In Europa is het Nederlands de achtste grootste taal. In tegenstelling tot wat velen denken staat Frans pas op plaats vier. Er zijn wereldwijd meer dan 25 miljoen Nederlandstaligen. Nederlands is dus zeker geen kleine, eerder een middelgrote taal.

Wat echter belangrijker is, is dat Nederlands de grootste taal is in België. De taal van de regio die 85% van de export genereert, de regio waar het economisch zwaartepunt zich bevindt en die goed is voor het gros van de belastinginkomsten. Een regio ook die al decennia op uitzonderlijk vrijgevige wijze solidair is met Franstaligen. Economisch is er dus geen enkele reden die de expansie van het Frans kan verklaren.

Onevenwichten

Toch heeft Vlaanderen nooit enige neiging gehad om zijn taal op te dringen aan het Franstalige landsgedeelte. Integendeel, Nederlandstalige werknemers die in Wallonië (en zelfs Brussel) gaan werken, zullen steeds (noodgedwongen) Frans praten. Franstalige migranten en vluchtelingen krijgen in Vlaanderen veel kansen en sociale woningen.

Er zijn een aantal onevenwichten die ervoor zorgen dat het Frans in de rand rond Brussel, aan de taalgrens en in grotere steden nog steeds zeer aanwezig is. Zo zijn er de taalfaciliteiten voor Franstaligen die, hoewel initieel bedoeld als integratiemaatregel, blijven overleven in zes Brusselse randgemeenten. Het omgekeerde is niet het geval voor Nederlandstalige. Er is de numerus clausus-regeling voor artsen die Vlaanderen scrupuleus naleeft en waar Wallonië zich nooit aan heeft gestoord. Daardoor komen er elk jaar proportioneel meer Franstalige dan Nederlandstalige artsen bij.

Meervoudig stemrecht

Een Vlaming had bij de jongste verkiezingen gemiddeld 47.531 stemmen nodig om verkozen te raken in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Een Franstalige genoeg had genoeg aan slechts 35.299 stemmen. Op die manier is een stem van een Franstalige kiezer eigenlijk 30% meer waard dan die van een Vlaming. Dat komt eigenlijk bijna neer op een meervoudig stemrecht waarbij tot na de Eerste Wereldoorlog een fabriekseigenaar drie stemmen kreeg en een werkloze één stem.

Vlaanderen is nog steeds zo hoffelijk om het Frans als tweede taal in het onderwijs verplicht te stellen, daar waar het Nederlands in het Franstalige onderwijs zelfs geen verplicht vak is…. Zo kunnen we nog een tijd doorgaan. In elk geval komt het kwetsend en onrechtvaardig over wanneer een Vlaming niet meer in het Nederlands terecht kan in handelszaken die zich in zijn gemeente zijn komen vestigen.

Ontoereikende taalwetten

Er zijn weliswaar taalwetten in België die stellen dat in Vlaanderen het Nederlands de enige officiële bestuurstaal is. Alle communicatie tussen de overheid en haar burgers moet dus in het Nederlands gebeuren. Ook ondernemingen in het Nederlandse taalgebied moeten het Nederlands gebruiken voor alle schriftelijke en mondelinge communicatie met hun werknemers en voor al hun officiële documenten. (Officiële documenten zijn de documenten die van overheidswege worden verplicht, zoals de wettelijk verplichte delen van een factuur, loonfiches, arbeidscontracten, statuten of notulen van de aandeelhoudersvergadering. Onder schriftelijke en mondelinge communicatie met de werknemers vallen bijvoorbeeld waarschuwingsborden, mededelingen en handleidingen.)

Anderzijds hebben we ook de wettelijk gewaarborgde vrijheid van ondernemen. Het is daar dat het kalf meestal gebonden ligt. Franstalige handelaars kunnen zich in Vlaanderen vestigen en kunnen het zich veroorloven om geen vermaledijd woord in het Nederlands met hun klanten te wisselen.

Legendarische Vlaamse gastvrijheid en hoffelijkheid

Vaak rekenen dergelijke handelaars dan op de legendarische gastvrijheid en hoffelijkheid van de Vlaming. Vanuit een drang om aardig gevonden te worden maakt die er geen punt van om over te schakelen naar het Frans. Zelfs wanneer dat hem qua prijsonderhandeling, qua dienst naverkoop, qua tijdsbesteding en dergelijke vaak in een nadeliger positie brengt.

Wanneer er dan geen alternatief meer is voor een klant om in het Nederlands bediend te worden, dan voelt die klant zich geschonden in zijn recht om z’n eigen taal te spreken.

Frans is een verplicht vak op school en de Vlaming wordt geacht die taal te kennen. De Vlaming krijgt ook steeds te horen dat wanneer hij niet spontaan overschakelt naar het Frans er sprake is van pestgedrag of een racistische reflex. Dit is uiteraard te belachelijk voor woorden en is, terecht, geen vereiste in het omgekeerde geval wanneer een Vlaming een eentalig Nederlandstalige zaak in Wallonië of zelfs Brussel zou opstarten.

Kwetsbaar

Initiatieven om handelaars tot meer taalhoffelijkheid aan te zetten worden aan de burger overgelaten. Zo kennen we in Grimbergen al meer dan 20 jaar de Werkgroep Vlaamse Aktie die onder andere handelaars (soms onderdelen van grote ketens) aanspreekt wanneer hun aangestelde niet de correcte commerciële ingesteldheid en hoffelijkheid aan de dag legt om de taal te spreken van wiens brood men eet. Ook dat heeft de verfransing in deelgemeente Strombeek-Bever niet kunnen temperen.

Vlaanderen is kwetsbaar en daarom aanvaarden we niet langer de constante aanvallen waarbij men er vaak, met medewerking van (gesubsidieerde) media, activisten of politici, niet voor terugschrikt om ons tot in het buitenland als racisten, fascisten at te schilderen.

Dodelijke onkunde

Het gaat hem ook niet alleen om een verslechterde commerciële positie wanneer men niet in z’n moedertaal kan onderhandelen of om gebruiksgemak. Het wordt ook een kwestie van leven of dood wanneer hulpdiensten het zich veroorloven om eentalig Franstalig personeel op een Nederlandstalige patiënt af te sturen die dan via omwegen (omdat de Franstalige ambulancier de weg niet kan vinden) veel te laat naar in Franstalig ziekenhuis arriveert om er te sterven onder het mes van een geïmporteerde arts die enkel het Frans machtig is.

Het is dan niet meer dan logisch dat de auteur in bovenvermeld artikel pleit voor het aanleggen van zwarte lijsten voor dergelijk onhoffelijk taalgedrag. Maar kan dat zomaar en waar moet je op letten? Meestal gebruiken handelaars zwarte lijsten om zich te beschermen tegen wanbetalers of anderszins schadelijke klanten.

Privacyregels

Er is ook een geval bekend waarbij winkeliers zich beschermen door gegevens te delen van omwille van diefstal ontslagen personeelsleden. Zodra je dit doet ben je aan een heleboel maatregelen, niet in het minst omtrent privacy, gebonden.

Er is echter niets mis mee om andere klanten te waarschuwen voor mankementen in dienstverlening bij bepaalde handelszaken. Dat is trouwens ook de insteek van populaire apps als ‘Tripadvisor’ waarbij teleurgestelde klanten anderen waarschuwen voor arrogante, niet hoffelijke horeca-uitbaters. In Nederland heeft de overheid zelf op aandringen van jongeren lijsten ontwikkeld met handelszaken die drank slijten aan te jeugdige kopers. Lijsten die vervolgens op internet gepubliceerd zouden moeten worden.

Zeg dus niet zwarte lijst maar zeg praktijktest

Bij ons zijn ‘zwarte lijsten’ onderworpen aan alle mogelijke restricties van legitimiteit, proportionaliteit, finaliteit, … Wanneer je dergelijke lijsten aanlegt en gebruikt buiten een door de overheid gesteld wettelijk kader moet je natuurlijk vermijden om zelf de wet te overtreden. Daarom dient de privacy van de medewerker gerespecteerd te worden. Je kan dus wel verwijzen naar de naam of locatie van de zaak, maar de persoonsgegevens van de eigenaar of medewerker niet vermelden of bewaren. Er wordt wel aanvaard dat klanten met mekaar ervaringen uitwisselen zoals bij ‘Tripadvisor’. De gerecenseerde handelaar moet dan wel de kans krijgen om de gegevens in te zien en eventueel recht te zetten.

Verfransers beheersen die tactieken op zeer subtiele manier door in handelszaken luidruchtig in hun taal te converseren of buitenproportioneel stennis te maken over bijvoorbeeld de rekening zodat de uitbater verplicht is over te schakelen op het Frans en te zorgen voor Franstalig personeel.

Werkgroep Vlaamse Aktie

Zeg niet zwarte lijsten, zeg praktijktests