Zopas is N-VA-Kamerlid Joy Donné benoemd tot CEO van het Vlaamse exportagentschap Flanders Investment & Trade (FIT). Een agentschap dat zich tot doel stelt de export van Vlaamse bedrijven te promoten en buitenlandse investeerders aan te trekken.

Vlaanderen grossiert in dit soort agentschappen, dankzij een hele resem vet betaalde bestuursmandaten voor alle partijen een ideale plek om politiek personeel een waardig onderkomen te geven. Bij het FIT komen daar nog de talrijke trips naar het buitenland bij, vermoedelijk niet met overnachtingen in een jeugdherberg of budgethotel. De ‘selectieprocedure’ die met dit soort aanstellingen gepaard gaat is pure komedie: het is een schijnvertoning om platte politieke benoemingen te camoufleren.

Bij het grote publiek doet de naam Joy Donné een belletje rinkelen, omdat hij in 2014, na een nachtelijke onderhandeling op het MR-hoofdkwartier, Bart De Wever een lift gaf met zijn Porsche, en voor het oog van de camera een parkeerbekeuring op de grond smeet. Naderhand bleek die wagen ook met twee nummerplaten rond te rijden, waardoor een Limburgse dame zijn boetes in de bus kreeg. Maar er is wel wat meer aan de hand.

Rendez-vous bij Bruneau

Het professioneel parcours van Leo Joy Donné oogt kleurrijk. Hij is advocaat en zoon van een Hasseltse gerechtsdeurwaarder, behorend tot de kring van Patrick Dewael (Open Vld) op wiens kabinet hij een tijdje werkte. Na een tussenstop bij Annemie Turtelboom verkaste hij naar het kabinet van Didier Reynders (MR), waar hij een sleutelfiguur werd in de Regie der Gebouwen. Parallel was hij ook zaakvoerder van het immobedrijf Investo nv. Een ideale combinatie die veel mogelijkheden biedt: vastgoed is dé favoriete interesse van Joy Donné.

In 2014 dook hij op als kabinetschef van Jan Jambon, toenmalig vice-premier en federaal minister van binnenlandse zaken. Een switch die minder bizar is dan hij lijkt: tussen de N-VA en de MR, speciaal de clan Reynders, bestaan al decennia nauwe banden. In september 2010 gaven ze elkaar rendez-vous in het Brusselse sterrenrestaurant Bruneau om een deal te bespreken rond het toenmalige hangijzer BHV. In januari 2018 zou datzelfde Brussels sterrenrestaurant de plek vormen waar de partijkopstukken van N-VA en MR in alle discretie de val van Michel-I bedisselden.

Schoon volk

Voor wie zou denken dat dit over Marrakech en het VN-migratiepact ging: de N-VA zocht in 2014 een exit om nieuwe verkiezingen te forceren, de peilingcijfers stonden gunstig. Maar ondertussen liep er een hoop schoon volk, waaronder Joy Donné, zonder job rond. Hij werd dan maar gebombardeerd tot bestuurder van de Nationale Loterij, tot hij in 2019 een opvolgersplaats kreeg op de Limburgse kamerlijst van de N-VA. Een povere 7.098 stemmen kreeg hij achter zijn naam. Dat deed er helemaal niet toe: het was al voorzien dat Zuhal Demir een ministerpost in de Vlaamse regering zou krijgen en dat Donné dus dat parlementair zitje in de wacht kon slepen.

Allemaal netjes geregeld dus. Maar het parlement is het biotoop niet van Joy Donné. Dus zocht men voor hem een mooi plekje achter de schermen, en dat werd dus die CEO-functie van Flanders Investment & Trade. De echte reden waarom de N-VA deze Hasseltse deurwaarderszoon zo goed soigneert, is zijn status van verbindingsfiguur met de MR en Reynders. Donné is de fikser die ook het etentje bij Bruneau regelde.

Bouwdossier

Op dat etentje waren onder meer Bart De Wever, Jan Jambon, en MR-kopstukken Didier Reynders en Jean-Claude Fontinoy aanwezig. Rond deze laatste hangt een sterke geur van belangenvermenging, zelfverrijking en corruptie, waarover Philippe Engels vorig jaar een boek publiceerde. Het beheer van bouwdossiers en connecties met de immowereld lopen als een rode draad door zijn carrière van cabinetard.

Joy Donné was jarenlang dé poulain van Jean-Claude Fontinoy, die hem ‘mijn politieke zoon’ noemde. Van een referentie gesproken. Beiden behoren tot de Reynders-clan, die binnen de MR op voet van oorlog leeft met de clan Michel. Alle benoemingen en stoelengeschuifel, met de daaraan verbonden intriges, staan in functie van die permanente machtsstrijd. Fontinoy was voorzitter van de raad van bestuur van de NMBS tussen 2013 en 2021. Van hem heeft Donné het fiksen geleerd: het arrangeren van contacten, connecties, deals, tussen partijen en topfiguren, die buiten het oog van de parlementaire controle en liefst ook van de media vallen. Altijd uiteraard met een gezonde zin voor eigengewin.

Een droomscenario

Belga

De goede banden met de MR en Reynders dateren al van toen Bart De Wever nog een deftig dessert durfde te bestellen (Belga, 2011)

Dit alles is geen anekdotiek, het behoort tot het systeem. België wordt, als staat met veel malfuncties en een zwaar democratisch deficit, grotendeels overeind gehouden dankzij het werk van fiksers, schaduwfiguren die dingen doen bewegen en zaken ‘regelen’. Het zijn de Donnés en de Fontinoys in dit universum die, in opdracht van de top, onder de waterlijn de parallelle diplomatie bedrijven en daarvoor beloond worden met lucratieve mandaten of bestuursfuncties.

De netwerking en de fameuze ‘adressenboekjes’ vormen de essentie, de democratie zelf is maar een façade, een toneel. Ook geaccrediteerde journalisten kunnen in die ons-kent-ons-cultuur een plaats krijgen en van inside-info worden voorzien, op voorwaarde uiteraard dat ze op het juiste moment hun mond kunnen houden.

Het Vlaamse beleidsniveau is in hetzelfde bedje ziek. Het is een schoolvoorbeeld van slecht bestuur dat verkiest om in de coulissen te opereren en zo min mogelijk deining te verwekken. Tot er nog eens een zweer openspat. Zie het PFOS-schandaal, of de recente fusieplannen van Bart Somers rond Mechelen.

Dat de N-VA en de MR in 2018 bakkeleiden over de val van Michel-I, is maar één van de combines die toevallig het daglicht zien omdat een kelner zijn mond voorbij praat. De twee partijen hebben een eigen gedeelde agenda, namelijk de installatie van een soort federale noodregering met een rechts-economisch programma, onder goedkeuring van het Hof, binnen het kader van een gereformeerde Belgische staat. Georges-Louis Bouchez is de coming man om hier op de voorgrond te treden.

Het opslorpen door de N-VA van een zieltogende CD&V en van de politiek steriele Open Vld behoort eveneens tot dit scenario. De bedoeling is om in Wallonië ‘chaos’ te vermijden door links buitenspel te zetten en aan Vlaamse kant de ‘racisten’ van het VB te neutraliseren. Twee vliegen in één klap.

Bart De Wever maakt daar niet eens een geheim van, het is de eigenlijke finaliteit van zijn gedroomde centrumrechtse as. Voor Vlaamse onafhankelijkheid is in dit scenario uiteraard geen plaats. Het zal bovendien zo ‘gefikst’ worden dat uw stem er in feite nog nauwelijks toe doet. Het idee om boetes te verscheuren en met een valse nummerplaat rond te rijden lijkt dan toch verreikender dan men zou denken. Powerplay dus. Wen maar aan het nieuwe vocabularium.