Het Europees Parlement (EP) keurde een pakket maatregelen goed die een enorme impact kunnen hebben op de kosten van huiseigenaren of bouwers. De Energy Performance of Buildings Directive of EPB-richtlijn is fantastisch en lucratief nieuws voor de bouwsector, energiebedrijven en de klimaatlobbygroepen. Huizen die slecht scoren qua EPC worden tegen 2030 onverkoopbaar.

Het Ierse groene Europees parlementslid Ciarán Cuffe dat als rapporteur optrad mocht vele felicitaties in ontvangst nemen. De netbeheerders wrijven zich in de handen. De Franse beroepsvereniging van de elektriciteitsbedrijven en netbeheerders Union Française de l’Electricité bejubelde op twitter meteen de stemming. De lobbygroep van de elektriciens European Association for Electrical Contractors deed hetzelfde.

De op maat gemaakte lobbygroep van de bouwmaterialensector EuroACE (European Alliance of Companies for Energy Efficiency in Buildings) bleek ook uiterst tevreden. De zwaar door de Europese Commissie gesubsidieerde groene lobbygroep European Environmental Bureau (EEB) liet naast haar lof ook één kritiek horen: namelijk dat ze niet tevreden waren over het voortbestaan van fossiele brandstoffen in ‘hybride systemen’. Die hybrid heating systems zijn boilers waarvan gegarandeerd wordt dat ze op hernieuwbare brandstoffen ‘kunnen’ werken. Volgens de EPB-richtlijn zijn dat voortaan geen fossiele verwarmingssystemen en worden ze dus niet verboden. In de ogen van de groenen is dat een ontoelaatbaar achterpoortje. De groene lobbyisten eisten enkel nog warmtepompen.

Renovatieplicht

Wat besliste het Europees Parlement toen ze het voorstel van de Europese Commissie goedkeurde? De drie belangrijkste zijn ten eerste strengere energielabels, ten tweede verplichte zonnepanelen en ten derde renovatieplicht. De doelstellingen zijn dubbel: gebouwen moeten zuiniger zijn qua energie én ze moeten klimaatneutraal worden.

In 2028 moet alle nieuwbouw ‘klimaatneutraal’ zijn. De Europese Commissie en nu dus ook het EP willen dat in 2050 alle gebouwen in de EU klimaatneutraal zijn. Net als bij het verbod op benzine- en dieselauto’s moeten het Europees Parlement en de Europese Commissie nu gaan onderhandelen met de 27 lidstaten.

De uitleg om zulke drastische maatregelen te nemen is dat 36% van de CO2-uitstaat afkomstig zou zijn van gebouwen. 40 procent van de CO2 zou de schuld zijn van de gebouwen. Maar die getallen zijn tamelijk bedrieglijk. Alles draait rond hoeveel procent van wat? Amper 3,2% van alle CO2 in de atmosfeer is afkomstig van menselijke activiteiten. CO2 maakt maar 0,028% van de atmosfeer uit. (78% is stikstof, 21% is zuurstof en 0,25% is waterdamp.) Andere studies beweren trouwens dat 44% van alle ‘menselijke’ CO2 afkomstig is van kolencentrales om elektriciteit te maken.

Renovatiepact Demir

De positieve boodschap is dat de hele set maatregelen lagere energierekeningen moet opleveren. Daar staan wel enorme extra renovatiekosten tegenover. Omdat het pakket als onderdeel van het ‘Fit for 55’-pakket deel is van de Green Deal kan geen enkele lidstaat op haar eentje dit pakket blokkeren. Door het goedkeuren van de Green Deal door de Europese Raad (van regeringsleiders in 2020) komt de definitieve goedkeuring dus te liggen bij de Raad van de EU met vakministers. Daar bestaat geen veto, dus volstaat een gekwalificeerde meerderheid van de EU-lidstaten. De Italiaanse regering kondigde al aan dat de EU van de Italiaanse woningen moet afblijven. Een verzet vergelijkbaar met de last-minute revolte van twaalf regeringen tegen het verbod op benzine- en dieselauto’s in 2035 ligt dus in het verschiet.

Voor België zijn de Gewesten bevoegd. Met andere woorden de Vlaamse regering in Vlaanderen. Die Vlaamse regering liep trouwens al vooruit op een aantal van de beslissingen van het EP met het Renovatiepact van Zuhal Demir (N-VA) in 2020.

De EPB-richtlijn bouwt voort op een bestaand systeem van de Europese Commissie dat al in de lidstaten bestaat. Vlaanderen voerde in 2009 de EPB (met EPC-scores) in. Het verschil is dat nu een systeem dat zogezegd enkel bedoeld was om de burgers te informeren, gaat dienst doen om die burgers te straffen of te verplichten om te renoveren.

Onbetrouwbare scores

Die EPC-scores geven de energieprestatie weer volgens een berekening op basis van oppervlakte, volume, dubbele beglazing, isolatie en het soort van verwarmingstoestellen. De berekeningen blijken studie na studie tamelijk onvoorspelbaar en redelijk onbetrouwbaar. Die berekening wordt met de nieuwe richtlijn nog selectiever (bepaalde installaties zoals een centrale verwarming op gas of stookolie gaan nog slechtere scores opleveren). De EPC-score gaat dienen om allerlei investeringen op te leggen aan eigenaars van woningen of gebouwen.

Momenteel is de Vlaamse regelgeving de volgende: wie een huis koopt met energielabel E of F krijgt de renovatieplicht opgelegd. Die eigenaar moet een energiescore of EPC-certificaat kunnen voorleggen van minstens D binnen de 5 jaar. Zo niet volgen boetes van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap. Boetes die kunnen oplopen tot 200.000 euro.

Zonnepanelen verplicht

De nieuwe EPB-richtlijn eist dat in 2028 alle nieuwbouw klimaatneutraal moet zijn (bij overheidsgebouwen of publieke ruimtes moet dit zelfs al in 2026). Eigenlijk is dat minder erg dan het huidige beleid van Zuhal Demir (N-VA), maar andere maatregelen komen bovenop die voortaan ‘klimaatneutrale’ renovatieplicht. Op enkele uitzonderingen na worden zonnepanelen of zonneboilers verplicht. Bij renovatieprojecten van particulieren zijn die zonnepanelen vanaf 2032 verplicht. Alle gebouwen moeten een elektrische installatie hebben die het aansluiten van zonnepanelen toelaat. Een mogelijke vluchtroute is het participeren in zonnepanelen of overtollige stroom van kennissen of familie met zonnepanelen kopen.

De EPC-score van woningen wint aan belang. Op de privémarkt is vanaf 2030 score E de maximaal toegelaten score. Drie jaar later moet een woning D-label of beter scoren. Bedrijfsgebouwen of zogezegd niet-residentiële gebouwen moeten al in 2027 score E halen en in 2030 score D. Dit betekent dat verhuren of verkopen van een woning of gebouw met een slechtere score voortaan verboden zal zijn.

Sociale impact

Enkel met isoleren zal die ‘klimaatneutrale’ renovatie niet lukken. Dat betekent een volledige elektrificatie van de verwarming van gebouwen. Het enige alternatief bestaat uit aansluitingen op warmtenetten.

Al die extra kosten en investeringen (of ernstig waardeverlies voor wie gedwongen wordt om te verkopen) hebben een sociale impact. Daarom dat het Europees Parlement beweerde dat ze met de EPB-richtlijn iets wil doen aan energiearmoede. De oplossing is het opleggen van regeltjes aan banken die hypotheken verlenen (iets wat de facto niet zal werken). Daarom dat de Europarlementariërs allerlei premies voorstellen voor armere gezinnen die lidstaten vrijblijvend kunnen invoeren.

Het EP keurde het plan goed met 343 stemmen voor tegen 216 tegen en 78 onthoudingen. De Vlaamse parlementsleden stemden voor met uitzondering van de N-VA-fractie die zich onthield en de leden van Vlaams Belang die tegen stemden. De onthouding van N-VA laat zich dit keer niet verklaren door het feit dat er toch een meerderheid was. Tegenstemmen zou haaks staan op het beleid van hun eigen Vlaamse minister die soms verder gaat dan wat nu in de EPB-richtlijn staat.

Bij Vlaams Belang twitterde Gerolf Annemans: ‘Weer groene overwinning in Europees Parlement. Uitstoot bij huizenbouw- en verbouw: harde aanpak tegen 2030 en zero uitstoot tegen 2050. Vlaming die huis verbouwt en belastingen betaalt, is de klos. Allen Vlaams Belang stemde tegen.’