Denktank Tony Blair: populisme wordt invloedrijker

Zowel langs de linker- als langs de rechterzijde winnen populistische partijen aan populariteit en invloed. 74 van de 102 populistische partijen in Europa bevinden zich aan de rechterzijde. Het rapport ziet in België op dit moment slechts een populistische partij: het Vlaams Belang. ‘In 2016 trad het populisme in het voetlicht’, zo klonk het bij Yascha Mounk, onderzoeker bij het Tony Blair Institute for Global Change. ‘Onze data tonen echter aan dat het reeds voor 2016 in opgang kwam.’

Het populisme zal sturen

Volgens het rapport wordt het populisme het nieuwe politieke normaal in Europa. Het zal het beleid grondig beïnvloeden. Sinds het jaar 2000 groeiden de populistische partijen van 8,5% tot 24,1%. In diezelfde tijd groeide het aantal populistische partijen in een regering van zeven tot veertien. Ook in de komende verkiezingen zullen deze partijen electoraal groeien. ‘De populisten kunnen de Europese politiek sturen naar een meer nationalistische en protectionistische richting.’ Het instituut meldt daarbij dat de ‘elementaire normen en instituties van de liberale democratieën’ in tact zullen blijven. ‘Maar regeringen gaan inzetten op een reductie van de migratiecijfers, op het instellen van voorwaarden bij de sociale zekerheid en burgerschap en een ondermijning van bepaalde rechten van minderheden.’

Verzet tegen de EU

Aan de linkerzijde wint het populisme ook veld. De huidige Labourleider Jeremy Corbyn is er een toonvoorbeeld van volgens het instituut van Tony Blair. Nochtans is het linkse populisme meer een Zuid-Europese aangelegenheid. De crisis in de eurozone vormde daarbij de katalysator. De linkse bewegingen verzetten zich tegen privatiseringen van de openbare sector, ageren tegen rechtse elites en zetten zich af van het Europese bezuinigingsbeleid.

Na Merkel een populist

De Europese Unie ligt langs links en rechts meer en meer onder vuur, volgens het onderzoek. Vooral in Oost-Europa doen de populistische partijen het goed. De eurokritische regeringen van Hongarije en Polen genieten brede steun bij de bevolking. Het rapport waarschuwt voor het ‘quasi-autoritaire beleid’ in beide landen. In West-Europa stelt het instituut vast dat centrumrechtse partijen meer gaan aanleunen bij de populisten. Het wijst op Oostenrijk en Frankrijk, maar voorspelt dat de CDU na Angela Merkel mogelijk dezelfde weg opgaat.

In maart 2018 vinden er in Italië verkiezingen plaats waar de eurosceptische Vijf Sterren Beweging het wellicht goed zal doen. Volgens het rapport is dit de eerste belangrijke horde in 2018 voor het populisme … en de Europese Unie.