Diederik Samsom: de Nederlandse Bart De Wever

In september 2011 verscheen er een opmerkelijk interview met Diederik Samsom, Kamerlid voor de PvdA, in NRC Handelsblad. Samsom was al een jaar straathoekwerker in Amsterdam, zonder dat dit publiek bekend was. Hij nam die beslissing om de onveiligheid waarmee de rechtse partijen in Nederland zwaaien aan de lijve te ondervinden, want de sociaaldemocraat vond dat dit thema een enorme zwakke plek was voor zijn PvdA.

‘Etnisch monopolie op overlast’

Jongeren die overlast plegen moeten in hun eigen buurt op hun plaats worden gezet, verklaarde Samson aan het dagblad. Daarmee echode hij dezelfde boodschap van zijn partijgenoot en collega in de Tweede Kamer, Hans Spekman. Die verklaarde in 2008 aan het weekblad Vrij Nederland: ‘De Marokkanen die niet willen deugen moet je vernederen, voor de ogen van hun eigen mensen.’  Ook Samsom had het over Marokkanen: ‘Het klopt dat het vooral Marokkanen zijn. Deze jongens hebben door een samenloop van omstandigheden een etnisch monopolie op dit soort overlast gekregen. Dat is de Ground Zero van het integratiedebat geworden. Maar met de islam heeft het geen bal te maken. Hoe geloviger hoe minder last je van ze hebt.’ Normale hulpverlening baatte volgens de PvdA’er niet. ‘Ik wilde het gewoon meemaken. Nu weet ik het. Dat triomfalisme bij die jongens, de wetenschap dat ze zich onaantastbaar voelen, en dat ook zijn. Dat gaat door merg en been. (…) Het tast het zelfvertrouwen van de politie aan, het zelfvertrouwen van Nederland.’

Samsons woorden wekten algemene verbazing op en vooral het gebruik van het begrip ‘etnisch monopolie’ bij overlast zette veel kwaad bloed. Dat hij het ook over ‘autochtoon geweld’ had in Noord-Amsterdam verdween in de reacties, een stelling waarmee hij overigens zijn uitspraken over de Marokkanen zelf ondergroef. Eerder in 2011 lekte in de krant De Telegraaf een interne mail uit van de PvdA waarin werd opgeroepen om de partijtoon over de multiculturele samenleving bij te sturen en te breken met het ‘multiculti theedrinken’. De PvdA reageerde nooit officieel op het document.

‘Over gedrag en niet over ras’

In september 2012, een jaar na de uitspraken van inmiddels partijleider Samsom, behaalde de PvdA een grote verkiezingsoverwinning voor de Tweede Kamer. SP.A-voorzitter Bruno Tobback reageerde hier verheugd op en schreef: ‘De overwinning van Samsom is de overwinning van de redelijkheid. De overwinning van het verstand op het gescheld, de overwinning van de eerlijkheid op de leugens.’

In juni 2014 kwamen er op initiatief van de PVV van Geert Wilders zo’n 120 klachten binnen bij het Nederlandse Openbaar Ministerie tegen de uitlatingen van de boude PvdA’ers. Het manoeuvre van Wilders kwam er na de klachten tegen hem toen hij in maart 2014 bij een verkiezingsbijeenkomst om ‘Minder Marokkanen’ riep. ‘Dan gaan we dat regelen’, reageerde de PVV-leider. Op 9 oktober 2014 liet het Openbaar Ministerie weten dat de uitspraken van Spekman en Samsom niet strafbaar zijn, omdat ze handelen ‘over gedrag en niet over ras’. Wilders wordt wel vervolgd op basis van belediging van een groep mensen op grond van ras en aanzetten tot discriminatie en haat.

Racisme gekoppeld aan overlast

In een uitzending van Pauw & Witteman van april 2014 werd Samsom om een reactie gevraagd op een peiling van Maurice de Hond waaruit bleek dat 43% van de Nederlandse bevolking minder Marokkanen wil (naar aanleiding van de uitspraken van Geert Wilders). Daarbij verwees hij eerst naar zijn eigen ervaringen en uitspraken als straathoekwerker. Presentator Jeroen Pauw vroeg daarop: ‘Gaat dit over overlast of gaat dit over onverholen racisme?’. Opnieuw wekte Samsom controverse op met zijn antwoord: ‘Ik denk, nou ja … Het is er, onverholen racisme. Ik maak het mee. We maken het allemaal mee, maar het is geen 43 procent van Nederland.’ Critici vonden dat Samsom de indruk wekte dat racisme verdwijnt, wanneer de overlast verdwijnt.

Tot nog toe blijft de leider van de Nederlandse sociaaldemocraten bij zijn uitspraken.

Foto: © Reporters