Haast elke week duikt er wel een verhaal op over een transgender die een opmerkelijke prestatie neerzet in een sportwedstrijd voor vrouwen, gebruik makend van het fysieke voordeel ten opzichte van biologische vrouwen. Drievoudig olympiër Inga Thompson is één van de meest uitgesproken stemmen die opkomt voor vrouwelijke atleten en er voor pleit dat zij niet moeten uitkomen in dezelfde competitie als transvrouwen. Sportinstanties als de UCI en IOC moeten het ontgelden.

De 59-jarige Thompson, een Amerikaanse ex-wielrenster, kan adelbrieven voorleggen die van haar een krachtige stem maken in dit debat. De vrouw leeft nu op haar ranch in het oosten van de staat Oregon. Ze houdt drie zilveren WK-medailles over aan haar carrière: twee uit het ploegentijdrijden, één uit de wegrit van 1991. Ze deed in het wegwielrennen mee aan de Olympische Spelen van 1984, 1988 en 1992. Met een achtste plaats in de wegrit in Seoel in ’88 als beste resultaat. Een gesprek over de kwestie die de vrouwensport zo hard treft.

U omschrijft de deelname van trans vrouwen in de vrouwensport als een regressie, een achteruitgang. Wat bedoelt u daarmee?

Inga Thompson: ‘Vrouwen verliezen de kans om eerlijk aan competitie te doen. Er zijn inmiddels meer dan 20 wetenschappelijke studies verschenen die aantonen dat vrouwen niet eerlijk hun kansen kunnen verdedigen.’

Er is nood aan meer atleten die dat uiten.

‘De wielermedia weigeren om erover te berichten. Er moeten meer mensen zich uitspreken. Maar wie dat hier in de VS doet, zal worden aangevallen. De reactie die je dan krijgt, is vreselijk.’

U kreeg zelf ook al te maken met negatieve gevolgen van uw meningen. Onlangs kondigde wielerploeg Cynisca Cycling aan dat u niet langer bestuurslid was, vanwege uw activisme.

‘Ze wisten al dat ik opkwam voor vrouwen, nog voor ik er bij kwam. We hadden de afspraak dat ik mij daar voor zou blijven inzetten. De twee eigenaren van de ploeg, Jeff Jones en Chris Gutowsky, wilden dat ik dat nog meer zou doen en waren zelfs akkoord met mijn standpunt hieromtrent. Ik heb de e-mails om dat te bewijzen.’

‘Maar er is druk gezet door pleitbezorgers van transgenders in de vrouwensport. Omdat bleek dat het zo niet langer opportuun was om in het bestuur te zetelen, ben ik zelf enkele weken geleden al opgestapt, na een vriendelijk gesprek. Ik was dan ook verrast dat Cynisca een verklaring de wereld in stuurde waarin Gutowsky mij bekritiseerde.’

Laat ons de aandacht richten op de UCI. In augustus is er een meeting waarop het zijn reglement ten aanzien van transgenders mogelijk zou veranderen. Het had aangegeven dat het in aanloop naar die vergadering zou overleggen met rensters. Is dat gebeurd?

‘Neen. Katerina Nash, vice-voorzitter van de UCI en voorzitter van de atletencommissie van de UCI, heeft geen overleg gezocht met rensters. Zij heeft enkel contact gelegd met de CPA (rennersvakbond, red.) van de mannelijke renners, niet met die van de rensters. Nash heeft in een zoom-gesprek tegen mij gezegd dat ze transgenders wil in de vrouwensport.’

De UCI laat transgenders met een maximaal testosterongehalte van 2,5 nanomol per liter toe om deel te nemen in de vrouwencategorie en stelt dat het zo ‘de wetenschap volgt’. De wetenschap zegt echter ook dat mannen die de transitie maken na 12-jarige leeftijd een onmiskenbaar voordeel genieten. Het lef lijkt niet aanwezig om daar rekening mee te houden.

‘Dat is exact wat er aan de hand is. De wetenschap is voorhanden en die is er nu zo’n vier jaar. Ze hebben het lef niet. In die vier jaar hebben ze niets gedaan. Velen van ons hebben geprobeerd om met de UCI een gesprek aan te gaan. Ze vermijden alle mogelijke gesprekken.’

Hoe bekijkt u, al drievoudig olympiër, de manier waarop het IOC het aanpakt?

‘Ze zijn laf. Ze schuiven de hete aardappel door naar de nationale federaties. Ze houden hun handen in de lucht en zeggen: ‘Lossen jullie het op’. Dat is geen manier om hiermee om te gaan. Ze willen dat de federaties de beslissing nemen. Maar zij hebben als eersten toegestaan dat transgender vrouwen deelnemen aan vrouwencompetities. Zij zijn diegenen die ermee gestart zijn, zij moeten er dus ook gedaan mee maken.’

Het gaat ook niet enkel over competitiviteit, maar ook over eventuele fysieke schade.

‘Zeker in contactsporten. In het boksen en andere gevechtssporten zouden mannen bij hun uithalen 160% meer power kunnen zetten.’

Tijd om oplossingsgericht te denken. Zo zijn symbolische acties mogelijk. U juichte toe dat na een recente gravelrace vrouwen weigerden op het podium te staan met de transgender die de wedstrijd won.

‘Atleten kunnen overgaan tot ‘stil protest’. Je wil nooit de transgender atleet zelf in het vizier nemen. Transgenders gaan eerlijk de strijd aan onder de regels die hen dat toelaten. Het is het beleid dat moet veranderen. We moeten protesteren tegen de regels, niet tegen de transgender atleten.’

U heeft atleten ook opgeroepen om te knielen, naar analogie met de BLM-beweging.

‘Mensen discussiëren erover of zo’n gebaar nu opportuun is. Of zoiets niet respectloos is. Dat is nog een hele andere discussie. Elk protest dat vredevol verloopt, is voor mij oké.’

U kwam zelf op sociale media met een specifiek voorstel, met naast een categorie voor vrouwen ook een Co-Ed categorie waar vrouwen, mannen en transgenders in kunnen meedoen.

‘Niemand is er voorstander van om transgender vrouwen uit competitie te bannen. Maar je zou dan op basis van een kaart met genderidentificatie opgedeeld worden in een categorie. Als daar niet op staat dat je als vrouw geboren bent, kan je niet meedoen in de vrouwencategorie, maar wel in de Co-Ed categorie.’

Wat kan de overheid doen?

‘Heel simpel: die zou vrouwen moeten beschermen. Als je ziet dat transgender vrouwen medicijnen nemen die hen als atleet in aanmerking laten komen voor een categorie waar ze nooit voor gekwalificeerd waren: dat gaat in tegen alle aspecten van eerlijkheid en de strijd tegen doping. Wij noemen dat genderdoping.’