Italië heeft een akkoord getekend met Algerije voor hogere leveringen van Algerijns gas. Hiermee wil Italië haar afhankelijkheid van Russisch gas verminderen. 40% van de totale Italiaanse gasimport komt uit Rusland, en dat is te veel.

Vorig jaar kocht Italië voor 29 miljard kubieke meter Russisch gas. Als mogelijke niet-Russische leveranciers van gas keek het land afgelopen maanden ook naar Angola, Azerbeidzjan, de Democratische Republiek Congo en Qatar. De demarche van Italië is een reactie op de Russische invasie in Oekraïne. De belangrijke deal werd aangekondigd door de Italiaanse premier Mario Draghi in Algiers.

Hernieuwbare energie

De deal werd getekend door het Italiaanse gasbedrijf ENI en het Algerijnse Sonatrach.  Rome en Algiers hadden al een gascontract voor leveringen tot 2027. Maar het gaat nu niet alleen over gas, want Italië zal Algerije helpen bij het creëren van hernieuwbare energie (waaronder zonne-energie) en groene waterstof. Hoe meer aandacht Algerije besteedt aan hernieuwbare energie, hoe meer gas het over heeft om te exporteren, luidt de redenering.

Algerije wil ook nog niet uitgebate gasbronnen aanboren. Tegen eind dit jaar zou Algerije 9 à 10 miljard kubieke meter gas meer naar Italië exporteren. Het wordt dan de belangrijkste gasleverancier van het Zuid-Europese land. Afgelopen jaar ontving Italië 21 miljard kubieke meter gas van Algerije. Italië importeert 95% van al het gas dat het verbruikt en gas is goed voor ongeveer de helft van het totale Italiaanse energieverbruik. Analisten zijn het er over eens dat er weinig details bekend zijn over de overeenkomst tussen Italië en Algerije. Aan welke prijs zal dat gas geleverd worden, is één van de vragen.

‘We are an integrated energy company whose dedication to the energy transition translates into tangible actions aimed at achieving the total decarbonization of products and processes by 2050’, luidt het op de website van ENI. En ook: ‘We are active at every stage of the value chain: from natural gas and oil to co-generated electricity and renewables, including both traditional and bio refining and chemicals’. Het bedrijf heeft 31.188 werknemers, is actief in 69 landen en boekte in 2020 een slordige 1,9 miljard euro winst.

Sonatrach presenteert zichzelf als de locomotief van de Algerijnse economie. ‘La Compagnie a également aménagé quatre ports pétroliers de chargement d’hydrocarbures: Alger, Arzew, Bejaia et Skikda afin de permettre le chargement et le déchargement de gros tankers d’une capacité de 80.000 à 320.000 TM et de méthaniers. Dans l’Aval, SONATRACH compte six raffineries en activité sur le territoire et deux complexes pétrochimiques, quatre complexes Liquéfaction GNL et deux complexes Séparation GPL’, luidt het op de website.

Neutrale koers

De deal komt op het moment dat er geruzied wordt tussen Algerije en Spanje. Spanje heeft in het verleden altijd een neutrale koers gevaren met betrekking tot het conflict rond de Westelijke Sahara in en rond Marokko (ooit in handen van Spanje, toen werd het de Spaanse Sahara genoemd), maar sinds kort staat het achter het Marokkaanse standpunt. Tot grote ergernis van Algerije, dat de autonomiebeweging van de Sahraouis steunt, en al decennialang bekvecht met Marokko.

Sonatrach heeft Spanje al gewaarschuwd dat het de prijs van haar gas richting Spanje wel eens zou kunnen verhogen. De Spaanse regering kijkt ondertussen jaloers naar de Italianen. Een deel van het Algerijns gas bereikte Spanje via Marokko langs de GME Pipeline, maar wegens geruzie tussen Marokko en Algerije heeft Algerije die gaslijn afgesloten. Onder het bewind van de Amerikaanse president Donald Trump kreeg Marokko meer controle over de Westelijke Sahara. In ruil is Marokko nu goede vriendjes met Israël.

Sicilië

Om al dat gas van Algerije naar Italië te krijgen zal gebruik worden gemaakt van de Trans-Mediterranean Pipeline die Algerije via Tunesië verbindt met Sicilië. Deze gaslijn zou momenteel onder haar capaciteit werken. Toen ze gebouwd werd was dat de diepste onderwatergaslijn ooit. GME staat voor Gazoduc Maghreb Europe. In 1996 werd de lijn in gebruik genomen, waar vooral Marokko, Spanje en Portugal van geprofiteerd hebben. Ze is 1.620 kilometer lang en werd gebouwd door het Amerikaanse Bechtel en het Italiaanse Saipem.

Italië is bereid Russisch gas te boycotten indien de Europese Unie dat ooit zou beslissen. Italië zou over drie jaar geen Russisch gas meer nodig hebben. Italië is ook voorstander van een plafond voor de gasprijzen, maar de meeste andere EU-landen zien dat niet zitten, omdat dit de gasleveringen vanuit Rusland zou kunnen bemoeilijken. Volgende maand mei brengt Abdelmajid Tebboune, Algerijns president en minister van buitenlandse zaken, een bezoek aan Italië.

In 2019 was Algerije de grootste gasexporteur van Afrika en de derde leverancier van gas aan de Europese Unie. De eigen Algerijnse industrie consumeert zelf steeds meer gas dan in het verleden. Eind 2019 nam Algerije wet 19-13 aan die het land aantrekkelijker moet maken voor buitenlandse ondernemingen die er willen investeren, want het lukt Algerije alleen niet om de exploitatie van gas te financieren, en het nationale gastransportsysteem te moderniseren. Het Russische Lukoil en Zarubezhneft, het Amerikaanse Chevron en ExxonMobil, het Turkse TPAO en het Chinese Sinopec zijn al aanwezig in het land. Algerije heeft uitstekende relaties met Rusland en wil wel vermijden dat de indruk zou ontstaan dat het de militaire operaties van Rusland in Oekraïne wil ondermijnen.

Grote gasvoorraden

Van Egypte wordt verwacht dat het vanaf 2023 veel gas zal exporteren. Recent werden grote gasvoorraden ontdekt in haar territoriale wateren. Libië is bereid om gas te exporteren naar Europa, maar wegens de chaos in het land, rechtstreeks gevolg van de invasie van de NAVO in het kader van de zogenaamde Arabische Lente (invasie die toendertijd in België met veel enthousiasme werd toegejuicht door de Open VLD), om het regime van Muammar Khadaffi ten val te brengen, is de gas- en olie-export ernstig verstoord. De gasinstallaties zijn bovendien verouderd, en lijden onder een gebrek aan onderhoud.

De belangrijkste buitenlandse maatschappij in Libië is opnieuw het Italiaanse ENI, gevolgd door TotalEnergies. Turkije heeft al energiedeals gesloten met de Libische autoriteiten, maar de meeste gas- en olievelden bevinden zich in het oosten van het land, waar de ‘rebellen’ van Khalifa Haftar de plak zwaaien. Ondertussen maken Israël en Libanon ruzie over de gasvoorraden in hun territoriale wateren.

Een paar dagen na de deal raakte bekend dat ENI ook een gasdeal heeft gesloten met Egypte. Nee, de Italianen zitten niet stil.