De ontbloting van de troon

Om de twee jaar verschijnt de permanente nachtmerrie van prins Albert ook aan ons, maar dan in de vorm van een komisch Halloweenspook. Telkens is Doorbraak het venster.  In september 2014 daagde ze haar natuurlijke vader al voor het gerecht, in oktober 2016 werd Albert ten persoonlijke titel opnieuw gedagvaard: Delphine Boël is een herfstfenomeen.

In wat langzamerhand een cyclus wordt, fascineert het activisme van een miskende bastaardprinses/artieste, omdat ze zich in de rand van het politieke spectrum beweegt, soms als een soap waar de media en de boekskens van smullen, soms als een ‘koningsdrama’, soms als een vette kluif voor juristen, en soms ook gewoon als het menselijk verhaal van een vrouw die door haar vader verstoten wordt en dat trauma letterlijk uitschreeuwt, uitschildert.

Een drama queen, een semi-aristocratische aandachtshoer, een geval van middelmatig pseudo-artistiek narcisme? Kan allemaal zijn. Feit is dat het Hof van Beroep zopas besliste dat ex-koning Albert zijn DNA dient af te staan, en indien hij dat niet doet wordt dat aanzien als bewijs van zijn vaderschap. Schaakmat, en ik gebruik hier bewust de metafoor van het schaakspel.

Damegambiet

Reporters

Delphine Boël: ‘Voorspelbaar vulgair’

Want dit is wel degelijk een spel waarin de dames regeren en de heren de feiten hopeloos achternalopen of er gewoon bij gaan zitten kniezen. Ter herinnering: het was een zekere Mario Danneels die in oktober (!) 1999 een biografie van koningin Paola publiceerde, waarin werd gesteld dat haar man met barones Sybille de Selys Longchamps een geheime liefdesrelatie had tussen 1966 en 1982, waaruit Delphine zou geboren zijn. Eerlijkheidshalve dient vermeld dat het Antwerpse roddelblad tScheldt met dat nieuws het eerst voor de dag kwam.

De barones zelf was getrouwd met Jacques Boël, telg van een familie die steenrijk werd in de tijd van de Waalse staalglorie. Het moet een passionele relatie geweest zijn, waarbij Albert Delphine ook in het geheim bleef bezoeken. Tot Alberts vrouw erachter kwam. Dat moet daar gestoven hebben in dat huishouden, gelet op de reputatie van Paola Ruffo di Calabria, een hooghartige furie die Albert stevig onder de knoet hield, toch wel een soort dédain had voor dit apenland waarvan ze voorbestemd was om koningin te worden, en zich ver hield van het barbarentaaltje, Nederlands genoemd.

Uiteraard bemoeide de toenmalige koning Boudewijn zich ermee, een vorst die gebukt ging onder een vreselijk super-ego en ronduit leed aan religieuze wanen die heel Laken in hun greep hielden, onder de vorm van een mistig sektarisme, Charismatische Beweging genoemd. Het was Paola die Albert tot een knieval bewoog en Boudewijn inschakelde: Delphine, het levende bewijs van Alberts ontrouw, diende uit het verhaal gewist, het boek van Danneels gewaagt zelfs van moordplannen die uiteindelijk niet ten uitvoer werden gebracht.

Maar barones Sybille de Selys Longchamps was niet van plan om zich uit het verhaal te laten schrijven. Ook zij oefende een buitengewone manipulatieve kracht uit op Albert én op haar dochter. Heel de latere juridische strijd om de vaderschapserkenning van Delphine speelt zich af in het kader van een afrekening:dit is een genadeloos schaduwgevecht tussen Paola en Sybille, de bedrogen echtgenote en de maîtresse. De mannen ondergaan grotendeels het verhaal, misschien niet helemaal toevallig in het MeToo-tijdscharnier.

Vanaf heden is Albert forensisch gezien vogelvrij: om het even wie kan nu een weggegooide zakdoek opvissen en naar het politiekantoor brengen als bewijsmateriaal. Hoe machteloos kan je zijn. Resten dan nog twee nevenfiguren, ook al tamelijk zielige manspersonen: enerzijds Jacques Boël, de bedrogen echtgenoot die weinig meer kon doen dan van zijn vrouw scheiden en Delphine onterven. En uiteraard Alberts zoon Filip, de huidige koning, wiens manifest en op de lachspieren werkend autisme verklaard wordt door een jeugd zonder vader en met een al te sterke, tirannieke moederfiguur.

Ten oorlog

Tom Lanoye: ‘Ten oorlog’

Wat is nu de politieke betekenis van heel deze Freudiaanse knoop? Door de krampachtige weigering van Albert om zijn buitenechtelijke dochter te erkennen verliest de Coburg-dynastie nog meer van haar publieke glans. Maar republikeinen en anti-Belgicisten die dachten van de zaak Boël voor hun kar te spannen, zijn eraan voor hun moeite: Delphine weigert expliciet elke politieke recuperatie en verdedigt de monarchie. Dat is ook logisch: zonder heel het hoogaristocratische kader zou haar pose van miskende bastaardprinses zinledig zijn.

De artistieke dimensie van haar strijd is méér dan een verpakking: men moet alle juridische démarches zien als fases van een kunstwerk op zich, waarvan de realisatie offers vergt, soms het stadium van de totale uitputting benadert. De lijdende kunstenares, speelbal van haar moeder, gebruikt de afwezige vader als een hefboom om haar lijden te versterken en zo de intensiteit van het kunstwerk op te voeren. In het niemandsland tussen een wereld van sterke vrouwen en het schertsuniversum van zwakke mannen.

En het is net via dat laatste gegeven dat de humor terug opduikt, de ironie die ook in haar schilderijen doorschemert: het is de belachelijkheid van de mannen die de godendeemstering naar zijn slotakkoord voert. De fanatiek-getormenteerde kwezel Boudewijn; de zwakke, in zijn eigen leugens verstrikt geraakte sloef Albert; de houten klaas-koning Filip; met in de zijlijn een armlastige paljas als prins Laurent die zijn zondagse broodjes bij de bakker haalt zonder te betalen: het geeft ons het beeld van een aristocratische familie Flodder, doordrenkt van Shakespeariaanse gimmicks.

Als een worm knaagt Delphine zich een weg doorheen de toch al overrijpe appel van het Belgische koningshuis.  Natuurlijk zal België deze dynastieke klucht overleven, het is niet eens een staatszaak. Veeleer tast het de waardigheid aan van mannelijke autoriteit op zich, het principe van het erfbare staatshoofdschap, en wie weet heel het patriarchale wereldbeeld dat aan het wegzinken is via voetbalschandalen, lachwekkende gevechten om protocollaire gouverneurspostjes, een Nationale Bank als hanenperk waar de laatste kip op pensioen ging, en uiteraard de smeuïge MeToo-verhalen.

‘Tu n’es pas ma fille’, moet Albert aan Delphine ooit langs de telefoon gezegd hebben, terwijl Paola achter hem stond. Even later kregen we in een kerstboodschap te horen dat het koningspaar de storm had doorstaan en het hoofdstuk had afgesloten. Delphine reageerde met een schilderij, getiteld ‘Voorspelbaar vulgair’. Soms zou je de monarchie willen behouden alleen al voor het vermakelijkheidsgehalte, daar kan geen Tom Lanoye tegen op.