De laatste stuiptrekkingen van België zoals wij dat kennen?

Op 18 april kopt Het Laatste Nieuws: ‘EXCLUSIEVE PEILING. 4 op 10 Vlamingen willen Vlaamse onafhankelijkheid’. Een verrassing voor zowel de Belgische unitaristen als de Vlaamse separatisten. Waar komt dat resultaat opeens vandaan en waarom verschilt het zo van andere peilingen in het verleden? Lonkt de Vlaamse onafhankelijkheid achter de hoek? De inzet voor de verkiezingen lijkt verhoogd en de spelers gekend. Het is enkel nog afwachten hoe de kaarten worden verdeeld.

De peiling, door iVox uitgevoerd in opdracht van VTM Nieuws en HLN, zorgde de afgelopen dagen voor de nodige commotie. Voor velen kwam de uitslag als onweer op een klaarlichte dag, voor anderen als een licht aan het einde van de communautaire tunnel. Toch was er onder academici en politici enige verbazing. Niet geheel onbegrijpelijk wanneer we terugkijken naar soortgelijke peilingen in het verleden, waar het draagvlak voor onafhankelijkheid slechts bij maximaal 10 procent van de Vlamingen aanwezig leek te zijn.

De Wever en Van Grieken

De aantrekkingskracht van een toekomstige Vlaamse republiek en een ver doorgedreven overheveling van de bevoegdheden naar het regionale niveau is de verdienste van een resem actoren, waaronder die van de Vlaamse Volksbeweging. Toch springen er twee prominenten in het oog: N-VA-voorzitter Bart De Wever en Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken. Van paljas tot vriend van de PS, het strijdtoneel tussen beiden was de afgelopen jaren geanimeerd. Van KVHV’er en NSV!’er tot partijvoorzitters van de twee grootste Vlaamse partijen, beiden ogend op hun afspraak met de geschiedenis. Hun invloed is niet te ontkennen, maar de vraag ‘Wie zorgt er voor de doorbraak?’ blijft voer voor discussie.

De rijpende geesten zijn hoe dan ook een momentopname die menig flamingantenhart sneller doet slaan. Toch is het in geen geval een teken om op de lauweren te blijven rusten. 40 procent voor onafhankelijkheid is geen 100 procent, noch is het 51 procent.  Het toont wel een belangrijke opwaartse trend aan, die niet te negeren valt; een scharnierpunt dat een belangrijke rol zal spelen tijdens en na de verkiezingen van juni. Desalniettemin is dit de eerste van vele peilingen die het communautair debat van de jaren twintig van deze eeuw zullen vormgeven.

Unitaristische feestvergallers

Maar een echt feest zou die naam niet waardig zijn zonder party crashers. Eén spontaan opgedoken gast is politicoloog prof. Dave Sinardet (VUB/UCLouvain) die de peiling van iVOX onder vuur neemt. Volgens hem zouden de vragen een vertekend beeld geven, aangezien er geen pro-unitaristisch alternatief werd opgenomen in de vraagstelling. Zijn analyse is dat de percentages in het verleden niet overeenstemmen met het nieuwe resultaat, terwijl iVOX toch een serieuze speler op de markt is. Tot op heden heeft het peilingbureau nog niet gereageerd op die aantijging.

Een lacune of een duidelijke indicatie van veranderingen op korte termijn? Voorlopig blijft het gissen. De Vlaamse Volksbeweging hoopt in ieder geval dat verdere onderzoeken en opiniepeilingen dit resultaat bevestigen en daarmee de Vlaamse bewustwording in steen beitelen. Of het onderzoeksbureau de analyse van prof. Sinardet deelt of tegenspreekt is daarom nog niet duidelijk. Tot het tegendeel bewezen wordt bij een volgende peiling (of verkiezing), lijkt het me daarom één van de eerste laatste stuiptrekkingen van het Belgische establishment.

Wat deze peiling écht betekent is op dit moment het werk voor waarzegsters; enkel de geschiedenisboeken die over vijf, tien en twintig jaar geschreven worden zullen het historische karakter van de nakende verkiezingen kunnen kaderen. Toch kunnen we er niet omheen dat de IVOX-peiling de Vlaamse Beweging in haar strijd herbevestigt (niet dat dat nodig was). Het zijn momenten als deze die voorlopig louter symbolisch zijn, die we nastreven in het vormen van een soevereine natiestaat.

Benieuwd naar de actuele communautaire stand van zaken? Kom op 26 mei naar de voorstelling van de Onafhankelijkheidsbarometer in Aalst! Meer hierover vindt u spoedig op de kanalen van de VVB, de Vlaamse Volksbeweging.