De pers tegen het volk?

Het zal niemand zijn ontgaan: na de verkiezing van Trump op 8 november 2016 is er een strijd ontbrand tussen de traditionele pers en de president. Verwonderlijk is dat niet, want de overweldigende meerderheid van de Amerikaanse persorganen hadden actief campagne gevoerd tégen deze president, en publiceerden de ene na de andere peiling die moest aantonen dat hij niet de minste kans maakte om verkozen te worden. Getuige daarvan het memorabele ‘nieuwsbericht’ hierboven van de New York Times, twee weken voor de presidentsverkiezingen.

Het hele debat rond de kwalificatie door Trump van de pers als ‘vijandig tegenover het volk’ is scheefgetrokken. Om te beginnen heeft Trump de pers nooit de vijand van het volk genoemd. Wel bestempelde hij de, in zijn bewoordingen, fake news media – die dus valse berichten verspreiden – als vijanden van het volk.

Dat klinkt heel anders dan de zin die hem door de meerderheid van de persorganen wordt toegedicht, zoals hier bij hier bij Associated Press, waardoor ze precies aantonen dat het goed en wel gerechtvaardigd is om nogal wat media als ‘fake news’ te taxeren.

Welbeschouwd is het probleem zo klaar als een klontje

In de VS herkent de helft van de bevolking zich in wat men, om het simpel te houden, ‘rechtse’ ideeën noemt. Maar tachtig procent van de journalisten van de traditionele Amerikaanse pers zien zichzelf als links, of toch niet als rechts, en maar een schamele zeven procent noemt zich rechts. (Just 7 percent of journalists are Republicans. That’s far fewer than even a decade ago. The Washington Post, 6 mei 2014).

Bijgevolg wijkt de uitgedragen zienswijze van de overweldigende meerderheid van de media karikaturaal en absurd ver af van die van de Amerikaanse bevolking. Dat is des te meer zo daar links misbruik maakt van zijn dominante positie in de media door er een zienswijze op na te houden die niet enkel links, maar vaak ook radicaal tot zelfs extremistisch is, en door de werkelijkheid gericht te verslaan, soms op een leugenachtige manier, al was het maar door feiten te negeren die hen niet zinnen.

De West-Europese pers is er niet anders aan toe dan de Amerikaanse: de overgrote meerderheid van de ‘klassieke’ journalisten bekent zich tot links. Die kloof tussen pers en volk wordt breder nu onze bevolkingen links massaal en op alle domeinen laten vallen: wat economie betreft, migratie, criminaliteit, ‘gender’, politieke correctheid, abstracte mensenrechten, vrijheid tegenover gelijkheid enzovoort. De tegenstelling tussen pers en bevolking is helemaal geen fantasme van een politicus die het slecht voorheeft, maar integendeel een objectief gegeven.

De enige uitweg

De enige uitweg is een terugkeer naar een daadwerkelijk pluralisme in de perswereld. De vrijheid op het web laat toe om de zaken weer in evenwicht te brengen. In landen als Frankrijk en Franstalig België, waar men de pers subsidieert, zou men ook quota voor rechtse journalisten moeten opleggen.

In plaats van telkens weer dat geroep als Trump zijn mond opendoet, is het bij de traditionele pers hoog tijd voor zelfkritiek. Een nieuwe balans tussen de pers en onze bevolkingen is mogelijk. Maar dat gaat niet zonder het herstel op grote schaal van fundamentele evenwichten binnen de pers zelf.

vertaling Marc Vanfraechem