De utopie van Claude Demelenne

In zijn vrije tribune «La Belgique survivra-t-elle jusqu’en l’an 2030?», [Haalt België 2030?] schrijft Claude Demelenne: ‘België zal niet binnen afzienbare tijd in twee onafhankelijke staten gesplitst worden. Het voorbeeld van Catalonië heeft aangetoond dat de Europese Unie haar veto zou stellen.’

Dat voorbeeld van Catalonië is slecht gekozen. Zonder instemming van Madrid kan Catalonië als staat geen lid van de Unie worden. En Madrid zal blijven bestaan, met een Spaanse regering die zal blijven bestaan zelfs als men Catalonië zou kwijtraken.

Voor België ligt het helemaal anders. Als de moeilijkheid om een Belgische regering te vormen onoverkomelijk is geworden, dan zal er in Brussel geen gezagsorgaan meer zijn dat zich tegen het einde van de staat België kan verzetten, en ook geen Belgische hoofdstad die de erkenning van Vlaanderen kan aanvechten.
De EU zal zich beperken tot de vaststelling van het einde van België en het feit van de Belgische echtscheiding, en ze zal een nieuwe lidstaat opnemen (of twee of drie).

Anderzijds meent Claude Demelenne dat men het confederalisme niet hoeft te vrezen: ‘Alles, maar dan ook alles kan gesplitst worden. Justitie, politie, asielrecht, migratiepolitiek, het spoor, de post, de federale culturele en wetenschappelijke instellingen, de gezondheidszorg in haar geheel, het nucleaire park… taboes zijn er niet. Ook de sociale zekerheid? Ja, ook de sociale zekerheid.’ Hij voegt daar evenwel aan toe: ‘…bij een zuivere scheiding krijgt het minst rijke gewest, Wallonië dus, het moeilijk. Men zal in nieuwe solidariteitsmechanismen moeten voorzien.’
Dus kan men Vlaanderen zijn zin geven en alles splitsen, de sociale zekerheid inbegrepen (de winkel van de PS!), met behoud van de financiële solidariteit.

Maar waarom zou Vlaanderen Wallonië blijvend van financiën voorzien, zodra er geen gemeenschappelijke Belgische staatsrechtelijke en/of sociale instellingen meer te financieren vallen? Behalve dan voor een korte overgangstijd, in ruil voor het overlaten van Brussel aan Vlaanderen? Want dan integendeel zou Vlaanderen kunnen doorgaan met het financieren van Brussel, als het aanvaardt zich aan dat gezag te onderwerpen.

Nog een derde punt moet ons bezighouden. Hoe zouden Vlaanderen en Wallonië te werk gaan, internationaal en Europees, als de staat België enkel nog als fictie bestond? Ook daar zou het op zijn best alleen een constructie van korte duur kunnen worden. Met wie zouden de internationale en Europese instanties, of ook soevereine staten kunnen onderhandelen en verdragen sluiten? Dit zou leiden tot een oneindige reeks van blokkeringen, zoals dat het geval was met het CETA-dossier. Een voorbeeldje: hoe zou de Belgische bijdrage aan de EU worden berekend, aanvaard, verdeeld en gestort?

Een bekende formule zegt: ‘Het Britse Parlement kan alles, behalve een man in een vrouw veranderen.’** Maar dat Parlement in Londen krijgt het ook niet voor elkaar om tegelijk in en buiten de EU te staan. Net zo kunnen noch het Belgische Parlement noch de Grondwet ervoor zorgen dat de internationale gemeenschap Vlaanderen (of Wallonië of Brussel) als soeverein beschouwt, naast een Belgische Staat die voortgaat te bestaan en waarvan Vlaanderen juridisch een deel zou blijven!

__________

* Jacques Lenain, is een Franse voormalige hoge ambtenaar en auteur van een lijvige studie: «Belgique française».
** De constitutionalist Albert Venn Dicey (1835–1922), schreef in zijn Introduction to the Study of the Law of the Constitution (1885) dat Westminster het recht toekwam ‘to make or unmake any law whatever’. Later voegde men daar bij wijze van grap aan toe: ‘save change a man into a woman, or a woman into a man’, een voorbehoud dat vandaag wellicht niet meer geldt. (nvdv)

vertaling Marc Vanfraechem