Vrijheid — in promotie
foto © Photo by <a>Luke Stackpoole</a> on <a>Unsplash</a>
Met ‘Vrijheid’ schreef Annelien De Dijn een belangwekkende en verfrissende ideeëngeschiedenis van een van de belangrijkste politieke concepten.
Wat is vrijheid? Vraag het aan tien mensen op straat, en u krijgt een handvol visies. Stel de vraag aan tien historici, politicologen of filosofen, en u krijgt een panoplie van antwoorden. Het begrip is niet zo maar in een handomdraai uit te leggen. We geven er allen — afhankelijk van onze achtergrond, opleiding en (politieke) overtuiging — wel een andere invulling aan.
Vrijheidspartij
De Morgen-journalist Joël De Ceulaer maakte zich in het recente verleden wel vaker drukker om Gwendolyn Rutten. Toen ze kersvers voorzitter was van de Open Vld — in Vlaanderen zowat dé partij van de vrijheid — kon ze hem niet toelichten wat positieve en negatieve vrijheid zijn. Een godslastering voor een voorzitter van een liberale partij.
Al is het net die partij die in tijden van corona meer dan andere spartelt met het vrijheidsbegrip: avondklok, samenscholingsverbod, terrasjesverbod, meer-dan-een-knuffelcontactverbod… Onder een liberale (vrijheidsgezinde?) premier worden meer vrijheden geschonden dan tijdens een gemiddelde oorlog uit het Europese verleden. Maar, welke vrijheden?
Vrijheidsboom
Toen in de twaalfde eeuw Vlaamse steden keuren noteerden, kregen ze ‘vrijheden’ van de feodale vorsten. Steden konden zich onttrekken aan het geldende wettelijke keurslijf — vaak vertaald in de vorm van belastingen — en hun eigen wettelijk kader ontwerpen. Stadslucht maakt vrij, is een leuze die niet zomaar uit de lucht is komen vallen…
‘No taxation without representation’ (Amerikaanse Revolutie) en ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’ (Franse Revolutie) zijn loten van diezelfde complexe vrijheidsboom, zoals die in de politieke geschiedenis van voornamelijk (West-)Europa zijn gegroeid. En er zijn zovele anderen. In zijn samenvattende recensie overloopt Mathieu Cockhuyt die concepten, van de Oude Grieken tot Raymond Aron, die een synthese van liberalisme en democratie maakte.
Ideeëngeschiedenis
Met Vrijheid: een woelige geschiedenis schreef historica Annelien De Dijn (jawel, de dochter van filosoof Herman) zopas een boeiend overzichtswerk over vrijheid. De betekenis ervan, en vooral de evolutie van die betekenis, staat centraal.
Cockhuyt noemt het boek in zijn recensie elders op Doorbraak ‘een kolossale ideeëngeschiedenis die verfrissend aanvoelt in een tijd van detailstudies.’ Hij vult aan: ‘De Dijn is een observator, een waarneemster, een raconteur die, doorspekt met anekdotes, kristalhelder neerschrijft hoe onze houding tegenover vrijheid de afgelopen eeuwen wijzigde.’
Promotie
Niet vrijheid staat in promotie. Wel dit belangwekkende boek over Vrijheid, deze week als een ‘boek van de week’ van Doorbraak:
verkrijgbaar in onze online boekhandel (meer dan 88000 titels)
Bestel hier uw exemplaar tegen voordeelprijs
De redactieploeg van Doorbraak bestaat uit een grote groep redacteuren. Standpunten en andere artikelen kunnen verschijnen als "De Redactie". Uiteraard betekent dit niet dat al onze redacteuren per definitie aan deze standpunten gebonden zijn.
Professor Dirk Rochtus leidt zoals elk jaar een reis naar Duitsland. Deze kaar naar het onbekende Silezië.
