De megalomane windmolenplannen van de Belgische regering en de Europese Commissie op de Noordzee lopen tegen praktische bezwaren aan. Om 30.000 windmolens te bouwen tegen 2030 zijn te veel grondstoffen nodig en te weinig installatieschepen beschikbaar.

De federale regering en andere regeringsleiders van de North Seas Energy Cooperation (NSEC) tekenden deze week in Oostende tijdens de Noordzeetop de ‘offshore renewable industry declaration’ samen met tal van bedrijven die direct belang hebben bij die plannen. Die ambitieuze plannen moeten de Noordzee, de Ierse Zee, de Keltische Zee en andere delen van de Atlantische Oceaan volbouwen met windmolens. Het moet de grootste ‘groene’ energiecentrale worden als al die windmolenparken verbonden zijn. Liefst 30.000 windmolens in totaal tegen 2030. Daarnaast komen er energie-eilanden en kabels die al deze windmolenparken met elkaar verbinden en ook de deelnemende landen met elkaar verbinden.

Tekorten

Helaas zijn er enkele praktische bezwaren. De twee belangrijkste zijn ten eerste het aantal noodzakelijke installatieschepen (amper een tiental) en ten tweede de gigantische hoeveelheden materiaal.

Volgens de woordvoerder van Cembureau (de lobbygroep van de cement- en betonindustrie) zou er genoeg cement zijn om de funderingen te bouwen. Raf Iemants van het bedrijf Smulders dat actief is in de offshore wind klonk ook optimistisch. ‘Wij bouwen funderingen en substations voor de offshore windmolenparken. Het is technisch zeker mogelijk deze windmolenparken te realiseren.’ Al voegde hij er wel aan toe dat de timing ‘ambitieus’ is. ‘Wij bouwen de funderingen en substations in onze bedrijven in Europa. (België, Nederland, Frankrijk, Polen en UK). Het staal is beschikbaar.’

Voor het bouwen van de nieuwe generatie zeer grote windmolens op zee bestaan twee methodes. De ene methode is het heien van de masten in de zeebodem. De tweede is het laten afzinken van een betonnen fundering. Zo’n betonnen zwaartekrachtfundering bevat ongeveer 1800 kubieke meter beton. Dat is de inhoud van tweehonderd betonmixer-vrachtwagens voor één fundering. Bij sommige van die gravity-funderingen zoals voor de Franse kust vaart men een immense holle betonnen fundering ter plaatste en laat die vollopen met water zodat ze op de juiste plaats zinkt.

Doof van het lawaai

Bij het in de zeebodem heien van de andere soort palen voor windmolens, de zogenaamde monopiles, gebruikt men luchtbelletjesgordijnen om het lawaai te dempen. Zeezoogdieren en vissen worden anders doof door het lawaai. Helaas werken die belletjesgordijnen niet echt goed volgens kenners. Bij de in de grond gedreven masten doet men aan scouring. Dat is het afzinken van rotsblokken omdat anders de zeestroming rond een paal putten uitspoelt (dat fenomeen heeft eigenlijk scouring) en de paal omvalt of instabiel wordt. In de Noordzee zijn het meestal monopile-windmolens. Bij de bestaande Belgische windmolenparken is er één met zwaartekrachtfunderingen in beton en de rest zijn monopiles. Het dumpen van rotsblokken tegen scouring rond de monopiles vergt enorm veel stenen van 10 tot 30 cm diameter (ongeveer het formaat van stevige kasseien). Die steen komt vooral uit steengroeves in Noorwegen. Bij het windmolenpark Borkum 3 stortte men recent 8 scheepsladingen van 34.000 ton. Dat windmolenpark telt 83 windmolens.

Om 30.000 windmolens te plaatsen zullen dus gigantische hoeveelheden beton of rotsblokken op de zeebodem belanden.

Schepen

De installatie van die palen en de rest van de windmolens op zich is een ander verhaal. Momenteel zijn er een tiental installatieschepen. Zo’n installatieschip kan ongeveer één fundering type monopile per dag plaatsen. Maar zo’n schip moet ook laden, naar de windmolensite varen enzovoort. Dergelijke grote schepen verstoken zo’n 30 ton zware stookolie per dag. Trouwens met het plaatsen van de fundering en de palen  is de windmolen niet klaar. De stroomkabels moeten op zee ingegraven worden. Daarnaast moeten op de palen de gondels met generator en de wieken gemonteerd.

Een bedrijf zoals het Nederlandse Huisman ontwikkelde de Windfarm Installation Vessel (WIV). Een semi-submersible schip. Dus een schip dat half ondergedompeld kan worden, een specifiek schip in plaats van een kraanschip. Van de bestaande installatieschepen in de Noordzee zijn er drie Belgisch (met een vierde op komst) en drie Nederlands (met eveneens een vierde op komst).

Het Nederlandse bedrijf Van Oord bestelde een nieuw te bouwen offshore installatieschip bij de Yantai CIMC Raffles-scheepswerf in China om zijn marktpositie in de offshore wind verder te verstevigen. Het jack-up schip (letterlijk krikschip) kan varen op methanol en zo met een kleinere CO2-footprint tot wel 20 MW windmolens op zee installeren. Het schip komt in 2024 op de markt. Momenteel heeft Van Oord al de installatieschepen Aeolus (momenteel voor kust van Bretagne), MPI Resolution (nu in Zoetermeer voor onderhoud) en MPI Adventure (aan het werk bij het eiland Man).

Jan De Nul en DEME

De Belgische baggeraars Jan De Nul en DEME baten ook schepen uit. Vole au vent van Jan De Nul ligt momenteel in Oostende voor anker omdat het schip instaat voor het vervangen van de generatoren van de bestaande windmolens (al na tien jaar). Het tweede schip Voltaire ligt voor anker in Boa Vista voor de Afrikaanse kust. DEME verwacht binnenkort een nieuw installatieschip. De ‘Green Jade’ is eigendom van CDWE, een joint venture tussen CSBC, de grootste scheepsbouwer van Taiwan, en DEME Offshore. Het is het eerste drijvende DP3-installatieschip dat in Taiwan wordt gebouwd. In april 2022 vond op de scheepswerf van CSBC in Kaohsiung in het zuiden van Taiwan de doop plaats. DEME bezat voordien al het installatieschip Orion. Dat is eigenlijk een kraanschip en het ligt momenteel in de Keltische Zee.

Bij het windmolenpark Doggerbank 3 zullen specialisten ongeveer 220 windmolens plaatsen. Enkel dat plaatsen al zal rond de acht maanden duren. Dat installatieschip zou dus 1039 maanden of bijna 87 jaren doen over 30.000 windmolens. De conclusie is dus dat ambitie van de federale regering en de Europese Commissie met de huidige vloot van installatieschepen én deze in aanbouw mathematisch onmogelijk is. Iets dat het analistenbureau Rystad Energy reeds in december 2020 meldde. Bovendien is de benodigde hoeveelheid stenen tegen scouring en beton voor ander funderingen ontzagwekkend. Tel daar het staal voor de windmolens, het balsahout voor de wieken en andere grondstoffen of onderdelen bij en de plannen zijn zelfs voor negen landen behoorlijk onrealistisch.