiezingen. Dat is een profetie die kan tellen. Frank ziet de zesde extinctie al aankomen, en verkondigt dat het hoog tijd is om ‘de aarde te redden, want we hebben maar één aarde’. Herlees de intro van deze column, en besef hoe nonsensikaal die uitspraak in wetenschappelijk opzicht wel is: de aarde hoeft helemaal niet gered te worden, de aarde redt zichzelf, hooguit komt de menselijke soort in de problemen. Mogelijk zijn wij ook maar de dino’s van de toekomst, en is onze tijd van gaan geologisch gekomen.

Dat de weervoorspeller zich heruitvond tot meester-klimatoloog, is dan ook eerder een politieke kwestie: het alarmisme kadert in een veel bredere tendens om een angstcultuur te handhaven. Bange mensen zijn volgzame mensen. Al decennia bevat dat weerpraatje dus ook een schrikinfuus, dat we met corona al op ons bord kregen, en daarna opnieuw met het stikstofverhaal. Pseudowetenschappers als Frank Deboosere doen alsof ze het weer voorspellen, maar in één moeite effenen ze het pad voor een regime dat de vrijheden aan banden legt onder het mom van het algemeen belang. Een strategie die in de coronaperiode tv-sjamanen als Marc Van Ranst opleverde.

Proper kiezen

VRT NWS

Marc Van Ranst, in de coronatijd dé schrikprofeet.

Dat is een 24 karaats complottheorie die niet helemaal van waarheid ontbloot lijkt, ook al ben ik op mijn hoede voor complottheorieën, en noem ik mezelf niet eens een klimaatontkenner. Maar de pre-catastrofale dreigementen die altijd onder de gemoedelijke small talk van de weerman te beluisteren vallen, passen perfect in een demagogisch opzet om tv-kijkend Vlaanderen moreel bij de les te houden en subtiel te indoctrineren.

Om een lang verhaal kort te maken: in feite spoort Frankske ons aan om ‘democratisch’ te stemmen, in het belang van de planeet en vooral de partijen die vandaag aan de macht zijn. Red de planeet, het is vijf voor twaalf, dus niet het moment om met de kiesbrief uw achterste af te vegen. Al het onheil dat ons boven het hoofd hangt is te wijten aan die ene partij, ook de klimaatopwarming, de droogtes, overstromingen, de verzuring, de mestoverschotten, samengevat in de weerspreuk: ‘Stem je voor ‘t Belang, dan is ’t rap gedaan met de vogelenzang’.

U bent verwittigd. De man die slechts een kandidaatsdiploma natuurkunde heeft, werd dankzij zijn knullig uiterlijk, zijn filantropische snor en -vooral – zijn omfloerst doemdenken, dé politieke influencer en het groene geweten van de Vlaamse gouw. Gelukkig resten ons nog de derrière en de boezem van Sabine Hagedoren. We gedenken hier weer een oude spreuk, die vandaag tot parlementaire vragen zou leiden: ‘Een herfst zonder stormen is als een vrouw zonder vormen’. Deze van Jacotte Brokken, Deboosere’s opvolgster, ogen alleszins veelbelovend. Helaas, what you see is nót what you get want Jacotte doceert klimaatjournalistiek, we weten wat ons te wachten staat: stormen zonder vormen. De ultieme Grap van Pien, me dunkt. Morgen meer weer.

weerman

Frank Deboosere: de weerman die doorgroeide tot klimaatprofeet