Gezocht: groen-Vlaamse partij mét een wervend verhaal

Maandag 1 december ging de VN-klimaatconferentie in Lima van start, die het eigenlijke klimaatakkoord van volgend jaar in Parijs moet voorbereiden. Uitdaging: de uitstoot van broeikasgassen, verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde, wereldwijd drastisch terugdringen.

Voor alle duidelijkheid: de situatie is alarmerend, wat klimaatnegationisten (die zich ‘klimaatrealisten’ noemen) ook mogen beweren. Een gemiddelde temperatuurverhoging van2°C is al niet meer te vermijden tegen het einde van de eeuw. Wordt de grens van4°C bereikt –en dat zal gebeuren als we de CO2-uitstoot niet radicaal afbouwen-, dan zullen verwoestijning, overstroming, orkanen en cyclonen, maar ook ziektes en hongersnood grote delen van de planeet onbewoonbaar maken. Er zal een overrompeling ontstaan van de schaarse leefbare plekken, gevolgd door een planetaire burgeroorlog die we vandaag alleen nog maar vanuit de SF-films kennen.

Maar het politieke getreuzel, het perfide handeltje in emissierechten, én de houding van de nieuwe groeilanden (China, India, Brazilië), zorgen ervoor dat de handen niet in elkaar geslagen worden. Erger nog: de publieke opinie zelf ligt er niet wakker van. In republikeins Amerika floreren de complottheorieën (‘de global warming-theorie als verzinsel van een linkse wetenschappelijke elite’), bij ons ook overigens, vooral aan de toog en op de sociale media. Terwijl sommige simpele zielen zich bij die temperatuursverhoging zelfs een aangenaam mediterraan klimaat in onze contreien voorstellen, vergetende dat de helft van Vlaanderen ondertussen onder de zeespiegel zal liggen.

Burgeractie of zoveelste BV-stunt?

De politici moeten schoppen onder hun gat krijgen, of er beweegt niets. Vanuit die optiek ontstond de actie ‘Klimaatzaak’: elf BV’s, waaronder Tom Lenaerts, Francesca Vanthielen, en (de onvermijdelijke) Nic Balthazar, schreven een open brief en gaan de overheid juridisch in gebreke stellen wegens ‘schuldig verzuim’ inzake beheersing van de CO2-uitstoot.

De aanvoerder van het groepje is Serge de Gheldere, klimaatambassadeur van Al Gore maar ook al tien jaar CEO van het goed boerende milieu-consultancybureau Futureproofed, dat grote multinationals zoals Nike en Bayer (en ook Colruyt bij ons) advies geeft over hoe ze zich een bio-label kunnen kopen. Of hoe je met het klimaat ook veel geld kan verdienen.

Over de rest van het BV-gezelschap hangt minstens een zweem van pronkzucht, waarbij het goede doel (bij voorkeur rond Kerstmis) ruikt naar goed geregisseerde zelfpromotie. Denk bijvoorbeeld ook aan het jaarlijkse ‘Music for Life’ van Studio Brussel: aardig, warm, liefdadig, maar vooral ook strelend voor de artiesten die hier hun markt- en straatwaarde komen opkrikken.

Bovendien, – en daar had Vlaams milieuminister Joke Schauvliege beslist een punt in haar repliek: wat zou de ecologische voetafdruk van die hectische, immer rondtoerende TV-sterren zelf wel zijn? Van Stijn Meuris bijvoorbeeld, bekend als vliegtuigfanaat. Wat is hun eigen bijdrage voor een schoner milieu? Makkelijk om dan in de Gentse Vooruit politiek-correct te staan gloriëren.

Dubieuzer nog is de redenering zelf rond de Klimaatzaak-actie. De overheid wordt voor de rechtbank gedaagd omdat ze te weinig doet aan de broeikasuitstoot. Maar wie is de overheid? U en ik natuurlijk, die partijen macht geven en onze vertegenwoordigers in het parlement kiezen. En laat ons eerlijk zijn: in de programma’s van de partijen aan wie de Vlaming het beleid toevertrouwde, staat bitter weinig over CO2-uitstoot. Bart De Wever, voorzitter van de grootste partij in Vlaanderen én België, liet er geen twijfel over bestaan: aan de bedrijfswagens wordt niet geraakt. Stond ook niet in het regeerakkoord, case closed.

Serge de Gheldere en C° maken dus een kanjer van een denkfout en raken qua legitimiteit hopeloos verstrikt: in een volwaardige democratie is het onzin om de overheid juridisch aan te klagen omwille van een gevoerde politiek die helemaal conform is met wat in de verkiezingstijd werd beloofd. Het is voor de rest aan de burger om uit te maken wat hij/zij maatschappelijk belangrijk vindt, zich eventueel te verenigen in een actiegroep, anderen te overtuigen, en finaal in het stemhokje het verdict uit te spreken. Het primaat van de politiek heet dat.

Sensibiliseren, laat staan massaal mobiliseren, doen de elf BV’s overigens niet. Veeleer percipiëren de mensen het als een stunt, een gemediatiseerd kijkstuk dat men vanuit de luie zetel tot zich neemt. Tom Lenaerts legt het in De Morgen van 2 december zo uit: Met een veroordeling door een rechtbank hopen we hen (de overheden dus) te kunnen helpen. Dan kunnen ze aan de kiezer zeggen: ‘We moeten het doen van de rechter’. Euh, is dat de bedoeling van het rechtssysteem? Als een soort paraplu fungeren voor maatregelen zonder draagvlak? Als een alternatief voor (goed bij kas zijnde) drukkingsgroepen die op een democratische manier hun gelijk niet halen?

Of mag ik nu ook een proces inspannen tegen de overheid wegens ‘schuldig verzuim’, omdat deze rechtsliberale regering een rits sociale correcties afschaft waardoor duizenden gezinnen de armoedegrens onder duiken? Allicht niet: we leven niet onder een dictatuur, de Vlaming heeft gekozen. En zal daar, zo mogen we hopen, een conclusie voor de toekomst aan verbinden.

Think global, act local

Dat brengt ons op de echte kern van de zaak: wij hebben in Vlaanderen geen partij met een wervend verhaal rond milieu, duurzaamheid en anders gaan leven. Ook Groen niet, dat met het Franstalige Ecolo één fractie vormt en zich helemaal ingegraven heeft in het Belgische immobilisme.

De Vlaamse groenen vormen zelfs de grootste hinderpaal voor een ‘vergroening’ van de Vlaamse publieke opinie: ze worden geassocieerd met het oude establishment, de linkse politieke correctheid, de bakfietsenelite, het multiculturele discours, en stoten zo de fameuze grondstroom af. De cijfers zijn er: dit blijft een partij die met moeite één tiende van het Vlaamse kiespubliek weet te bekoren. Terwijl,- dat weet ik zeker,- het aantal Vlamingen dat met milieu, levenskwaliteit, dierenwelzijn begaan is, biotuiniert, gezond wil eten, met alternatieve energie bezig is, de carrière-ratrace voor bekeken houdt, een veel groter politiek draagvlak inhoudt dan die Groen-cijfers laten vermoeden.

Het Europees Milieu-Agentschap kapittelt België omdat de regio’s hun inspanningen niet coördineren. Dat heb je nu eenmaal met een staat-in-afbouw. Des te dringender moet Vlaanderen zelf, als republiek-in-opbouw, dit helemaal naar zich toe trekken en milieuzorg maken tot een kernthema en topprioriteit. Niet alleen vanuit de bovenbouw, het beleid, maar vanuit het burgerlijk verantwoordelijkheidsgevoel en de zorg om wat onze kinderen en kleinkinderen te wachten staat. Een partij die daarvoor gaat, zal het verschil maken.

Want de paradox is, dat de milieuproblematiek, en dan zeker die van de planetaire opwarming, op de grootst mogelijk schaal moet aangepakt worden, maar dat de sensibilisering, de bewustwording, én de daadkracht zich op kleine schaal moeten ontwikkelen. Zoals het befaamde marketingdevies dus: ‘Think global, act local’.

Daarom ook is een nieuwe, maatschappelijk gedragen visie rond milieu, gezondheid, maar ook onthaasting, veiligheid, het collectieve thuisgevoel, afkeer van het teugelloze consumentisme, en een nieuwe kijk op arbeid en vrije tijd, iets dat moet ontkiemen in een Vlaams-autonomistische bedding. Het door inefficiëntie en een lakse politieke cultuur geplaagde België is daartoe een ongeschikt platform.

Het typeert hoger vernoemd kransje dat het die subtiliteit helemaal aan zich laat voorbijgaan. Francesca Vanthielen (ook woordvoerster van het nu stilletjes ter ziele gegane G-1000), Nic Balthazar, Stijn Meuris,- het zijn allemaal goede Belgen. Maar vooral ook slechte democraten en uithangborden van slordig politiek denkwerk.

Graag een ander, beter, breder ecologisch verhaal dat Vlamingen kan verbinden rond een nieuw geloof in de toekomst. Het groene momentum dat we nodig hebben, moet duurzamer en authentieker zijn dan het glitterige Kerstspel van een handvol BV’s.

Foto © Klimaatzaak