Ik let op mijn woorden, ik schrap

Ik val met de deur in huis. Ik heb het woord ‘confederalisme’ geschrapt. Terwijl — laat ik dat er snel aan toevoegen — de confederalistische gedachte mij niet alleen dierbaar is, ik denk zelfs dat een confederale inrichting van België de enige oplossing is voor dit alsnog gezegende land.Nog straffer: ik denk dat we daar hoe dan ook op zullen landen, van moetens. Nolens volens, gelijk we zeggen.

Maar het woord zelf heb ik dus geschrapt. Omdat hetcontraproductief is. En dat heeft twee keer van doen met hetzelfde: framing.

Separatisme

Bij de Franstaligen hebben de media — en dat kwam toen de PS heel goed uit — er een synoniem van separatisme van gemaakt. Terwijl mijn intussen behoorlijk uitgebreide ervaring is dat als je bij Franstaligen het confederalisme alleen maar omschrijft/beschrijft, dan hebben ook zij — zelfs bij de FGTB, om maar iets te zeggen — daar oren naar.

Nee, dit is geen separatisme; er is wél solidariteit. Voor velen klinkt dat ‘nieuw’. Meestal voeg ik eraan toe hoe interessant het verschil is tussen de zoveelste staatshervorming en die nieuwe benadering ‘die door de N-VA confederalisme wordt genoemd’ ‘mais ce n’est qu’un mot, et évitons les débats sémantiques.´ Dat lukt.

Aanpak

En het is ook waar: de aanpak, de approche is helemaal anders. Vanaf 1970 hebben de Franstaligen met veel tegenzin bevoegdheden overgeheveld van het centrale niveau naar de regio’s. In hun ogen ‘verloor’ men bevoegdheden. En men wrong logischerwijs ook tegen: oké, dat hevelen we dan over, maar met uitzondering van… Het is meteen de verklaring waarom na zes staatshervormingen ons institutioneel framework zo complex is, onwerkbaar zelfs. Onwerkbaarheid die overigens door de Franstaligen niet wordt ontkend. Het licht van de zon is ook niet te ontkennen.

Ook Franstaligen zien in dat de vraag ‘wat kunnen we samen doen?’ in wezen constructiever is dan wat we tevoren hebben gedaan, splitsen, scinder.

Herfederalisering

Persoonlijk — maar ik weet dat niet iedereen het daarmee eens is, en ik gebruik nu een understatement — ben ik ervan overtuigd dat de uitkomst van die ‘andersgerichte’ oefening ook zal uitkomen bij de herfederalisering van bevoegdheden die op vandaag geregionaliseerd zijn.

Dat is meteen ook een geruststellend antwoord op de Franstalige verlatingsangst. Net zoals de verzekering dat de solidariteit niet van vandaag op morgen zal ophouden. Want ook dat is in Franstalige hoofden confederalisme.

En in Vlaanderen?

Een woord dat overigens ook voor de Vlaamse partijen en een deel van de publieke opinie evenzeer besmet is. Voor de andere politieke partijen is confederalisme = N-VA. En dus zijn ze daar tegen. Want voor het Vlaams Belang is dat te soft. Voor CD&V en Open Vld, die – dat is echt geestig – allebei dat woord in hun partijprogramma’s hadden staan voor de N-VA het ‘ontdekt’ had, geldt hetzelfde maar omgekeerd. En Groen, dat zijn de Ware Belgen. (Al zullen zij misschien de eersten zijn die vanwege de toenemende noord-zuidverschillen — jaja, ook daar — het confederalisme in de eigen praktijk zullen toepassen, en beslissen wat ze nog samen doen met Ecolo, en wat niet. Soit, we zullen zien, on verra.)

Maar er zijn niet alleen de politieke partijen. Er zijn ook ‘de mensen’. Die via de VRT — u moet er eens op letten — het confederalisme altijd geserveerd krijgen met enige ‘korte duiding’. Dat laatste is een vakterm. En het betekent dat je begrippen waarvan je kan aannemen dat niet iedereen zomaar weet wat ze betekenen, enige woorden meegeeft ter verduidelijking. Opdat de mensen het zouden verstaan…

Die van de VRT over confederalisme zijn: ‘de ontmanteling van België’ of ‘het uitkleden van België’ en zelfs ‘het einde van België’. Framing van het puurste soort. Over reorganisatie, over herordening, over het herdenken van… geen woord. Maar het kan niet anders dan dat de gemiddelde Vlaming het confederalisme ervaart als iets wat eigenlijk niets goeds betekent.

En dus schrapte ik ook om die reden dat woord. Omdat het ding zelf mij veel meer waard is. En omdat ik denk dat het ons vooruit kan helpen. Mijn gedacht…