Maandag kondigde premier Alexander De Croo (OpenVld) aan dat de federale energiepremie van 196 euro voor gas en elektriciteit niet zoals aangekondigd in november bij de burgers op de rekening verschijnt. Dat gebeurt pas in december omdat, zo zei De Croo op La Première bij RTBF, er ’technische problemen’ zijn bij ‘enkele leveranciers’. De premier wekt zo de indruk dat de schuld voor de laattijdige uitbetaling bij de leveranciers ligt. Niets is minder waar.

De vertraging is te wijten aan de late publicatie van de wet en de FOD Economie die hierdoor de noodzakelijke data voor de correcte verwerking van de premies niet op tijd kan bezorgen aan de leveranciers. Half september kondigde de regering aan dat burgers die geen recht hebben op het sociaal tarief een premie kregen voor de maanden november en december. Tijdens de begrotingsbesprekingen begin oktober besliste de regering de maatregel te verlengen tot maart 2023.

Maar al snel bleek dat november moeilijk haalbaar zou worden. Om de premie uit te betalen moeten de leveranciers een lijst met klanten die in aanmerking komen doorgeven aan de FOD Economie. De FOD verwerkt die lijsten dan door de tweede verblijven en begunstigden van het sociale tarief er uit te filteren. De leveranciers kunnen dan op basis van die definitieve lijsten de premie uitbetalen.

Door de GDPR-regeling mogen de leveranciers hun initiële lijsten pas delen met de FOD nadat de wet in het Staatsblad verschijnt. Die publicatie liet op zich wachten tot 4 november. De lijsten van de leveranciers konden dus ten vroegste op 5 november worden aangeleverd. Daarna heeft de FOD tijd nodig om de vereiste controles uit te voeren en de definitieve lijsten aan de leveranciers terug te bezorgen. Dit zou moeten lukken tegen 10 november, maar 11 november is een feestdag en wordt gevolgd door het weekeinde. Veel afrekeningen voor november zijn tegen dan al vertrokken naar de klanten. Zonder de verhoopte premie.

Fondsen nog niet beschikbaar

‘Bij ons krijgen de klanten hun factuur op de vijftiende van de maand’, meldt woordvoerster Elsie Van Linthout van Mega. ‘De stemming van de wet liep al vertraging op met uiteindelijk de publicatie in het Staatsblad op 4 november. Pas dan kunnen de data verwerkt en aangeleverd worden. Daarnaast moeten ook de fondsen beschikbaar zijn. Die zijn op dit moment nog niet aangekomen bij de leveranciers om ze door te storten. Omwille van deze redenen lukt de uitbetaling niet meer deze maand en wordt ze doorgeschoven naar december.’

‘Er is nog een vierde stap in het verwerkingsproces van de uitbetaling die wel in handen is van de leveranciers: de IT-systemen moeten worden aangepast. Bij Mega is dat geen probleem en levert dat ook geen vertraging op. Het kan zijn dat dit wel speelt bij sommige andere leveranciers, maar de vertraging van de uitbetaling is te wijten aan de eerder aangehaalde elementen.’

Verbazing bij De Croo

Op het kabinet van premier De Croo klinkt men verbaasd wanneer we een reactie vragen. ‘Vanuit het kabinet is er niet gecommuniceerd dat de schuld voor de vertraging bij de leveranciers zou liggen’, stelt Bram Delen, woordvoerder van premier De Croo. ‘Wij zijn niet verantwoordelijk voor hoe de pers bepaalde zaken neerschrijft.’

Nochtans verklaart De Croo letterlijk bij RTBF dat de vertraging te wijten is aan technische problemen bij sommige leveranciers. ‘De premier heeft dit probleem helemaal niet in de schoenen van de leveranciers proberen te schuiven’, vervolgt Delen. ‘Het probleem ligt inderdaad bij de FOD Economie. Het is belangrijk dat we goed controleren dat de premie enkel bij de juiste mensen terecht komt. Het is belangrijk dat de tweede verblijven en zij die recht hebben op het sociaal tarief er uit worden gefilterd. Bepaalde leveranciers gaan tijdens het verlengde weekeinde gewoon doorwerken om er voor te zorgen dat die mensen die hun factuur pas later deze maand krijgen al de premie kunnen ontvangen.’

De regering en de premier blijken het slachtoffer te zijn van de eigen aankondigingspolitiek. Ze waren zo gehaast de maatregel aan te kondigen dat ze vergaten te controleren of de vooropgestelde timing wel praktisch haalbaar was. Dat dit niet het geval was of toch heel krap ging worden, bleek al eind september tijdens een vergadering op het kabinet van de premier met de betrokken diensten en marktspelers, zo meldt een bron bij één van de betrokkenen.

Overigens kunnen de klanten maar beter rekening houden met verdere vertragingen bij de uitbetaling van de beloofde energiepremies. Ons bereikte de melding dat de FOD Economie de lijsten voor januari, februari en maart pas vanaf februari zou kunnen klaar hebben. Dat zou dan betekenen dat de premies voor die maanden pas in de factuur van maart verrekend kunnen worden.