De Natuurherstelwet van de EU betekent volgens de tegenstanders het einde van de landbouw of industriële activiteit. Bovendien zou de Vlaamse regering herstelplannen moeten schrijven en die laten goedkeuren door de Europese Commissie. Volgens de voorstanders is het de enige manier om de biodiversiteit te redden.

Volgens milieuorganisaties staat de natuur in Europa onder zware druk. De voorgenomen Natuurherstelwet van de Europese Commissie is daarom hard nodig om ‘de achteruitgang van vele soorten planten en dieren en hun leefgebieden te stoppen’. Maar veel lidstaten vinden dat de EU-wet te ver gaat. De milieubeweging spreekt van een dramatisch en onaanvaardbaar afzwakken op ‘cruciale onderdelen’. Ondertussen stelde de Europese Commissie vorige week de behandeling van het voorstel een maandje uit op vraag van onder meer de Franse, Poolse en Nederlandse regering.

Natuurherstel

De basisgedachte achter de Natuurherstelwet is dat de wereld en de EU in het bijzonder slachtoffer is van ‘samenhangende crises op het gebied van biodiversiteit, klimaat en verontreiniging’. Volgens de Natuurherstelwet moeten alle EU-lidstaten de ‘aangetaste ecosystemen herstellen en eenmaal herstelde natuur in stand houden’. Dat betekent dat ‘herstelde natuur’ onaantastbaar natuurgebied wordt. Voor de directe omgeving zal dat drastische gevolgen hebben. Gevolgen die vergelijkbaar zijn met de stikstofproblemen die de Vlaamse regering in crisis brachten.

De milieubeweging beweert dat het EU-wetsvoorstel er niet alleen in het belang van planten en dieren is, maar ook voor mensen. ‘Gezonde ecosystemen als veengebieden, graslanden, zoetwatergebieden, zeeën en bossen slaan ook grote hoeveelheden broeikasgassen op en dragen bij aan het beperken van de gevolgen van klimaatverandering’, aldus Vogelbescherming Nederland.De Boerenbond denkt daar anders over ‘Deze natuurherstelwet zal het schip niet bijsturen, maar onherroepelijk tegen de kade laten crashen’, zei Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens.

Verslechteringsverbod is een valstrik

Een gevreesde valkuil in het voorstel van de Europese Commissie is het zogenaamde ‘verslechteringsverbod’. Dat verslechteringsverbod stelt dat beschermde habitats en leefgebieden van beschermde soorten die hersteld worden niet mogen verslechteren ‘binnen én buiten Natura 2000-gebieden’.

Dat ‘verslechteringsverbod’ roept weerstand op. Zeker voor ‘beschermde habitats’ buiten de al bestaande Natura 2000-gebieden. Dat zou elk landelijk gebied in Vlaanderen en Nederland op slot draaien. Dat verslechteringsverbod zet de deuren open om via juridische weg zowat elk openbaar werk in Vlaanderen stil te leggen.

Herstelplannen mits goedkeuring

In de Natuurherstelwet is ook voorzien dat elke lidstaat herstelplannen moet opstellen. In Vlaanderen zou dat door de regionalisering van de bevoegdheden een werk voor de Vlaamse regering zijn. De ministers moeten die collegiaal goedgekeurde herstelplannen vooraf door de Europese Commissie laten goedkeuren. De facto komt dit net als bij het gemeenschappelijk landbouwbeleid neer op het overhandigen van de regie aan de Europese Commissie.

De Natuurherstelwet is een ‘verordening’ die onmiddellijk bindend is. Zonder tussenkomst van één enkel nationaal of regionaal parlement. Er zijn ook geen uitzonderingen voor lidstaten mogelijk. Het gaat om een EU-wet die opgelegd wordt aan de lidstaten, na goedkeuring door de Raad van de EU met daarin de ministers voor Leefmilieu van de lidstaten. Die stemming door vakministers volgt pas na een stemming in het Europees Parlement. Het initiatief  van de Europese biodiversiteitsstrategie past in de Europese Green Deal.