Sociale media geven belangrijke signalen aan politici

De sociale media liggen regelmatig onder vuur, en daar zijn verschillende redenen voor. Polarisatie is een van de meest aangehaalde kritieken. Maar langs de andere kant, komen politici net gemakkelijker te weten wat een grote groep over hen denkt. Kijk maar naar onze Vlaamse socialisten.

De partij Vooruit en haar voorstellen om de belastingen op erfenissen in bepaalde gevallen te verhogen van 3 tot 27 procent kwamen in opspraak. Socialistische parlementsleden hadden het bijvoorbeeld over het tarief van 3 procent voor ‘familievennootschappen’, die toelaten om een bedrijfseigendom na te laten aan 3 procent als een ‘achterpoortje’.

Eigendom

Dat voorstel van de socialisten lokte op sociale media veel reactie uit. Verschillende stemmen opperden dat het net onrechtvaardig zou zijn om het belastingtarief te verhogen omdat de eigendom gekocht was met middelen die sowieso al zwaar belast werden. Critici ervaren de erfenisbelasting dan als een belasting te veel. Ook zijn er reacties die erop wijzen dat het zwaarder belasten van bedrijfseigendom als die overgaat naar de volgende generatie het ondernemerschap zwaar kan ontmoedigen.

Verder wordt er vooral op gehamerd dat belastingsverhogingen onverdraaglijk worden omdat er te veel voorbeelden bestaan van het onoordeelkundig spenderen van overheidsgeld. Het is daarbij belangrijk om te weten dat er voor het tarief van 3 procent al zoiets voorzien is als de ‘reële (handels-) activiteitsvoorwaarde’. En daarnaast bestaan trouwens de vennootschapsbelasting, dividendbelasting en btw.

Maar interessant is dat boze reacties via sociale media op zo’n politiek voorstel toch waardevol kunnen zijn. Het is een voorbeeld van directe participatie en feedback door burgers. Het minste wat gezegd kan worden is dat het complementair is aan de discussie in het parlement.

Onderzoek

Wat opvalt is dat de reacties hierboven beschreven, sterk overlappen met onderzoek over fiscaliteit. Er is een hele literatuur waarin gepeild wordt naar wat burgers meer en minder fair vinden. Onderzoek rond zogeheten ‘fairness’ brengt nogal eens aan het licht dat attitudes van experts en het publiek verschillen. Zo komt uit nogal wat bevragingen naar voren dat de belasting op onroerende eigendom als de ‘minst eerlijk’ wordt ervaren.

Evengoed worden erfenisrechten en schenkingsrechten als erg intrusief beschouwd in interpersoonlijke relaties. Amerikaans onderzoek wijst dan weer op een erg consistente opinie rond wat mensen ervaren als het maximumpercentage dat belast kan worden, en dat over de politieke overtuigingen heen.

Gemeenschap

De bijdrage aan de gemeenschap vanwege ondernemers moet breed worden bekeken om conclusies rond fairness te trekken. Mensen vormen hun opinie daarover niet op basis van een alleenstaand element, maar op basis van het totale plaatje. De acceptatiegraad om in eigen land belastingen te betalen zal sterk verhogen wanneer een efficiëntere overheid met een geloofwaardig verhaal komt.

De wetenschappelijke evidentie is dat dat de naleving erg verhoogt, en zeker niet alleen voor ondernemers. De scepsis van de burger in ons land op dat vlak is bekend uit allerlei onderzoeken die naar het vertrouwen in de overheid peilen. Voor politieke voorstellen die van echt hoog uit een ivoren toren komen, kunnen sociale media ook wel een signaal geven.