De corona-experten hebben een heilig geloof in de strategie van de lockdown. Hun overtuiging wordt nochtans helemaal niet door de harde cijfers ondersteund.

De experten van gerenommeerde universiteiten als Oxford, Stanford en Harvard, verzameld in ‘The Great Barrington Declaration’, ondertekend door duizenden wetenschappers waaronder de Nobelprijswinnaar in structurele biologie Michael Levitt, hebben serieuze bedenkingen bij een harde lockdown. Met wat ze een ‘focused lockdown’ noemen, gaan ze ervan uit dat een harde lockdown te veel collaterale schade aanricht. Ze vinden het onverantwoord dat gezonde en asymptomatische mensen, vooral de jongeren, niet vrij en ongehinderd in de maatschappij kunnen functioneren. De overheid zou zich vooral moeten bekommeren om de zwakken in de maatschappij.

Maar laten we ons buigen over twee toch overtuigende voorbeelden, die aantonen dat het dodental niet wezenlijk verschilt tussen landen die een strikte lockdown-strategie en zij die een zwakke of mildere versie ervan hanteren.

Libertijns Brazilië

Nemen we vooreerst Brazilië, dat door iedereen met de vinger gewezen wordt omdat het nogal losjes met coronarestricties omgaat. Ik lees net in een reportage in het gerespecteerde Franse weekblad Le Point hoe de mensen in Rio, hoewel het beroemde carnaval geen doorgang vond, er duchtig in de straten en op de stranden feesten zonder de minste coronarichtlijn in acht te nemen.

Brazilië telt, na de Verenigde Staten (VS), het hoogte aantal doden. De teller staat nu op een indrukwekkende 299 000 doden. Maar als men dit cijfer over zijn totale populatie verdeelt, dan komt men uit op 1448 doden per miljoen inwoners. Vergelijkt men dat met landen zoals België, Italië, Spanje en zelfs het Verenigd Koninkrijk, die allen een strikte lockdown hanteerden, dan komt men respectievelijk op 1997, 1767, 1592 en 1905 doden per miljoen inwoners. Deze cijfers (afgeklokt op 26 maart) zijn duidelijk slechter dan die van het vermaledijde Brazilië.

België op twee na de slechtste leerling van de klas

Sommigen zullen de lage bevolkingsdichtheid van Brazilië inroepen om het relatief lage dodental te verklaren. Dit argument houdt echter geen steek als je weet dat 87% van de bevolking in steden leeft en ruwweg 20% in dichtbevolkte miljoenensteden opeengepakt zit. Tegen de algemene perceptie in doet Brazilië, ondanks zijn libertijnse levensstijl, het dus stukken beter dan ons land.

En alsof het voor ons land nog niet erg genoeg is dat het ruim de duimen moet leggen voor het ‘losbandige Brazilië’, projecteert de befaamde John Hopkins University België zelfs op een beschamende derde plaats op de wereldranglijst van landen met het hoogst aantal doden per capita, na San Marino en Tsjechië. Een nederig mea culpa slaan zou onze beleidsmensen en experten zeker niet misstaan.

Zweden leefbaarder dan ons land

Het tweede voorbeeld is Zweden met een vergelijkbare bevolking als België, maar ook sterk (87%) verstedelijkt. Dit land heeft tot nu toe nog altijd een veel mildere lockdown gehanteerd, maar het telt een dodental dat ruim 40% lager ligt dan het veel strengere België.

Dr. Dirk Devroey, verklaarde recent op Doorbraak dat die gunstigere cijfers te wijten zijn aan de ‘noordelijke cultuur van het land’. Zonder blozen wordt hier zomaar geïmpliceerd dat Vlamingen van nature ongedisciplineerd zijn.

Geen gratie bij wetenschappers

De harde lockdown-strategie krijgt ook in wetenschappelijke publicaties tegenwind zoals in een studie ⁽¹⁾ geleid door Prof Ioannidis, van de Stanford University, een van de meest gerenommeerde epidemiologen van vandaag. Deze studie vond geen wezenlijk verschil in de verspreiding van de Covid-19-infectie tussen de landen die ingrijpende interventies (strenge lockdown) doorvoerden, zoals Engeland, Frankrijk, Duitsland, Iran, Italië, Nederland en Spanje, en deze die alleen milde beperkingen (afstand houden, dragen van een masker) mandateerden, zijnde Zweden en Zuid-Korea.

Tot een zelfde vaststelling komt de Nieuw-Zeelandse onderzoeker John Gibson van de Universiteit van Waikato, namelijk dat een door de overheid gemandateerde lockdown niet tot een vermindering van het aantal doden leidt ⁽²⁾. Hij maakte hierbij gebruik van empirische data van het Amerikaanse Rode Kruis na de eerste golf waarbij in 20% van alle kantons in de VS, afstand houden de enige coronamaatregel was, terwijl op de overige plaatsen een lockdown van toepassing was.^.

Andere gezondheidsfacetten

Recent verscheen in de Social Science Research Network (een online-database ) een lange review van 170 wetenschappelijke publicaties van Oliver Robinson (University of Greenwich) over de biometrische, psychologische en economische gevolgen van een lockdown ⁽³⁾.

Een eerste conclusie is dat, in tegenstelling tot epidemiologische simulaties, studies gebaseerd op empirische coronadata tot de vaststelling komen dat lockdowns niet leiden tot een reductie van de mortaliteit. Vervolgens stellen de psychologische studies dat de stress door sociale isolatie en werkverlies tijdens langdurige lockdowns een sterke voorspeller is voor het ziek vallen bij besmetting door een respiratoir virus.

Op economisch vlak ten slotte wijzen de gerefereerde studies erop dat sterfte geassocieerd met financieel verlies of het onvermogen andere gezondheidsfacetten te behandelen, wellicht groter is dan de sterfte die men vermijdt door een lockdown. Verder wordt erop gewezen dat de extreem hoge kost van lockdowns negatieve implicaties inhoudt voor de algemene volksgezondheid door de verminderde zorgcapaciteit voor andere gezondheidsproblemen.

Geweer van schouder wisselen?

Het is dus duidelijk dat een strenge lockdown niet alleen een niet-efficiënte, maar ook een nefaste strategie is, gezien de enorme economische en maatschappelijke schade en, niet te vergeten, ook de negatieve impact op de fysieke en mentale gezondheid van de bevolking.

Het is dus hoog tijd dat onze corona-experten het geweer van schouder wisselen door alternatieve milde vormen van lockdown te verkiezen. Steeds maar teruggrijpen naar eenzelfde strategie zonder tot een oplossing te komen – we zijn nu na een jaar aan de derde lockdown toe – doet denken aan een welbekend gezegde: ‘Insanity is doing the same thing over and over again and expecting different results.’

Referenties

⁽¹⁾ E. Bendavid, Ch. Oh, J. Ioannidis in Europ. J. Clin. Invest. Jan 2021

⁽²⁾J. Gibson. Intern research rapport , Univ. of Waikato, June 2020

⁽³⁾O. Robinson. SSRN, Feb. 2021

Bart Vangheluwe

De strikte lockdown tegen het licht van de cijfers