Bruegel: overal geliefd, behalve in Brussel

Bruegel heeft jaren van zijn leven in Brussel doorgebracht en er zijn bekendste werken geschilderd. Veel liefde in die stad heeft hem dat niet opgeleverd. Tot hiertoe saboteerden Franstalige partijen de installatie van Bruegels standbeeld.

Bruegel was een grootmeester in het portretteren van de menselijke dwaasheid en blindheid. Vele van zijn bekende composities zoals De parabel der blinden heeft hij tijdens zijn latere jaren in Brussel geschilderd waarnaar hij vanuit Antwerpen was verhuisd. De man maakte vanuit zijn huis in de Marollen voettochten naar boerengehuchten als Pede en Gaasbeek om er de beelden en allegorieën te schilderen die zich in de grootste musea ter wereld bevinden.

In de Vlaamse Rand die hem zoveel inspiratie verschafte, wordt Bruegel al jarenlang herdacht met onder meer de Bruegelroute en met reproducties van zijn werk in het Pajotse landschap. Maar in de stad waar hij werd begraven, waar zijn vermoedelijke woning nog staat en waar zich de tweede grootste Bruegelcollectie ter wereld bevindt, wordt er met die benijdenswaardige erfenis amper iets aangevangen.

Af en toe tracht La Libre Belgique in vraag te stellen of ‘Brueghel’ wel Nederlandstalig was. Als dat niet lukt dan serveert men het internationale icoon maar af als een Vlaamse boerenschilder. Zo biedt de Vlaamse Gemeenschapscommissie al sinds 2003 de stad Brussel een beeldengroep met standbeeld van Bruegel aan. De bedoeling was dat dit bij de Kapellekerk zou worden geplaatst, de laatste rustplaats van deze toch niet onverdienstelijke kunstenaar. Nu twaalf jaar later staat het Bruegel-drieluik van de kunstenaar Tom Frantzen er nog steeds niet.

Aanvankelijk werd het geschenk geweigerd door de Ecolo-schepen Henri Simons, een Parijsdolle estheet die de vijfhoek vol fietsonvriendelijke kasseien à la Paris legde en die zelden een woord Nederlands uit zijn mond krijgt. Persoonlijk vond hij het beeld niet mooi en wilde hij het doorschuiven naar een boulevard vlakbij het hoofdkwartier van de PS (waarvan hij nadien lid werd). Bij de PS zat men echter niet te wachten op de Vlaamse ‘boerenschilder’. Uiteindelijk bleef het beeld jarenlang in het atelier van de kunstenaar kamperen.
Toen de CDH stedenbouw overnam, deed Simons’ opvolger Christian Ceux, een man die niet zou misstaan op Bruegels gravure Het zottenfeest, zelfs alsof hij niet begreep welke de band was tussen het standbeeld en de Kapellekerk. Een nieuw akkoord tussen de Vlaamse Gemeenschapscommissie en de stad Brussel werd botweg niet uitgevoerd.

Pas nu de PS de CDH heeft ingeruild voor de MR, zit er beweging in het dossier. De MR-schepen Geoffroy Coomans de Brachène, stammend uit een geslacht dat CVP-burgemeesters en architectuurhistorici leverde, belooft nu dat tenminste een beeld van de beeldengroep van drie nog dit jaar zal worden geplaatst: het centrale beeld dat Bruegel zelf voorstelt. Na twaalf jaar touwtrekken en sabotage zou de stad Brussel nu dus een derde van het Vlaamse Bruegelgeschenk aanvaarden en zal Bruegel in zijn adoptiestad misschien minder met de nek worden aangekeken.

Nu nog het Bruegelhuis, dat zich al vele jaren in slechte staat bevindt en waarmee niks werd gedaan. Het Koninklijke Museum voor Schone Kunsten dat ook al musea over Wiertz, Meunier en Magritte uitbaat (allemaal uiteraard zoveel bekender en genialer dan de ‘boerenschilder’), zou eindelijk het Bruegelhuis willen openstellen voor het publiek. De opening was voorzien voor 2017. Maar het dossier van Bruegel is geen prioriteit voor het Koninklijke Museum en de nationale ramp genaamd De Regie der Gebouwen zou zich met de renovatie bezighouden. Niet dus. Het laatste nieuws is dat men misschien Bruegels huisje gerenoveerd zal krijgen tegen 2019, het Bruegeljaar. Maar harde garanties daarvoor zijn er niet… Zo bewijst men alvast dat Bruegels gravure ‘De traagheid en luiheid op een slapende ezel’ in Brussel en in sommige federale instellingen nog steeds actueel is.

Chris Ceustermans is auteur en observator van het stedelijk leven in Antwerpen en Brussel. In 2014 verscheen bij WPG-Manteau zijn roman ‘De Boekhandelaar’. In september 2015 verschijnt zijn roman: Koude Oorlogsdromen. http://deboekhandelaar.com/