De Vlaamse energieregulator VREG zal in december de zoveelste verhoging van de nettarieven goedkeuren. In 2025 komt er op onze energierekening minstens 10 euro extra per maand aan nettarieven bij. Daarmee stijgt opnieuw hun aandeel op de stroomfactuur. Waarom?

De nettarieven moeten de kosten dekken van de netbeheerders. Bovendien kent de energieregulator hen ook een billijke winstmarge toe. Niettemin beweert zowel Elia als Fluvius dat de inkomsten voor de netbeheerders te laag zijn om de kosten te dekken.

In Vlaanderen steeg het gedeelte nettarieven (en ‘openbare dienstverlening’) op de elektriciteitsfactuur van 64 euro in 2023 naar 96 euro per MWh in 2024. Een gemiddeld gezin verbruikt 3,5 MWh per jaar, en een gezin met ook een elektrische auto en een warmtepomp zelfs 12 MWh per jaar. Tegelijk kostte de stroom zelf minder: de prijs daalde van 232 euro naar 105 euro per MWh in Vlaanderen. De Vlaming was ook zuiniger met elektriciteit.

Wie alle nettarieven optelt, komt aan een totaal van gemiddeld 162 euro, en dat dus bij een prijs van 105 euro per MWh voor stroomverbruik. Het gaat om prijzen zonder btw. Bij een gemiddeld gezin en mét btw komt dat dus op 623 euro per jaar aan nettarieven en belastingen, en 315 euro aan werkelijk stroomverbruik.

Trend

Er is duidelijk een trend ontstaan. Enkele maanden geleden beweerde de energieregulator VREG nog dat de nettarieven in 2025 met 23 procent zouden stijgen. Dat is intussen al 31 procent. De officiële uitleg is dat dit komt door de forse toename van de nettarieven van Elia. Nettarieven die dezelfde VREG moet controleren en goedkeuren.

Dat komt niet alleen door het energie-eiland in de Noordzee dat plots veel duurder bleek te zijn. Elia en Fluvius zitten in een lastig parket: het rommelt in de bestuurskamers. Elia heeft immers ook privé-investeerders zoals Fernand Huts. Die laatste eiste net voor het slechte nieuws over het drie keer duurdere energie-eiland van Elia een zitje in de raad van bestuur.

Het echte probleem is de hogere rente, want zowel Elia als Fluvius werkt met geleend geld

Maar zoals gezegd, die tegenvaller is niet het enige probleem. Het echte probleem is de hogere rente, want zowel Elia als Fluvius werkt met geleend geld. En als borg voor die leningen geven ze toekomstige nettarieven die stroomverbruikers zullen betalen. Als de leningen dus duurder worden, dan stijgt ook de factuur van de consumenten. Tenminste als de VREG dit goedkeurt.

Financieringsprobleem

Elia en Fluvius hebben met andere woorden een financieringsprobleem. Voor Elia hebben de gemeentelijke aandeelhouders al een plannetje: een vorm van kruissubsidiëring. Via een constructie met Fluxys Group (de tegenhanger van Elia voor gas) willen ze de zeer grote winsten van de gasterminals in Zeebrugge inzetten als eigen kapitaal, om de rente op de leningen lager te houden.

De vraag die niemand stelt is waar die hogere kosten vandaan komen. Wie de rapporten van de regulatoren doorneemt, botst als vanzelf op de vraag of de netbeheerders niet te veel geld uitgeven aan zaken die eigenlijk niks te maken hebben met hun kerntaak: het transporteren van elektriciteit. ‘Duurzame ontwikkeling’ blijkt bijvoorbeeld almaar meer geld te kosten.

Pervers effect

Bovendien speelt een pervers effect. Door het feit dat de immense investeringen in het kader van de energietransitie via de nettarieven kunnen worden doorgeschoven naar de verbruikers, kunnen netbeheerders hun activa en dus hun vermogen uitbreiden zonder daar de echte kostprijs voor te betalen. Die rekening presenteren ze immers aan de consumenten en de bedrijven.

Feit blijft dat die loodzware groeiende nettarieven voor flink wat mensen fors beginnen door te wegen. Wie als regering een sociaal beleid wil voeren, zal zich ook daar eens mee bezig moeten houden.

winstmarge

120 euro per jaar aan extra nettarieven in 2025