Pavel Severinets (1976) is journalist, politiek activist en voorzitter van de verboden Wit-Russische Christendemocraten. Hij werd door toedoen van Rasmus Andresen van het Duitse Bündnis 90/Die Grüne vanwege zijn uitspraken over homoseksualiteit geschrapt van de lijst van personen die op 22 oktober als ‘democratische oppositie van Wit-Rusland’ de Sacharovprijs van het Europees Parlement ontvingen. De gewraakte uitspraken van Severinets tijdens een interview van 2016 met svaboda.org luidden: ‘Iedereen heeft het recht zich zo te gedragen als hij zelf wil. Homoseksualiteit kan echter niet als sociale norm worden opgelegd. Dat is onmogelijk. Het zou uitlopen op het einde van de maatschappij, van een natie.‘

Severinets werd op 7 juni 2020 voor ‘organisatie van massale ongeregeldheden’ gearresteerd en zit sindsdien in de gevangenis. Zijn echtgenote Olga licht de omstandigheden toe waarin haar man opgesloten is. Ze gaat ook in op de activiteiten van haar man en de actuele gebeurtenissen in Wit-Rusland.

Arrestatie na toegestane bijeenkomst

Olga Severinets: ‘Mijn man werd op 7 juni opgepakt toen hij naar huis kwam na deelname aan een toegestane bijeenkomst voor het inzamelen van handtekeningen voor de onafhankelijke presidentskandidaten. Hij liep naar onze flat en werd, zoals dat helaas gebruikelijk is in Wit-Rusland, met geweld in een grijze bestelbus geduwd. Na 5 uur kwamen we erachter dat Pavel zich in het detentiecentrum aan de Okrestina bevond (een berucht gevangeniscomplex in Minsk waar men de meeste demonstranten in eerste instantie naartoe brengt, nvda).’

Heeft u contact met Pavel? Is het mogelijk hem te bezoeken?
‘Pavel was 70 dagen in het centrum aan de Okrestina. Daar was geen enkel contact toegestaan. Geen brieven, geen advocaten en zeker geen bezoek. Na 70 dagen werd hij gedeporteerd naar de gevangenis Volodarka (centrale gevangenis nummer 1 in Minsk, bevindt zich in het in 1825 gebouwde kasteel Pisjalovskij, de enige gevangenis waar de doodstraf wordt voltrokken, nvda) vanwege een nieuwe zaak die tegen hem was aangespannen volgens crimineel strafrecht. Daar mag een advocaat bij hem komen en is het gelukkig ook toegestaan brieven te schrijven. Bezoek is echter ook daar niet toegestaan.’

Eenzame opsluiting

Ik las dat hij in eenzame opsluiting zat of nog steeds zit.
‘Ja, in het detentiecentrum aan de Okrestina zat hij 70 dagen in eenzame opsluiting. We kwamen daar pas achter tijdens de rechtszaak die we via Skype konden volgen. Hij zat in een cel van twee bij twee meter. Het was er vreselijk koud. Hij mocht geen persoonlijke eigendommen bij zich hebben. Geen boeken. Zelfs geen bijbel. Stromend water was afgesloten. Hij kreeg één fles water voor een aantal dagen. Dat waren kennelijk speciale maatregelen.’

Nu zit hij in de gevangenis Volodarka. Daar zijn de omstandigheden iets beter. Er is stromend water, maar alleen koud. Eén uur per dag mogen ze op het binnenplein. Het is mogelijk brieven te schrijven en voedsel of andere dingen door te geven. Er zijn boeken. Maar ook in Volodarka hebben ze hun eigen methodes om de gevangenen murw te maken. De radio staat dag en nacht op volle geluidssterkte aan. Ook wordt Pavel voortdurend verhoord. De gevangenismedewerkers in Wit-Rusland weten kennelijk dat ze met slaan weinig bereiken. Ze bestoken hem voortdurend met allerlei documenten. Maar hij ondertekent niets. Hij onderneemt niets zonder advocaat.’

Over de nieuwe zaak volgens het criminele strafrecht: Is al bekend waarvan men hem beschuldigt en wat de straf is?
‘Paragraaf 293 deel 2, drie tot acht jaar voor het organiseren van massale ongeregeldheden. De massale protesten begonnen pas toen hij al lang en breed in het detentiecentrum aan de Okrestina zat. Praktisch gezien kon hij daar helemaal niet aan hebben deelgenomen.’

Geschrapt voor Sacharovprijs

Pavel uitte zich kritisch over het opleggen van homoseksualiteit als sociale norm. Voor zijn uitspraken werd hij van de lijst voor de Sacharovprijs geschrapt.
‘Afgevaardigden van het Europese Parlement zetten hem eerst op de nominatielijst. Toen las kennelijk iemand wat hij in 2016 had gezegd. Dat waren voor een gelovig iemand normale woorden. Het was zijn recht om dat te zeggen. Het zal wel niet in overeenstemming zijn geweest met bepaalde regels van die prijs, ik weet het niet. Het is heel bitter, natuurlijk. Pavel heeft zich als geen ander ingezet voor de oppositie gedurende tientallen jaren.’

Pavel Severinets leidde in de jaren negentig de jeugdbeweging van het Nationale Volksfront (een volksbeweging die baserend op humanisme en democratie een opleving van het Wit-Russische nationale bewustzijn nastreefde). In de daaropvolgende jaren werd hij het gezicht van de straatprotesten tegen het regime van Aleksandr Loekasjenko. In 1998 werd hij veroordeeld voor het storen van een concert ter ere van de unie tussen Rusland en Wit-Rusland. Tijdens zijn tijd in de gevangenis bekeerde hij zich tot het katholieke geloof.

In 2005 werd hij voor deelname aan protesten tijdens de derde presidentsverkiezingen veroordeeld tot drie jaar werkkamp. Amnesty International riep Severinets uit tot ‘gewetensgevangene’. In 2007 werkte hij na zijn vervroegde vrijlating aan de oprichting van de Wit-Russische Christendemocraten. In 2010 werd hij opnieuw opgepakt voor deelname aan een demonstratie en veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf. Hij kwam in oktober 2013 vrij en nam actief deel aan een aantal sociale projecten, waaronder het Wit-Russische comité voor solidariteit met Oekraïne gedurende de Majdan-protesten en het Forum Vrijheid voor Politieke gevangenen in Wit-Rusland.

Positief blijven

Een andere vraag aan u persoonlijk. U heeft een klein kind, neemt u zelf ook deel aan de protesten?
‘Ja, we hebben een zoontje van tweeënhalf. Ik was zes keer bij de zondagse demonstraties, maar het is moeilijk met een kleine. Ik doe wat in mijn macht ligt om Wit-Rusland te ondersteunen in haar strijd om de vrijheid. Ook help ik Pavel en ben ik bezig met sociale activiteiten.’

Is er een kandidaat van de oppositie, met uitzondering van Pavel, die u vanuit uw overtuigingen zou kunnen ondersteunen?
‘Heel goed vind ik Sergej Tichanovski (blogger, echtgenoot van enige oppositiekandidaat Svetlana Tichanovskaja, nvda) en Pavel Latoesjko (diplomaat en directeur van het Koepalov-theater in Minsk, in augustus 2020 ontslagen wegens ondersteuning van de protesten, nvda). Het zijn mensen die ik ken, beter dan de andere kandidaten. Als ik iemand zou mogen kiezen zou het één van hen zijn.’

Wat verwacht u van de toekomst?
‘Ik geloof eveneens in God. Ik heb een positieve instelling en hoop dat ik Pavel heel binnenkort ga zien. Ik geloof dat de protesten uiteindelijk vruchten zullen afwerpen en het goede vroeg of laat zal overwinnen. Negatieve gedachten probeer ik zoveel mogelijk van me af te zetten.’

Wit-Russische Christendemocraten

Olga Severinets: ‘Het is bitter, Pavel heeft zich als geen ander ingezet voor de oppositie in Wit-Rusland’