De Noordzeetop van de federale regering op 24 april bleek een groots opgezet pr-moment voor premier Alexander De Croo (Open Vld). Voor bouwers van dergelijke megaprojecten bleek het ook een netwerk-evenement. Het doel is 30.000 windmolens op de Noordzee. De eerstvolgende federale ministerraad speelde top een kwalijke rol in het vertragen van de verlenging van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3. 

Wat werd nu beslist of aangekondigd op de Noordzeetop? De Europese Noordzeelanden (waaronder merkwaardig genoeg ook Luxemburg) gaan samenwerken rond offshore wind. De federale regering organiseerde daarom een ‘Europese top’ in Oostende. Naast ministers en regeringsleiders, waaronder de Franse president Macron, namen vooral bedrijfsleiders deel die massaal willen verdienen aan de miljarden euro’s aan windmoleninvesteringen.

Dat laatste eigenbelang was in Oostende opmerkelijk geïllustreerd in de aanwezigheid van de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz op de brug van het gigantische knalrode kabellegschip Connector van Jan De Nul (dat onder Luxemburgse vlag vaart).

Voor Macron leek het vooral een verplicht nummer als geste naar De Croo, want tijdens de persbriefing van Macron achteraf ging het alleen over de illegale migratiecrisis in Mayotte, het enige eiland van de Comoren (die tussen Madagaskar en de oostkust van Afrika liggen) dat verkoos Frans te blijven bij de onafhankelijkheid van de eilandengroep. Momenteel is het een Frans departement waar de bevolking steeg van 4.000 personen tot meer dan 200.000 waaronder veel illegale Afrikaanse migranten die hopen zo Europa binnen te raken. De Vlaamse overheid en Frankrijk liggen trouwens op ramkoers over een immens windmolenpark voor de kust van Duinkerke. Macron mocht niet wegblijven omwille van de belangen van het Franse staatsbedrijf EDF (het moederbedrijf van Luminus).

Volgens premier De Croo moet de Noordzee de grootste groene-energiecentrale van de wereld worden, omwille van het klimaat en de onafhankelijkheid van fossiele bronnen uit Rusland.

Noordzeelanden

‘Noordzeelanden’ is trouwens een bizarre benaming. België, Nederland, Duitsland en Denemarken verenigden zich vorig jaar al in Esbjerg. Door de deelname van Frankrijk, Noorwegen, Ierland, het Verenigd Koninkrijk en Luxemburg zijn ze nu met negen. Luxemburg, Noorwegen en Ierland liggen niet aan de Noordzee.

Het doel is om tegen 2030 zo’n 120 gigawatt aan hernieuwbare energie uit de Noordzee halen. De Croo wil de huidige capaciteit optrekken van 6 gigawatt naar 20 gigawatt per jaar. Daarvoor wil de premier dat de landen hun windmolenparken onderling verbinden ‘tot één grote groene-energiecentrale’. De federale minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) wees op ‘de pioniersrol van ons land’. Daarbij verwees ze naar de bouw van het Prinses Elisabeth Eiland met 6 hectare aan hoogspanningsinfrastructuur. De netbeheerder Elia en de baggergroepen DEME en Jan De Nul tekenden recent een contract om dat aan te leggen. Uiteraard met subsidies en met een zeer groot deel betaald via de stroomrekeningen van de Belgische burger, de zogenaamde Elia-bijdrage.

Von der Leyen ondertekende samen met De Croo de maquette van dat eiland als ware het een plaaster rond een gebroken been. De CEO’s Chris Peeters (Elia), Julie De Nul (Jan De Nul) en Luc Vandenbulcke (DEME) gaven een korte presentatie voor de regeringsleiders en hun gevolg.

De bedrijfsleiders die deelnemen tekenden een ‘offshore renewable industry declaration’ van de North Seas Energy Cooperation (NSEC). NSEC is binnen de subsidiestromen van de Green Deal de samenwerking van de negen landen van de Noordzeetop. Op een grote poster met de standpunten van die verklaring zetten toplui zoals Kris Peeters (CD&V) van de Europese Investeringsbank (EIB), Rudy Provoost (VOKA), Luc Vandenbulcke (DEME) en Pascal De Buck (Fluxys) een imposante handtekening.

Goudmijn

Ondertussen sloten de Britten een akkoord met Nederland om net als met België een stroomkabel te leggen tussen beide landen. Een goudmijn voor de betrokken netbeheerders die als aandeelhouder optreden en per vervoerde stroom een commissie vangen. Reden voor minister Van der Straeten om te praten van een offshore-stroomnet met verbindingen tussen vijf Noordzeelanden. Opleverdatum: ergens midden jaren 2030.

‘De regering heeft beslist offshorewind te verdrievoudigen’, benadrukte Van der Straeten. Daarvoor besloot de federale ministerraad vorige week tot een steunmechanisme voor de windparken in de Prinses Elisabethzone. De bedoeling is dat industriële klanten en burgercoöperaties participeren in die parken. Zo leggen ze na decennia van subsidies via de stroomfacturen van de burgers ook het ondernemersrisico bij die burgers. Die mogen dan als aandeelhouders in ruil voor langetermijncontracten voor stroomleveringen het kapitaal leveren voor onderhoud en herstellingen. De gemiddelde levensduur van een windmolen op zee is tussen de twintig en de dertig jaar. De voorbije maanden deed het investeringsvehikel van de familie Colruyt na jaren van lucratieve subsidies haar windmolenparken op de Noordzee van de hand. Een Japanse groep kocht de windmolenparken.

De federale minister van de Noordzee Vincent Van Quickenborne (Open Vld) mocht ook zijn moment voor de camera’s opeisen. In het Oostendse Fort Napoleon ging het over de veiligheid van energie- en andere infrastructuur op zee. Nadat verschillende Scandinavische openbare omroepen vorige week uitpakten met onthullingen over Russische spionage- en sabotageschepen in de Baltische Zee en in de Noordzee. De sabotage van de Nord Stream gaspijpleidingen gold als voorbeeld. Veel verder dan meer samenwerken en het inspecteren van kabels kwamen ze niet. Van Quickenborne sprak ook over het delen van camerabeelden. Alle betrokkenen keken toch vooral naar de militaire alliantie NAVO.

Feitelijk werd niets beslist op de Noordzeetop. Intenties en aspiraties werden bevestigd. Ministers kregen hun cameramoment. De Noordzeetop had trouwens wel nog een indirect gevolg voor het openhouden van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3. Open Vld hield de beslissing over de principes voor de toewijzing van de concessies voor windmolenparken al maanden tegen.  Als voorwaarde stelde Open Vld dat eerst de deal met Engie over de verlenging van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 moest rond zijn. Door de Noordzeetop kon de regering echter niet langer wachten en haalde Van der Straeten haar prijs binnen tijdens de ministerraad van vrijdag 28 april. De federale regering zal een concurrerende inschrijvingsprocedure (tender) lanceren voor de toewijzing van domeinconcessies voor de bouw en exploitatie van offshore windturbines voor elektriciteitsproductie in de Prinses Elisabeth Zone (PEZ) in het Belgische deel van de Noordzee. Ondertussen zit de Engie-deal muurvast en verschuift de deadline naar eind augustus.