2020, het jaar dat zelfs Pasen in de vasten viel

Het covid-19-virus zal zich niet snel laten temmen, zoveel is zeker. Terwijl grote en kleine staatslieden eerst opperden dat het maar om een griepje ging, spreken virologen nu over ‘een blijvertje’ en het begin van een andere cultuur, een andere manier van omgaan met elkaar en de relatie van de burger tot de overheid. Daar wordt momenteel druk aan gewerkt, zie de drones, de app, de kliklijnen en de huiszoekingen.

Het virus is dan ook overal, op alle deurklinken, supermarktkarren en kartonnen dozen van de besteldiensten, maar ook in ons hoofd, het beheerst alle gesprekken, tv-journaals en opiniestukken. Essentieel is om hier breed en diep te gaan, en de tunnelvisie, waarin het crisisregime ons tracht te leiden, te overstijgen.

De zeven magere jaren

Een belangrijke aanwijzing voor de coronaduiding, en vooral voor het tijdperk erna, vond ik in het schilderij uit 1559 ‘De strijd tussen Vasten en Vastenavond’ van Pieter Bruegel de Oude. We zien hier een duel tussen de feestende Heer Vastenavond, gezeten op een biervat, en een uitgeteerd vrouwmens dat als twee druppels water op premier Sophie Wilmès lijkt: zij personifieert de vastentijd van het verbod en de onthouding.

Lees verder onder de afbeelding.

VRT NWS/Publiek domein (composiet: JS)

Dat is interessant, want de uitbraak van covid-19 situeert zich bij ons net in die vastenavondperiode, en het hoge Limburgse cijfer van besmettingen wordt daaraan geweten. Aalst ontsnapte de dans omdat daar carnaval iets vroeger gevierd wordt.

Maar pas op: het gaat wel degelijk om de Vismooil’n en wat ze teweeg brachten, namelijk een ban door de wereldgemeenschap omwille van dit politiek incorrect volksfeest. Net daardoor schakelden de feestneuzen nog een versnelling hoger wat leidde tot een ware jacht, niet op wc-papier, maar op de fameuze pijpenkrullen en haakneuzen. Sophie Wilmès drukte haar walging uit van dit schouwspel, maar kon het ook niet verbieden, dat had een revolutie ontketend zelfs bij de Lamste Goedzak die Vlaanderen rijk is.

Maar zie, de natuur schiet vrouwe Wilmès, het Belgische regime en de pococratie te hulp: de pandemie verschaft haar het perfecte alibi om een permanent soort vasten in te stellen in de vorm van al dan niet milde lockdowns, waarbij dit soort driedaagse humorfestivals gewoon wordt afgeschaft in het belang van de volksgezondheid. Met harde hand zal Pieter De Crem — dat is de man die de kar voort trekt —, waken over de toepassing van het verbod, inclusief kliklijnen en drones die de garages, loodsen en achterkamers van cafés zullen inspecteren op carnavalgerelateerde werkzaamheden.

Onderschat het visionaire aspect van dit schilderij niet: de uitkomst van het duel staat op voorhand vast, het is over & out. En het zullen zeven magere jaren zijn, niet alleen economisch maar vooral wat onze vrijheid aangaat. De virologen (dat zijn de moderne paters) bereiden ons al voor op de nieuwe realiteit: de lockdown zal met mondjesmaat opgeheven worden, we mogen weer de straat op, daarna op café, maar van die geweldige onderbuikfeesten in la Flandre Profonde met oncontroleerbare politieke flatulentie, vergeet het.

Van mondmasker tot muilkorf

Big Brother is in aantocht, zoveel is zeker, en hij zal zijn greep niet meer lossen. Na een paar weken gemompel over privacy is iedereen het er over eens: de app zal ons redden. Welke app? Wel, in het kort: iets dat je in je gsm inlaadt en dat je locatie doorgeeft aan een centrale. Wie ook maar iets van symptomen voelt, moet zicht direct laten testen. Ben je besmet, dan krijg je code rood en weet iedereen die in jouw buurt komt via zijn gsm dat je te mijden bent. Noem het de moderne versie van de melaatsenratel.

Johan Sanctorum | Doorbraak.be

Nu blijkt dat die mondmaskers wel degelijk hun nut hebben maar dat de virologen ons iets wijs maakten omdat er gewoon niet genoeg voorhanden waren (de stock zou vernietigd zijn om plaats te ruimen voor asielzoekers, volgens adjudant Caekebeke in Het Nieuwsblad), mogen we carnaval vergeten en doen waar de omstandigheden toe dwingen: men neme een koffiefilter en twee stukjes tape. Het is voor verbetering vatbaar, maar het is een begin, en minstens even goed als deze made in China.

Meteen krijgen we hier ook een overgang van het ene masker naar het andere: van het dissidente feestmasker naar het politiek-correcte mondmasker, symbool van het algemeen wantrouwen, een universum waar in principe iedereen besmet kan zijn en de overheid waakt over alles wat beweegt op het grondgebied.

Iedereen is een potentiële bron van ziekte en dood, goed dat er Big Brother is, geruggensteund door een batterij virologen. Het straatbeeld in China, Hongkong en Singapore, waar je zonder mondmasker echt scheef wordt bekeken, toont dat ook in een ‘genormaliseerde’ toestand, als het alarm is afgeblazen, mensen maar beter de discipline respecteren en afstand houden.

Zou de sanitaire maatregel durven overgaan in een speech-controle, waarbij het masker zijn absolute gedaante toont van muilkorf? Ja, dat kan, mits kleine aanpassingen. Het zorgt ervoor dat u geen foute meningen ventileert en ze ook niet inademt. Maar vooral is uw status van bijtende, ‘kynische’ hond grondig ingeperkt en zijn kwetsende uitlatingen ondenkbaar. In het belang van de volksgezondheid wel te verstaan, zoek hier niets politieks achter.

Aalst mag zich tegen 2021 voorbereiden op iets dat duizend keer erger is dan een VN-ban: een online carnaval. Onze Vastenavondkoningin met volmachten Sophie Wilmès zal de praalwagens naar het web verdringen, en iedereen volgt de parade deugdzaam thuis, inclusief wat serpentines en Alaaf-kreten rond de keukentafel.

Daarmee is de vrijheid van mening verzekerd en tegelijk de totale onthouding, waarbij zelfs Pasen in de vastentijd valt. Zoiets had zelfs Brueghel nooit durven dromen.