In 2001 organiseerde CD&V een congres te Kortrijk. Aldaar werd het confederalisme geopenbaard aan de aanwezigen. Wat stond in deze moderne versie van de tien geboden? En, wat werd intussen al gerealiseerd? Kolder, binnen historische krijtlijnen.

‘Het was een schitterend congres. De zaal bruiste van enthousiasme. Tot laat in de avond voerden onze leden discussies over de voorliggende teksten. Het resultaat van dat harde, maar vruchtbare werk vindt U in dit bundel’. Neen hoor, dit is niet de optimistische pen van Gwendolyn Rutten omtrent haar ‘we-leven-in-een-fantatische-tijd-van-vooruitgangsoptimisten-die-geloven-in-de-toekomst-congres’. Dit is van de pen van Stefaan De Clerck, toen nog voorzitter van CD&V. Hij beschrijft er het eerste CD&V-congres van 2001. Geen wolligheid hoor daar te Kortrijk, maar een bruisende zaal! Men kon de zaal eertijds zelfs horen bruisen tot in mijn geboortestad Ronse, toen nog een socialistisch bastion. Intussen is ook Ronse tot de beschaving toegetreden.

Confederalisme ‘in jeans en zonder das’

In het gezegende jaar des heren 2001, op 28 en 29 september, vervelt CVP tot CD&V, onder het voorzitterschap van huidig Belgacom CEO Stefaan De Clerck. Gaat er een belletje rinkelen? Wel, dit gebeurt te Kortrijk, een stad waar de rank De Clerck reeds vele scheuten voortbracht. Albert De Clerck was parlementslid en minister voor CVP. Zoon Stefaan werd parlementslid en minister voor CD&V. Kleinzoon Felix ambieert om … En dan zeggen dat er mensen zijn die lachen als ene Philippe net als zijn vader koning wil worden.

Het begon al goed. CVP-voorzitter Stefaan De Clerck maant de leden aan om ‘in jeans en zonder das’ aan het congres deel te nemen. Dat moet daar verdacht veel geleken hebben op een Pvda-congres.

Maar toch, te Kortrijk werd CVP niet alleen CD&V, er was ook de Openbaring van Kortrijk XPO: het confederalisme. Luc Van den Brande en Yves Leterme waren de promotoren van deze nieuwe keuze. Meerdere verzen van de congrestekst gaan hierover. Een lezing uit deze Kortrijkse encycliek:

‘De voorbije decennia is duidelijk geworden dat Vlaanderen en Wallonië een eigen en verschillende visie ontwikkelen inzake beleid en bestuur. Maatschappelijke problemen stellen zich anders in Vlaanderen dan in Wallonië. Ook de voorgestelde oplossingen verschillen. Als antwoord hierop hebben Vlaanderen en Wallonië instellingen, bevoegdheden en middelen gekregen om op een aantal terreinen een eigen beleid te voeren. Bij de opeenvolgende staatshervormingen sedert 1970 hebben de Vlaamse christen-democraten een doorslaggevende rol gespeeld in de uitbouw van de Vlaamse autonomie.

De nieuwe fase in de staatshervorming die met Lambermont-akkoord is ingeluid, dreigt de dynamiek van het proces naar meer Vlaamse autonomie evenwel voor lange tijd tot stilstand te brengen omdat dit een onevenwichtig akkoord is. De Franstaligen kregen zoveel financiële middelen dat ze voor vele jaren geen vragende partij zullen zijn voor een verdere verdieping van de staatshervorming. Dat is het grootste negatieve gevolg van Lambermont. Bovendien is de regeling i.v.m. Brussel bijzonder nadelig voor de Brusselse Vlamingen.

…

Vanuit onze keuze voor een ‘democratie van de verbondenheid’ is het voor de Vlaamse christen-democraten belangrijk dat politieke structuren dicht bij de mensen staan en duidelijk en eenvoudig zijn.

Een confederaal model betekent: samen kijken wat we samen doen.

In onze visie moeten de basisbevoegdheden bij de twee deelstaten liggen. Zij beslissen, in onderling overleg en met wederzijdse instemming, welke bevoegdheden, op welke wijze en door welke instellingen op het Belgisch niveau worden uitgeoefend.

Wij kiezen daarbij prioritair voor de gemeente en de gemeenschap. Vlaanderen moet voor ons het belangrijkste beleidsniveau worden. Dankzij een gemeenschappelijke taal, cultuur en geschiedenis kunnen we hiervan het makkelijkst een warme thuis maken.

Vanuit een grensoverschrijdende verbondenheid en omwille van de menselijke zekerheid kiezen wij ook voor een objectieve, doorzichtige en omkeerbare solidariteit tussen de deelstaten.

Wij kiezen ook voor meer Vlaanderen in Europa. De deelstaten moeten meer dan ooit een rol kunnen spelen in Europa.

Wij kiezen dan ook resoluut voor méér Vlaanderen, voor volwaardige fiscale, economische en sociale autonomie. Ons uitgangspunt is het Vlaams belang en dus het belang van de mensen, dat gediend is met een efficiënt, nabij en democratisch bestuur’.

Nooit opgeven

In 2010 trekt CD&V naar de verkiezingen met als slogan ‘Nooit opgeven’. Maar wat mag men nooit opgeven? Het confederalisme of de onweerstaanbare drang om compromissen te sluiten? In dit verkiezingsprogramma van 66 bladzijden komt het woord ‘confederaal’ welgeteld tweemaal voor. Dit is nog heel veel, want het woord ‘christendemocratie’ komt maar één keer voor in de tekst. Kwestie van echte prioriteiten te stellen.

Confederalisme was voor CD&V geen prioriteit in aanloop naar de verkiezingen van 2010. In het programma lezen we wel: ‘CD&V blijft overtuigd van het feit dat de slaagkans voor grote veranderingen steeds afhangt van de wil om te onderhandelen. Onderhandelen betekent ook zoeken naar een wederzijdse consensus, naar een eerbaar compromis’.

Het ‘compromis’, eertijds het toverwoord van CVP, nu de toverdrank van CD&V. Er wordt zelfs gefluisterd dat een gewezen CD&V eerste minister als kleine jongen in zo’n ketel toverdrank zou gevallen zijn.

Compromissen of ‘bomen zonder vrucht’

Jean-Luc Dehaene zal in zijn politiek testament -, dit is de tekst die hij rondstuurde toen zijn opdracht als koninklijk bemiddelaar in 2010 was mislukt – het lof zingen van het compromis. Zelfs van vroegmis tot vesper. De pers zal hem maar al te graag napraten. We hebben geen nood aan een oplossing, maar wel aan een compromis. ‘Allé jongens en meiskes, sluit dan toch een compromis’, was de ondertoon van vele perscommentaren gedurende de 541 dagen onderhandelingen na de verkiezingen van 2010.

Staatshervorming, dat gaat niet over oplossingen voor concrete problemen, maar wel om compromissen die niemand tevreden stellen. ‘Iedereen malcontent’, dat is het ultieme doel van het compromis in het Belgisch staatsrecht.

Maar weten politici dan niet waar ze mee bezig zijn? Ze weten het maar al te goed. Zelfs diegene die symbool staat voor het loodgietersfederalisme beseft dit maar al te goed. In Knack van 28 november 2012 verklaart Jean-Luc Dehaene dat Franstaligen en Vlamingen anders denken over staatshervormingen. ‘Dan krijg je compromissen met “het compromis” als enige logica, maar zonder echt inhoudelijk akkoord’.

In 2006 werd aan de mensheid de gerestaureerde tekst voorgesteld van het apocriefe evangelie van Judas. Dat was nog eens een gebeurtenis. Een nieuw evangelie! In dit evangelie wordt ‘Judas de verrader’ beschreven als de ware discipel. De enige die echt de boodschap van Jesus heeft begrepen. Vele geleerden zijn dit evangelie nog aan het bestuderen. Eén passage behoeft alvast geen uitleg. Deze handelt waarschijnlijk over de Belgische politieke akkoorden: ‘En zij plantten bomen zonder vrucht, in mijn naam, op een schaamteloze wijze’ (Judas 8).

Het apocriefe evangelie van Johannes-Lucas

We zijn nu 12 jaar na het congres te Kortrijk. Veel werd nog niet gerealiseerd van de Openbaring van Kortrijk. Is dit zo verwonderlijk? Neen, niet echt. Zelfs echt niet.

Gelukkig werd in 2012 een ander apocrief geschrift aan de mensheid onthuld, het boek van Johannes-Lucas.

Het volstaat om deze memoires van CD&V-boegbeeld Jean-Luc Dehaene te lezen. Het derde vers op bladzijde 129 van zijn memoires luidt: ‘Gelukkig is het een vaste traditie binnen de CVP om congresresoluties te laten voor wat ze zijn. In de jaren negentig hebben we op een congres in Oostende ooit zelfs bijna de onafhankelijkheid van Vlaanderen uitgeroepen’.

Morgen in deel 3. Het confederalisme van CD&V na 2001. En hoe ziet oranje ideoloog Eric Van Rompuy het confederalisme?

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Albert De Clerck

Confederalisme volgens Lucas, Petrus en Judas