Vlaamse autopendelaars zullen binnenkort een stevige belasting mogen betalen telkens wanneer ze Brussel binnenkomen. Zo kon de krant De Tijd documenten inkijken van de Brusselse administratie waarin men spreekt over extra belastingen voor automobilisten. In de documenten is sprake van een invoering van een stadstol in Brussel samen met een slimme kilometerheffing voor wie Brussel binnen rijdt met de auto. En dit meteen vanaf 2022.

Belasting loopt snel op

Het tarief is meteen ook stevig. Zo zou de automobilist in de spitsuren sowieso een vast tarief betalen tussen de 1 en 6 euro afhankelijk van de grootte van de auto. Hoe zwaarder en vervuilender de auto, hoe hoger het vaste tarief. De spitsuren zouden vallen tussen 7 uur en 10 uur en tussen 15 en 19 uur. Oftewel, vooral de pendelaar die moet werken in Brussel zal stevig moeten betalen. Andere verplaatsingen buiten de spitsuren zouden de helft goedkoper uitvallen met tarieven van 0,50 euro tot 3 euro.

Echter is dit enkel het begin. Vanaf het moment dat je het Brussels Gewest binnen rijdt, zal er ook een variabel tarief betaald moeten worden. Rijdt u binnen het Brusselse Gewest in de spitsuren, dan zal iedere kilometer u 0,18 euro extra kosten. In de daluren zal dit dan weer dalen naar 0,09 euro per kilometer. Opvallend is dat de tarieven veel hoger liggen dan de kilometerheffing die in Vlaanderen een jaar geleden op tafel lag. Vlaanderen lastte de slimme kilometerheffing af nadat tarieven tussen de 2 en 5 cent per kilometer voor de nodige controverse zorgden.

Brusselaar wint, Vlaming verliest

De belasting is voor alle inwoners van België, maar met dit verschil dat Brussel voor zijn eigen inwoners de eenmalige belasting op inverkeerstelling (BIV) en de jaarlijkse wegenbelasting afschaft. Echter genieten pendelaars buiten Brussel hier niet van waardoor men in Vlaanderen nog steeds zijn lokale autobelastingen zal moeten betalen en in Brussel nog eens.

Hierdoor dreigen we terug in de tijd te gaan naar de Middeleeuwen. Ook toen moesten mensen betalen aan de poorten van de stad om deze te kunnen betreden. Echter zal dit onmiskenbaar ook invloed hebben op de aantrekkelijkheid van de stad. Frequente pendelaars die met een gemiddelde auto dagelijks in Brussel moeten zijn, kunnen meteen een half maandloon verliezen op jaarbasis door deze maatregel.

Simulatie voor gemiddelde auto

Laat ons dit even concreet maken. Hebt u een gemiddelde auto? Dan zal u als pendelaar tussen de 2 à 3 euro moeten betalen per dag om Brussel in te komen op basis van deze plannen. Indien u vijf kilometer naar uw werk aflegt binnen het Brussels Gewest en vijf kilometer terug tijdens de spits, dan zal u 1,80 euro aangerekend worden. Indien u vier weken per jaar niet hoeft te werken, zal u bij een tarief van 3 euro per dag plus 1,80 euro variabel tarief per jaar 1152 euro mogen betalen. Een half maandloon voor veel mensen.

Mensen met een zwaardere auto of oude auto die een grotere uitstoot hebben, zullen eerder richting de 6 euro stadstol per dag gaan. In een maximumscenario van 10 kilometer voor de zwaarste auto, wil dit zeggen dat deze personen 7,80 euro per dag moeten betalen oftewel 1872 euro netto.

Dit heeft uiteraard ook invloed op de handelaars en de bedrijven in de stad. Voor de ongeveer 250.000 Vlaamse pendelaars die werken in Brussel is het de vraag of bedrijven deze tol zullen compenseren indien men met de auto komt. Zoniet, dreigt dit een grote invloed te hebben op hun maandelijkse budget.

Kantoor in Brussel nog wel een meerwaarde?

En ook als de bedrijven dit compenseren, zal dit enkel leiden tot extra kosten wat wel eens de druppel kan zijn die de emmer doet overlopen voor veel handelaars. Voor almaar meer bedrijven verliest Brussel zijn aantrekkelijkheid doordat het verkeer constant dicht zit en je amper tot niet meer de stad binnen kunt. Deze maatregel zal ongetwijfeld de verkeersdruk verminderen, maar op lange termijn ook in de bestuurskamers de vraag opgooien waarom men het kantoor nog in Brussel heeft.

Nu telewerken zijn opmars maakt, kan dit wel eens de reden zijn om het kantoorbeleid in vraag te stellen en het eigen bedrijf uit Brussel weg te halen de komende jaren. Ook handelaars die afhankelijk zijn van dagjestoeristen zien op termijn hun klantenbasis verder dalen indien mensen verplaatsingen naar Brussel meer beginnen te beperken.

Stadstol valt te verdedigen

Maar laat ons eerlijk zijn, er valt iets te zeggen voor het Brusselse systeem. Als econoom kan ik een stadstol in combinatie met een kilometerheffing enkel aanmoedigen. Indien je wilt verwezenlijken dat mensen minder de auto nemen, dan is dit systeem veel beter dan een jaarlijkse wegenbelasting of een eenmalige belasting op inverkeerstelling. Bij het Brusselse systeem zal men niet noodzakelijke verplaatsingen sneller links laten liggen wat tot minder verkeer en file leidt terwijl in het tweede systeem je geen impuls voelt om de auto niet te gebruiken eens je de belasting hebt betaald.

Maar het probleem ligt vooral in het feit dat Brussel deze maatregel op zijn eentje wil doorvoeren zonder met de nabije regio’s rekening te houden. Hierdoor krijg je een wirwar van systemen waarbij de pendelaar de grote verliezer is omdat hij dubbel zal moeten betalen. Een slimme kilometerheffing is in mijn ogen dan ook perfect te verdedigen op voorwaarde dat alle regio’s ze tegelijk invoeren en men tegelijk de autofiscaliteit hervormt op nationaal niveau.

Belasting op het gebruik van een wagen

Soit, de belasting is nog niet definitief en de Brusselse regering moet ze nog goedkeuren. Al lijkt over het principe en de intentie van het invoeren van een stadstol en een slimme kilometerheffing geen twijfel meer mogelijk. Het blijft immers de bedoeling om de belasting op het bezit van een wagen te vervangen door een belasting op het gebruik van een wagen volgens de Brusselse regering. De keuzes zijn hierdoor beperkt waardoor de slimme kilometerheffing eigenlijk een van de enige juiste oplossingen is.

Ook de Vlaamse regering zal hierdoor de discussie over een kilometerheffing terug met een bitter gevoel op de agenda zien komen. De Vlaamse regering heeft destijds de slimme kilometerheffing laten vallen door het grote verzet, maar bijna elke verkeerseconoom zal u weten te zeggen dat zo’n systeem een ideaal hulpmiddel is om de files op te lossen en ook de negatieve impact op het klimaat te verminderen. Alleen is het jammer dat de discussie terug op deze manier op tafel komt waarbij we richting vechtfederalisme afdrijven.

wegenbelasting

Vlaamse automobilist in het vizier