Jean-Pascal Labille (PS) na de verkiezingsnederlaag: ‘Rechts heeft de ideeënstrijd gewonnen’

‘Ik zeg niet dat je het niet over de miljonairstaks mag hebben, maar het spreekt de mensen niet aan.’ Dat zegt Jean-Pascal Labille, voormalig minister van overheidsbedrijven en huidig voorzitter van de Franstalige socialistische mutualiteiten, over zijn partij in een opmerkelijk interview in de krant La Libre Belgique.

Opmerkelijk, want voor het eerst waagt een bekende PS’er zich aan een diepgaande analyse van de verkiezingsnederlaag op 9 juni.

‘De PS heeft op twintig jaar tijd een derde van haar kiezers verloren’, analyseert Labille. ‘De kiezer is heus niet alleen naar de PTB-PVDA gegaan. Stemmen van links zijn gewoon naar rechts verschoven. Ik zie twee oorzaken. Eén: de ideologische positionering van rechts, deels gebaseerd op een leugen, werkt. Twee: er is een vorm van afwijzing van de ideologie van de PS, de vakbonden en de mutualiteiten. Die ideologie wordt als voorbijgestreefd gezien.’

‘Oorlog van de armen’

‘De leugen van rechts is wat ik ook wel eens de “oorlog van de armen” noem. Wat bedoel ik daarmee? Mensen die tussen de 1.500 en 2.000 euro verdienen, vragen tegenwoordig geen ​​salarisverhoging meer. Neen, ze vergelijken zichzelf met werkloze uitkeringsgerechtigden. Wie werkt zou niet meer verdienen dan wie werkloos is, zo gaat het verhaal. Maar onderzoek heeft al precies het tegenovergestelde bewezen! Dat is met andere woorden de vakkundige leugen. In plaats van de uitkeringsgerechtigden te viseren, moeten de salarissen omhoog. Maar deze ideeënstrijd is door rechts gewonnen. Rechts beschikt nu over een culturele hegemonie. Een hegemonie die waarschijnlijk blijvend is’, zegt Labille.

‘De oorlog van de armen is gevaarlijk voor de sociale samenhang. Want wat de MR heeft gedaan, is de samenleving verdelen. Deze rechtse trend in de samenleving mag niet worden onderschat. De PS is niet in staat gebleken van nut te zijn voor het armere deel van het electoraat dat doorgaans de verkiezingen bepaalt.’

Individualisme

‘De PS moet in de spiegel durven kijken. Ik hoop dat we de kracht hebben om dat te doen. Net  zoals Les Engagés dat heeft gedaan nadat het CDH in 2019 electoraal werd afgestraft. We moeten de samenleving opnieuw leren kennen. Want deze verkiezingen hebben aangetoond dat we niet langer de polsslag van een deel van de samenleving aanvoelen.’

‘De PS zal rekening moeten houden met het individualisme zoals dat vandaag in de samenleving bestaat. Als antwoord zullen we een “altruïstisch individualisme” moeten aanbieden. De PS zal opnieuw haar lokale wortels moeten ontdekken. De wortels die haar de kracht hebben gegeven om naar de mensen te luisteren, en niet met gemakkelijke kant-en-klare oplossingen komen. We moeten met mensen praten over wat hen werkelijk interesseert. Niet dat je het niet over de miljonairstaks mag hebben, maar dat spreekt de mensen niet aan.’

Cools, Spitaels, Di Rupo

Gevraagd naar de rol die huidig PS-voorzitter Paul Magnette in de ideologische herbronning moet spelen, antwoordt Labille veelzeggend:

‘Magnettes mandaat werd verlengd door het partijbureau. Zo. Iedereen wacht op de gemeenteraadsverkiezingen in oktober. Zijn mandaat is in ieder geval verlengd.’

En, na aandringen van de journalist:

‘Ik hou er niet van om over iemand in het bijzonder te praten. Wat we nodig hebben is collectieve actie. De PS moet opnieuw een massapartij worden. Dat is altijd onze kracht geweest sinds voorgangers als Cools, Spitaels, Busquin of Di Rupo. Vandaag is Paul voorzitter. Maar het is vooral het diepgaande werk dat mij interesseert.’

Centrumrechts?

Labille koestert tenslotte nog enige hoop dat de centrumrechtse federale regering die nu wordt aangekondigd, niet zo rechts zal zijn als gedacht:

‘Wat de gezondheidszorg betreft blijven we optimistisch. Omdat we denken dat Les Engagés, Vooruit en CD&V er een belangrijk vraagstuk van zullen maken. We maken ons meer zorgen over de werklozen en langdurig zieken, en over de rol van het middenveld. We zullen in de regering nog steeds twee zeer rechtse partijen hebben, de MR en de N-VA. Partijen die tegen het middenveld zijn, tegen sociaal overleg, tegen vakbonden en mutualiteiten. Maar met Vooruit, Les engagés en CD&V hebben we alleszins een aanknopingspunt in de aanstaande coalitie.’