Groenland: groot, groter, juist

Op de meeste kaarten die getoond worden van Groenland lijkt het eiland veel te groot. Dit is het gevolg van de Mercatorprojectie waarbij een bol omgezet wordt naar een plat vel papier. Een briljante vondst van de Vlaming Gerard Mercator (1512-1594). Dit betekent echter dat hoe dichter bij de polen een land of gebied ligt, des te meer het uitgerokken wordt. Het gevolg is dat de kaarten in het Jeugdjournaal, in Karrewieten zelfs in ernstige kranten en in de journaals een totaal fout beeld geven (met uitzondering van NRC dat heel slim een mooie halve sfeer toonden zonder vervormingen).

Nochtans stond dit weetje over de kaarten het begin jaren 1980 al in de Kleine wereldatlas die ondergetekende vanaf de eerste Latijnse zes jaar lang moest gebruiken.[1] Op de wereldkaart stond een tekstje dat Groenland en het Arabisch schiereiland in realiteit ongeveer even groot zijn. Aangezien die schoolboeken toen al aan de zeventiende en achttiende drukken zaten, zal het al decennia eerder in schoolatlasjes gestaan hebben.

Strategische ligging

Het probleem van het vertekend grote Groenland kan eenvoudig opgelost worden door een andere nauwkeurigere projectie te nemen of de wereld vanuit een andere richting te bekijken. Op bijgaande journalistieke kaart staan de klassieke pseudo-mercatorprojectie (in het inzetje) en een betere naast elkaar. Al snel zal duidelijk zijn dat Groenland wel degelijk het grootste eiland ter wereld is, maar het is niet meer tientallen keren groter dan gans Europa. Door enkel de landmassa te tonen en niet het poolijs wordt de strategische ligging van Groenland, IJsland en Spitsbergen duidelijk.

Ook Spitsbergen hoort bij een Europees land, namelijk Noorwegen. De naam Spitsbergen is overigens te danken aan de Nederlander Willem Barendsz in 1596. De Nederlanders zochten een route voor de noordoostelijke rondvaart naar Azië en stranden op Nova Zembla (een Russische archipel die enkel op de kaart in de inzet staat. De noordelijke route vormt ondertussen onderdeel van een problematiek die terug uitermate actueel is. De Chinezen varen nu reeds rond via de Noordelijke IJszee. Bovendien ontginnen de Russen ertsen en steenkool op hun archipels en claimt Poetin het recht op olie- en gaswinning in de regio. Wie kan het dan verbazen dat ook Trump interesse toont in dit stuk van de wereld?

Lode Goukens

_____

[1]Goossens, M., and M; Walpot. 1983. de kleine wereldatlas. Leuven: J.B. Wolters.