De drones boven het Kremlin dinsdagnacht zijn volgens de Russen door Oekraïne gelanceerd en zouden het op president Poetin gemunt hebben. Allerlei veronderstellingen doen de ronde, maar het valt zeker niet uit te sluiten dat Rusland zelf achter deze ‘aanval’ zit.

Dinsdagnacht half drie werden bewoners in Moskou met uitzicht op het Kremlin opgeschrikt door twee explosies, met een kwartier ertussen.‘Het waren gigantische klappen,’ zei een van hen.

‘Het leek wel zwaar onweer…’Er waren lichtflitsen en vonkenregens te zien, precies boven de koepel van het zogeheten Senaatspaleis. ‘Daarna gingen alle lichten uit en liepen overal mensen met fakkels rond…’

Het bleek om twee drones te gaan, waarvan er eentje op de koepel stortte en de ander vlak erboven ontplofte. Kennelijk was die tweede onderschept door luchtafweer van de FSO, de binnenlandse veiligheidsdienst die het Kremlin bewaakt. Wel rijkelijk laat: het luchtruim boven en rond het Kremlin schijnt één van de best beveiligde stukjes luchtruim ter aarde te zijn. Hoe konden de drones zover komen?

In het Senaatspaleis bevinden zich de persoonlijke vertrekken van president Poetin. Waar hij overigens vrijwel nooit meer is ’s nachts, ook nu niet. En als hij er al is, slaapt hij zeker niet vlak onder de koepel.

Atoombommen

Het Kremlin bracht dit nieuws pas 12 uur later, toen de Russische sociale media al kolkten van de geruchten. De politieke top van het land klom meteen in de hoogste boom om Oekraïne en president Zelensky te beschuldigen van een moordaanslag op president Poetin. Voormalig Russisch president en slaafse Poetin-vazal, Dimitry Medvedev, riep meteen op tot ‘het elimineren’ van Zelensky en zijn ‘kliek’ in Kiev. Net als voorzitter Vyacheslav Volodin van het Russische parlement, de Doema, die op het Russische sociale platform Telegram verklaarde dat ‘er niet onderhandeld kan worden’ met Zelensky. En dat ‘nu het moment daar is om wapens te gebruiken die het terroristische regime in Kiev kunnen vernietigen’. Lees atoombommen.

Dit soort oproepen zijn overigens niks nieuws op de Russische televisie: elke week roepen Poetin-gezinde commentatoren wel op tot het inzetten van atoomwapens. In veel kranten werd om onduidelijke redenen slechts zeer zijdelings bericht over de aanslag, behalve in de Moskovsky Komsomolets, een regeringsgezinde tabloid. Die pakte uit op de voorpagina dat Oekraïne ‘een rode lijn is overgegaan’. De krant herinnerde eraan dat Moskou in 1944 voor het laatst vanuit de lucht was aangevallen. Uiteraard om weer eens verband te leggen tussen Oekraïne en de nazi’s. De media waren vrijwel eensgezind in het oproepen tot radicale actie tegen Oekraïne.

Terroristische daad

Ook het kantoor van de president zelf liet weten dat Oekraïne ‘bewust een moordaanslag op de president had beraamd’, en sprak van een ‘terroristische daad’.

De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Anthony Blinken reageerde desgevraagd kritisch. Hij zei iedere mededeling van het Kremlin ‘met een enorm grote korrel zout’ te nemen, en bewijzen af te wachten. Later veranderde het Kremlin van toon: het zou om een Amerikaanse aanval op president Poetin gaan. Waarop sommige westerse commentatoren de derde wereldoorlog weer eens een stapje dichterbij zagen komen.

Het is in zekere zin opvallend dat de Russen zo hoog van de toren blazen. Want is het niet net zo goed beschamend dat de drones ongehinderd door Moskou en over het Rode Plein konden vliegen, en pas boven de plek waar de president kantoor houdt en ook wel eens slaapt onschadelijk werden gemaakt? Die beelden gaan nu de hele wereld over en kunnen als teken van zwakte worden opgevat.

Overal waar de Russische leider gaat of staat wordt standaard het luchtruim afgesloten en de FSO schijnt regelmatig gps-verkeer onmogelijk te maken boven het Kremlin – waardoor drones stuurloos worden. Toch rijst de vraag of president Poetin wel echt het best beveiligde staatshoofd ter wereld is…

Mercedes

Experts merken op dat Oekraïne precies bijhoudt waar Poetin zich op enig moment bevindt en zeker zou hebben geweten dat hij er niet was. Bovendien, als hij er wel was, zou je toch minstens een flinke bunkerbom onder zo’n drone moeten hangen om het echt riskant te maken. Die heeft het gewicht van een flinke Mercedes. Kortom, als Oekraïne hier achter zit, was het zeker niet bedoeld als aanslag maar eerder als plaagstootje: even laten zien wat ze kunnen. Er zijn in de afgelopen maanden flink wat aanvallen uitgevoerd op Russische doelen, dat wel. Vaak met in Oekraïne gefabriceerde drones. Maar dan ging het om treinen met olie of wapens die ontsporen op weg naar het front, of oliedepots die ontploften.

De vraag is waar de drones zijn gelanceerd. De grens met Oekraïne ligt 400 kilometer van Moskou. Dat is lang vliegen zonder opgemerkt te worden. Ze kunnen natuurlijk van dichterbij zijn gekomen. Moskou is qua oppervlakte de grootste stad van Europa, hou daar maar eens alles in de gaten. Het zou zelfs om een stunt van Russisch verzet tegen Poetin kunnen gaan. Dat bestaat en saboteert actief spoorwegfaciliteiten nabij Oekraïne.

De Russische overheid een beetje kennend, lijkt het onwaarschijnlijk dat de waarheid achter dit incident ooit aan het licht komt. De daders van de ontploffing van de Nord Stream-gasleiding in de Baltische Zee liggen ook nog altijd op het kerkhof. Al lijkt het er inmiddels op dat Rusland daar toch zelf achter zat. Uit recent onderzoek van verschillende Scandinavische televisieomroepen bleek dat drie Russische oorlogsschepen kort voor de ontploffing op de betreffende plek waren gesignaleerd. Wat natuurlijk nog niks bewijst.

9 mei

Op 9 mei is het Bevrijdingsdag in Rusland, en sommige waarnemers vermoeden dat het regime excuses zoekt om de festiviteiten te downsizen. Uit vrees dat deze grootste feestdag van het land wordt aangegrepen om de naar schatting bijna tweehonderdduizend in Oekraïne gesneuvelde Russische soldaten demonstratief te herdenken. Bijvoorbeeld door met hun foto’s in de parades te gaan meelopen, zoals gebruikelijk is. Poetin zelf liep op 9 mei vorig jaar met een foto van zijn in de Tweede Wereldoorlog gewond geraakte vader.

In veel Russische steden zijn de parades al afgeblazen, officieel omdat Oekraïne wel eens aanslagen op de feestvierders zou kunnen plegen.

Er is president Poetin veel aan gelegen de publieke opinie naar zijn hand te zetten. Hij wil een nieuwe lichting onder de wapens roepen en het ziet er niet naar uit dat dit zonder slag of stoot gaat lukken. Jongeren verlaten precies om die reden op grote schaal het land. Een aanval op het hart van de Russische macht en op zijn eigen persoon zou de president kunnen helpen.

President Zelensky was er snel bij om iedere verantwoordelijkheid te ontkennen. Tijdens zijn bezoek aan Nederland beantwoordde hij vragen over de drones kort maar krachtig: ‘Wij vallen Poetin of Moskou niet aan, daar zijn we niet mee bezig. We vechten op ons eigen terrein om onze eigen dorpen en steden te verdedigen.’

Zijn adviseur verklaarde: ‘Rusland zoekt simpelweg een excuus voor een grote terroristische aanval. Dat is zo voorspelbaar.’

Minstens zo voorspelbaar als de reactie van Zelensky, of hij nu wel of niet achter de drones boven het Kremlin zit.