Greentripper: klimaatschaamte als business

Vliegtuigen stoten tonnen CO2 uit, dat is nu eenmaal een realiteit, en CO2 is een broeikasgas dat voor een planetair serre-effect zorgt, daarover bestaat ook geen discussie. Minder vliegen, luidt dan het devies, blijf eens wat meer thuis, de zon schijnt ook in onze tuin. Dat is dan weer slecht voor de toeristische sector én de luchtvaartindustrie. Het Brusselse bedrijfGreentripper haalde vervolgens het ei van Colombus boven: het berekent voor u de ecologische voetafdruk van pakweg een vliegtuigticket heen en terug naar Barcelona. Dat is dan 12 euro. Een bedrag dat, na inhouding uiteraard van ‘werkingskosten’, naar een of ander gecertificeerd duurzaamheidsproject wordt gedraineerd, ergens in Afrika. Bebossing in Oeganda bijvoorbeeld: bomen absorberen CO2 en produceren zuurstof. Joepie, allemaal het vliegtuig op, richting Barcelona, en nog goed voor de Oegandese bossen ook.

Wat dit bedrijf eigenlijk doet, is het schuld- en schaamtegevoel bij de weldenkende vliegtuigreiziger uitbuiten via een soort taks die de vervuiler witwast. Ik wil zelfs nog aannemen dat die projecten bestaan en nuttig werk leveren. Alleen: dit lost niks op aan het probleem van de CO2-uitstoot, integendeel, mensen met een ruim budget zullen met plezier die vrijwillige taks betalen, om dan ongestoord en zonder scrupules de planeet te kunnen rondvliegen.

Op die manier krijg je aan de ene kant het vervuilende, domme, immorele Ryan-Air-plebs dat vooral zo goedkoop mogelijk tot in een zonnige bestemming wil geraken en zich van een schoon milieu niks aantrekt (we zullen ze maar de gele hesjes noemen), naast de propere jet-set van ecotoeristen, responsible travellers die hun neus ophalen voor lieden die geen 12 euro willen opleggen op een Barcelona-ticket om hun schuld af te kopen. De gelijkenis met de middeleeuwse handel in aflaten (ik schreef bijna: uitlaten) is niet toevallig: ook toen kon men zijn zondelast afkopen via een bijdrage aan de Kerk, waarmee o.a. de Sint-Pietersbasiliek werd gefinancierd. Het was een van de 95 kritiekpunten die Maarten Luther in zijn fameus manifest van de reformatie opnam en die tot het schisma zouden leiden.

Morele hypocrisie

Reporters

Zo zijn we weer bij de relatie tussen het groene gedachtegoed en het christelijke zondebesef dat ik in mijn boek De Langste Mars beschreef, en waarop alle ecologisten van na 1970 zouden voortborduren: de regelneverij en het opleggen van allerlei reinigingsriten die het plezier bederven (sorteren, composteren, geen vuurtje stook, geen vlees eten) wordt nu aangevuld met een afkoopregeling. De groene elite kan nu naar hartenlust het duivelse CO2 uitspuiten en toch naar de hemel gaan dankzij de ecotaks die geïnd wordt via allerlei biechtstoelmaatschappijtjes zoals Greentripper. Het beproefde systeem van de emissiehandel dus, die het Kyotoprotocol oplegde: een oude kolencentrale in Oost-Europa koopt voor een prikje emissierechten bij producenten van groene stroom, en gaat gewoon door met vervuilende stroomopwekking. Een systeem dat niks aan de grond van de zaak verandert, maar de hete aardappel van de vervuiling gewoon doorschuift.

Met de Greentrippers komt dit absurde alibi-systeem ook op particulier niveau in zwang, dankzij de klimaathype en de daaraan verbonden onrust bij consumenten. De morele hypocrisie ligt er vingerdik op, en het ziet ernaar uit dat dit een nieuwe bloeiende bedrijfstak wordt, letterlijk een handel in gebakken lucht. Op maat van de Anuna’s die bezorgd zijn om het klimaat, maar toch geen vliegtuigreis minder willen boeken. Voor deze jetset is 12 euro gewoon een peulschil, en als het vervuilerscomplex maar lang genoeg wordt doorgeduwd en ingeprent, zal ook Jan met de pet die som wel ophoesten om van de banbliksems van de milieupredikanten af te zijn.

Onnodig te zeggen dat dit het draagvlak voor het echte milieubewustzijn niet vergroot, integendeel, en dat het ook niet werkt. De echte oplossingen liggen in nieuwe, schone technologie (en dan liefst betere dan het fatale haastwerk van Boeing), én een andere mobiliteitsfilosofie waarover ik het eerder al had. Het is misschien niet nodig om twee maal per jaar op vakantie te gaan naar een exotische bestemming, één keer ’s zomers naar Mallorca en één keer aanschuiven voor de skipistes in Oostenrijk. Dat is een andere visie op geluk en levenskwaliteit die uiteraard de agenda van de klassieke toeristische industrie doorkruist.

De ecologische aflatenhandel past wel in dat straatje, en is niets meer dan een gewiekst verdienmodel, gelanceerd door eco-consultants, ook een nieuwe branche met een grote toekomst, dat weten ze maar al te goed bij het klimaatadviesbureau CO2logic, het Brusselse bedrijf achter Greentripper. Je hebt groenen die eeuwig met het kijvende vingertje klaar staan, maar je hebt er ook die zaken willen doen op basis van de juiste leer. Mensen het geld uit hun zakken slaan met een label van politieke correctheid: neen, de mei ’68-erfenis is niet dood, ook al is barrikadenheld Daniel Cohn-Bendit, die het tot groen Euro-parlementslid schopte, op pensioen. Wedden dat die ecotaks op het vliegen op de duur verplicht wordt, en dat ook de staat een graantje meepikt? In Oeganda maakt iemand lachend een veelbetekenend gebaar met de wijsvinger tegen het hoofd.