May we have your votes, please?
De achterkant van een frivool liedjesfestival
foto © Reporters
Met het Gaza-vuurwerk op de achtergrond is Israël de ideale gastheer voor Eurosong.
Aangeboden door de abonnees van Doorbraak
Dit gratis artikel wordt u aangeboden door onze betalende abonnees. Als abonnee kan u ook alle plus-artikelen lezen. Doorbreek de bubbel vanaf €4.99/maand.
Ik neem ook een abonnementVorig jaar startte de Ronde van Italië in Jeruzalem, jawel. Nu leggen organisatoren voor het grote geld wel graag wat creativiteit aan de dag inzake de startplaats, maar Israël is allerminst een wielernatie en Jeruzalem ligt niet in Italië en zelfs niet in Europa. Toch haalde Sylvan Adams, steenrijke Joodse vastgoedmagnaat uit Montreal, de Italianen met tien miljoen euro over de streep. Sport is big business. En sport is ook politiek, want niemand twijfelt eraan dat dit vooral een charme-offensief van Israël moest voorstellen versus Europa, waar het gepruttel tegen de hermetische afsluiting van de Gazastrook en de nederzettingspolitiek op Palestijnse bodem blijft aanhouden. Het Israëlische regime zet daarbij graag de puntjes op de i. Toen de Giro-directie het in haar communiqués per ongeluk over West-Jeruzalem had (Oost-Jeruzalem is theoretisch gezien Palestijns gebied maar het wordt al sinds 1967 bezet) werd ze prompt door premier Netanyahu op de vingers getikt: het moest Jeruzalem zijn, één en ondeelbaar Joods. Zo gezegd zo gedaan, Giro-directeur Mauro Vegni liet zijn broek zakken en schrapte onmiddellijk de term ‘West-Jeruzalem’.
Muzikaal glijmiddel
Dit jaar vindt in Tel-Aviv het Eurovisiesongfestival plaats, vermits Israël vorig jaar won. Andermaal: dit land ligt niet in Europa, maar door een geografische kunstgreep in het reglement van de organiserende European Broadcasting Union (EBU) mag het wel deelnemen: landen buiten de EU die ten noorden van de 30ste breedtegraad en ten westen van de 40ste lengtegraad liggen, mogen ook meespelen. En laat Israël nu net per toeval in dat hoekje zitten. En weerom duikt de naam van Sylvan Adams op: ditmaal haalt de miljardair zijn beurs boven om Madonna een nummertje te laten zingen op de finale, zaterdag e.k. Voor één miljoen dollar wil ze wel de protesten van de critici naast zich neerleggen. En waarom ook dit soort cultuur big business is.
Cultuur, nu ja. Het Eurovisie-songfestival is sinds zijn ontstaan een festival van de platitudes en een hoogmis van de commerciële muziekindustrie. Diversiteit en verbondenheid zijn de twee stoplappen waarmee het gebeuren zich politiek-correct op de kaart zet. Meteen ook de bron van veel hypocrisie: zoals dat soort lift- en hotelmuziek het wil, worden alle oneffenheden in het wegdek weggekird door de sha-na-na-koortjes en regent het boodschappen van vrede en verzoening ten noorden van de 30ste breedtegraad. Om maar te zeggen: heel het opgepept sfeertje van frivole, makkelijk in het oor liggende deunen is zo fake als wat. Glitter in dienst van de gedachteloosheid, muziek als glijmiddel voor het soort diversiteit dat regimes graag hanteren als façade om tegenstellingen weg te moffelen. De EU in de eerste plaats.
En laat dit nu net ook de reden zijn waarom de Israëlische regering mateloos geïnteresseerd is in dat Eurovisie-evenement, als propaganda-instrument. Israël is een gespleten natie, in staat van oorlog met het Palestijnse deel van de bevolking dat het discrimineert, afstoot als tweederangsburgers, maar ook geen autonomie gunt. Gaza is de kankerplek bij uitstek, een gebied van 360 vierkante kilometer waar zo’n 2 miljoen mensen samenhokken, afgesloten van de buitenwereld. Wie de verboden grenszone nadert, wordt zonder meer doodgeschoten. Sinds Hamas er de macht overnam, is het er alleen maar slechter op geworden. De Israëlische kwaliteitskrant Haaretz zelf spreekt van een getto. Tegen alle VN-resoluties in bouwt de Netanyahu-regering op grote schaal nederzettingen, complete dorpen met fanatieke en schietgrage kolonisten, op grond die eigenlijk aan de Palestijnen toehoort.
‘Antisemitisme’
Door de Palestijnse staat nadrukkelijk af te wijzen spelen Netanyahu en C° in de kaart van het terrorisme. Misschien is dat ook de bedoeling, de spanning opdrijven en zichzelf verkopen als dam tegen de terreur. Met een blijvende holocaust-retoriek als internationale pasmunt, wordt de onderdrukking van de Palestijnen en de kolonisatie van hun grondgebied uitgelegd als een strategie van zelfverdediging, tegen de omringende vijand én tegen het wereldwijde antisemitisme. Daarbij kan Israël rekenen op de onvoorwaardelijke steun van de VS waar de Joodse lobby traditioneel zeer sterk is, naast mecenassen genre Sylvan Adams, en politieke antennes in Europa zoals bij ons Michaël Freilich die onderdak kreeg bij de N-VA. Die ik nu al hoor zeggen: ‘wie de deelname van Israël aan het Eurovisie-songfestival in vraag stelt, is een antisemiet.’
Binnen Israël staat een beduidende groep van dissidenten, intellectuelen en kunstenaars, nochtans afwijzend tegenover de mensenrechtenschendingen van het regime, dat zij als racistisch en fascistisch kwalificeren. Een van de bekendste is schrijver David Grossman wiens zoon in Libanon sneuvelde, naast de dirigent Daniel Barenboim. In een petitie hebben een aantal Israelische kunstenaars zelfs uitdrukkelijk gevraagd aan de deelnemers om Eurosong te boycotten. Niet één ging er uiteindelijk op in: de platenlabels willen deze jaarlijkse promotiestunt voor geen geld missen.
Dat brengt ons terug bij de liedjeswedstrijd. De manier hoe Israël dit evenement misbruikt om te doen alsof er niets aan de hand is, terwijl de raketten op Gaza worden afgevuurd, is even wansmakelijk als de politieke missie van het festival die er in bestaat om zogenaamd ‘apolitiek’ te zijn. De boodschap van vrede en verbondenheid past perfect bij dit soort muzikale eenheidsworst met een licht soortelijk gewicht, maar wie kritisch is voor de EU moet ook deze ballon durven doorprikken.
Het frivole festival heeft vele achterkanten, het is politiek én commerce, zoals de grote sportbonden. Voor de rest blijft het pijnlijk hoe de rechterflank van de Vlaamse beweging de Palestijnse zaak blijft miskennen. Het recht van een volk op zelfbeschikking is een van de redenen waarom wij kritisch staan tegenover de EU van de 19de eeuwse natiestaten. De brede sympathie met Catalonië staat echter in schril contrast met de even grote sympathie voor Israël als bezetter. Geldt het volkerenrecht niet voor alle volkeren? May we have your votes please?
Johan Sanctorum (°1954) studeerde filosofie en kunstgeschiedenis aan de VUB. Achtereenvolgens docent filosofie, tijdschriftuitgever, theaterdramaturg, communicatieconsultant en auteur/columnist ontpopte hij zich tot een van de scherpste pennen in Vlaanderen en veel gevraagd lezinggever. Cultuur, politiek en media zijn de uitverkoren domeinen. Sanctorum schuwt de controverse niet. Humor, ironie en sarcasme zijn nooit ver weg.
Bereid u voor op een oorlog die overal en nergens is, zeggen experts. Misschien bestaat die al veel langer dan we dachten…