Het onderwijs creëert nieuw allochtoon proletariaat.

Vorige woensdag denderde één van de grootste politiek-correcte onderwijsbetogingen door de straten van Brussel. De pijnpunten? De slopende administratie en de stijgende werkdruk van de leerkrachten. Te veel jonge leerkrachten die afhaken en de schreeuw om extra middelen, terwijl Vlaanderen — in vergelijking met andere landen — al heel veel investeert. De sociaaleconomische invalshoek primeert.

Andere pijnpunten: het onderwijs zorgt voor een nieuw allochtoon proletariaat en bereidt de ondernemers van morgen onvoldoende voor. Op de onderwijsbetoging werd daar met geen woord over gerept.

Desinteresse, verschraling en demotivatie

Gemakshalve worden een aantal negatieve ontwikkelingen onder de mat geveegd of simpelweg ontkend. Uit vier onderzoeken (PISA 2015, OESO 2017, PRILS 2016 en PEILINGSPROEF 2018) blijkt dat het niveau van het Vlaams onderwijs naar beneden tuimelt. Voor wiskunde, wetenschappen, kennis van het Nederlands, lees- en schrijfvaardigheid boeren de Vlaamse leerlingen sterk achteruit. In meer dan tien procent van de scholen stromen leerlingen uit die onvoldoende geletterd zijn. Dan zwijgen we nog over de groeiende desinteresse, demotivatie en toenemende onrust bij de schoolgaande jeugd, of de verschraling van de opgedane kennis en de verworven competenties. Het onderwijs is steeds minder in staat om jongeren voldoende voor te bereiden.

In Terzake geeft onderwijsexpert Dirk Van Damme (OESO) toe dat het onderwijsniveau in snel tempo achteruitgaat. ‘De oranje knipperlichten van Minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) worden stilaan alarmsignalen… De komende jaren moeten we steevast inzetten op kwaliteit.’ In hetzelfde gesprek moest de voormalige goeroe van gelijke onderwijskansen toegeven dat het GOK-beleid het onderwijsniveau sterk deed dalen en dat de ongelijkheid binnen het onderwijs nog nooit zo erg onder druk heeft gestaan.

 ‘Over integratie zijn we veel te naïef geweest.’

Voordien had expert Van Damme al moeten erkennen dat we over integratie veel te naïef zijn geweest en liet hij in De Morgen (26/01) optekenen: ‘Ons taalbeleid voor migrantenleerlingen is in het algemeen te laks geweest.’

Tussen de regels door laat Van Damme verstaan dat de ideologische verdwazing van de afgelopen jaren voor grote problemen in het onderwijs heeft gezorgd. Een dieptepunt vormde zeker de oproep van minister Crevits om van de klimaatmarsen een buitenschoolse activiteit te maken… die dan door de leerlingen verplicht moeten worden bijgewoond. De onderwijsminister beseft blijkbaar niet dat haar aandacht naar belangrijkere ontwikkelingen binnen haar departement moet gaan.

Een bolwerk van middelmatigheid

In de loop van de twintigste eeuw vormde het onderwijs de emancipatorische motor om mensen via goed gerichte scholing uit de armoede te halen. Vlaanderen was eind negentiende en begin twintigste eeuw een arm gewest. Door een aantal economische ontwikkelingen en goed georganiseerd onderwijs wist Vlaanderen zich in de loop der jaren internationaal op de kaart te zetten. Deze positieve ontwikkeling stokt de laatste jaren. Het onderwijs slaagt er niet meer in om de sociale onderlaag voldoende te mobiliseren en te emanciperen en wordt een bolwerk van middelmatigheid. De cijfers spreken boekdelen.

De ongekwalificeerde uitstroom blijft al jaren op hetzelfde niveau. Het verschil tussen de wetenschappelijke geletterdheid van de 15-jarigen tussen allochtonen en autochtonen behoort tot de grootste van Europa. De werkloosheid onder de burgers van niet-EU-afkomst ligt tot meer dan viermaal hoger dan onder allochtone burgers.

De diversiteit van de samenleving laat zich vooral in de onderste sociale regionen gelden. De toplagen zijn doorgaans hagelwit terwijl de onderste multicultureel zijn. Het onderwijs slaagt er al jarenlang onvoldoende in om daar verandering in te brengen. Integendeel! Uit de cijfers blijkt dat het eerder de problemen bestendigt.

De integratiemachine stokt

Ook de kennis van het Nederlands laat veel te wensen over. Het onderwijs als integratiemachine stokt al evenzeer. In de meeste centrumsteden vormen de leerlingen met een niet-Nederlandstalige thuistaal in het basisonderwijs stilaan de meerderheid. Deze leerlingen vormen doorgaans een kwetsbaar doelpubliek en beginnen met een achterstand aan het secundair onderwijs.

Leerlingen die uit het secundair onderwijs uitstromen beschikken over onvoldoende lees- en schrijfvaardigheden. ‘We zijn te laks geweest’, zegt Van Damme. Deze historische vergissing zet zich in het onderwijs nog altijd door.

Wouter Duyck: ‘Nergens elders willen leerlingen minder tot de top van de klas behoren, willen ze minder graag naar de universiteit. Nooit waren er meer aso-leerlingen die het na het secundair voor bekeken houden. En ook het plezier in leren, bijvoorbeeld over wetenschap, is zeer laag.’ In een geglobaliseerde, hypercompetitieve wereld kan Vlaanderen als kenniseconomie enkel meespelen als het inzet op kwalitatief sterk en innovatief onderwijs. De onderwijslat moet dringend naar omhoog. Intellectueel ambitieus onderwijs vormt de motor van de sociale mobiliteit.

Ontwaken uit de multiculturele nachtmerrie

Het onderwijs moet eveneens dringend uit haar multiculturele nachtmerrie worden gehaald. Multiculturalisme leidt tot segregatie, achterstand en dikt het proletariaat aan. Ruud Koopmans —  Nederlandse hoogleraar sociologie aan de Humboldtuniversiteit in Berlijn — slaat de nagel op de kop:

‘… elk land ter wereld heeft een dominante cultuur nodig, en stabiele naties hebben ook een nationale cultuur… Omdat men iets gemeenschappelijks heeft, dat men graag uitgedrukt ziet in de openbare ruimte en gemeenschappelijke instituties.’

Mijn bezorgdheid gaat in eerste instantie niet uit naar de duizenden leerkrachten, die in Brussel betoogden, maar eerder naar de vele leerlingen die door een gebrek aan degelijk, innovatief onderwijs hun kansen zien verschrompelen.