De herdenking van een brug

De niet zo mooie brug die er nu staat is van latere tijd. De oorspronkelijke werd door de inwoners van Berlare bekostigd in de 19de eeuw en door het Belgische leger opgeblazen in oktober 1914, tot grote frustratie van de Duitse troepen. Ook hier hield ‘den Pruis’ lelijk huis, woningen vlogen in brand of werden geplunderd, een molen verdween voorgoed uit het dorpsgezicht, burgers lieten het leven. Op 7 oktober lukte het de keizerlijke troepen om een noodbrug op te werpen en de Schelde vanuit Schoonaarde over te steken. De dorpspastoor kon de gefrustreerde bezetter overreden om geen executies op zijn parochianen uit te voeren. Al bij al bleef het dorp in vergelijking met andere plaatsen in de omgeving nog redelijk gespaard. De vierde legerdivisie van luitenant-generaal Baron Michel had zo’n 60 man verloren, maar het had vooral kostbare tijd gewonnen voor de ontzetting van de hoofdmacht in Antwerpen. De 100 000 vluchtelingen van ’t stad werden aan deze onbekende Scheldebocht in het Land van Dendermonde gered.

Oud en nieuw

De opkomst in Berlare is ondanks alle aankondigingen magertjes. Het gemeentebestuur, enkele militairen, oud-strijders en wat geïnteresseerden. Vooral de oudere generatie voelt zich betrokken bij deze herdenking. Op de dijk waar de plechtigheid plaatsvindt zien wielertoeristen zich verplicht rechtsomkeer te maken. Een enkele twijfelt om zich er toch door te murwen, maar gelukkig tikt het engeltje van sociaal normbesef op tijd op zijn schouder. Het nieuwe Vlaanderen kan niet altijd even goed overweg met zijn verleden. ‘Aux Champs’ weerklinkt door de bugels op het moment dat de jonge burgemeester van Berlare een boeket neerlegt aan een nagelnieuwe gedenkplaat op de plaats van de strijd. Katja Gabriëls kwam in 2006 van onder de vleugels van Karel De Gucht op de burgemeestersstoel terecht. Als alles in Brussel volgens plan verloopt, zal ze binnenkort Alexander De Croo opvolgen in de Kamer. Net als de meeste aanwezigen heeft ze een klaproos opgespeld, ook Berlare heeft Vlaamse velden.

Rond drieën vindt er een heldenhulde plaats aan het in ere herstelde monument op het kerkplein. De kerkklokken luiden, schoolkinderen leggen bloemen neer en de trompetten van het plaatselijke muziek spelen ‘Ten Velde’. Het aantal omstaanders is in vergelijking met het moment aan de brug toegenomen. In de kerk vindt een academische zitting plaats. De ‘Brabançonne’ weerklinkt broederlijk naast de ‘Vlaamse Leeuw’, in Berlare doen ze er niet moeilijk om. Het verhaal van de strijd wordt verteld, de ontberingen worden herdacht en de grote moed van kleine helden wordt bezongen. De namiddag sluit af op het gemeentehuis met een receptie en een tentoonstelling van de heemkundige kring. Buiten raast het verkeer ongeïnteresseerd verder.

Prominent

Sinds augustus vinden er in heel het land herdenkingen plaats als deze. Waar er ook maar een schot viel, springen plaatselijke verenigingen op om het te herdenken. Niet overal gebeurt het even stijlvol en drijft vooral smakeloos winstbejag mensen om 1914-1918 onder de aandacht te brengen.
In Antwerpen liepen – voor de chaos – de bekendste burgemeester, de nieuwe en oude minister-president en de koning de brug over onder massale belangstelling. Op dergelijke prominenten hoeft een dorp als Berlare niet te rekenen. Hoewel, de man die tot voor kort commissaris was van een instelling die zich beroept op het feit dat er nooit meer oorlog is op het oude continent, was er niet of liet zich niet publiekelijk verontschuldigen. Misschien heeft men het vergeten melden? Of stond hij verweesd met zijn ticketje aan de verkeerde brug te wachten?

Foto: (c) Doorbraak