De coronamaatregelen brengen veel bedrijven in moeilijkheden. De overheid lanceerde een hele reeks aan maatregelen die ondernemingen moeten beschermen tegen faillissementen. Voor veel bedrijven is het niet meer dan uitstel van executie. Bij het aflopen van de maatregelen wacht hen het faillissement. In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft Kim Wybo, advocaat bij La-On, meer uitleg over de steunmaatregelen van de overheid en de gezondheid van onze bedrijven.

Steun-en beschermmaatregelen tegen faillissement

De voorbije jaren steeg het aantal faillissementen steeds licht. In het coronajaar 2020 zullen het er dan wel nog meer geweest zijn. Niet dus: in 2020 daalde het aantal faillissementen. ‘Dat is zeer uitzonderlijk in een crisisjaar.’ De daling is volgens Wybo te danken aan de maatregelen die door de regeringen genomen zijn om bedrijven tegen faillissementen te beschermen sinds de komst van het coronavirus.

Zowel in de eerste als in de tweede lockdown werd er een moratorium ingesteld: schuldeisers konden tijdens die periode geen aanspraak maken op het vermogen van hun schuldenaars om hun schulden te betalen. ‘Bedrijven met een slechte solvabiliteit kunnen dus niet gedagvaard worden voor een faillissement.’ Bedrijven die voor de komst van het virus al aan de rand van de afgrond stonden, worden op die manier ook beschermd tegen een nakend faillissement, zegt Wybo.

Naast de beschermingsmaatregelen tegen een faillissement gebruikte de overheid ook steunmaatregelen om bedrijven overeind te houden. Denk maar aan het systeem van tijdelijke werkloosheid en het uitstellen van betaling van bedrijfsvoorheffing. ‘Ook de afbetalingen aan de banken kunnen tijdelijk opgeschorst worden.’

Andere factoren

Sinds vorig jaar kunnen ook vrije beroepen het faillissement aanvragen. Zo kunnen bijvoorbeeld advocaten, apothekers, dokters en boekhouders failliet verklaard worden. Dat had voor een toename van het aantal faillissementen moeten zorgen, maar dat is uitgebleven, zegt Wybo. Ook het gerechtelijke reces —de gerechtelijke vakantie, waarbij er minder zittingen doorgaan — verklaart deels de daling van het aantal faillissementen. ‘Tussen het eerste en het tweede moratorium vond het gerechtelijk reces plaats, waardoor er niet veel mogelijkheden waren om bedrijven failliet te verklaren.’

Uitstel van executie?

Wanneer de bescherming door het moratorium wegvalt, kan een schuldeiser opnieuw naar de rechtbank stappen. Er zit dus een sterke stijging van het aantal faillissementen aan te komen wanneer de maatregelen aflopen. ‘Maar die toename zal niet meteen van vandaag op morgen gebeuren.’ Ook na het aflopen van het moratorium zijn er nog een aantal steunmaatregelen die verder blijven lopen, zegt Wybo.

Wybo denkt wel dat het aantal faillissementen sterk zal toenemen in de tweede helft van het jaar. ‘Al wordt er nu ook wel gesproken over het versoepelen van de voorwaarde van de wet op continuïteit van de onderneming, waardoor weer meer bedrijven beschermd kunnen worden tegen hun schuldeisers.’ Maar bij 80 of 90% van de gevallen gaat het over uitstel van executie, denkt Wybo.

Herlanceringsprocedure

Recent besliste de regering om een einde te maken aan het moratorium, omdat het ‘zombiebedrijven’ in leven houdt en daarom erg omstreden is. In ruil wordt de toegang tot procedure voor gerechtelijke bescherming soepeler. Minister Van Quickenborne noemt dit de ‘herlanceringsprocedure’. Er komt een nieuwe procedure van voorbereidend akkoord buiten de rechtbank, waarbij bedrijven al een akkoord kunnen zoeken met een meerderheid van hun schuldeisers, alvorens in het Staatblad wordt gepubliceerd dat ze onder gerechtelijk toezicht staan. Is dit een goed instrument? Wybo vindt dit een goed initiatief, een bedrijf kan eigenlijk altijd de stap zetten om te onderhandelen met de schuldeisers.

Risico’s voor werknemers

Zal er meer werkloosheid ontstaan doordat veel bedrijven in moeilijkheden zitten? In 2019 gingen er 10 000 bedrijven failliet en 20 000 jobs gingen verloren ten gevolge van die faillissementen. ‘Per faillissement verloren dus twee werknemers hun job.’ In 2020 waren er minder faillissementen, maar per faillissement verloren gemiddeld 2,5 werknemers hun job. Dat geeft aan dat er in 2020 eerder grotere bedrijven failliet gingen dan in 2019, zegt Wybo.

Volgens berekeningen zouden er ruim 50 000 faillissementen aankomen. Door de maatregelen van de overheid die nog altijd bestaan twijfelt Wybo of dit aantal effectief wel zo hoog zal oplopen. ‘Maar richting het einde van het jaar zullen de faillissementen wel toenemen.’ Het blijft echter koffiedik kijken of dat aantal tot 50 000 zal oplopen.

Auteur artikel: Rani De Leeneer

Wet continuïteit van de onderneming

Kim Wybo: ‘Coronamaatregelen uitstel van executie voor bedrijven’