Hoe komt het toch dat niemand van de jonge generatie het verhaal kent van het Vlaamse technologiebedrijf Lernout & Hauspie? L&H? Flanders Language Valley? ‘Nooit van gehoord’, zeggen ze als je ernaar vraagt. Onbegrijpelijk. Onbegrijpelijk ook dat daarover nooit een film is gemaakt.

Voor iemand zoals ik, die in de jaren negentig opgroeide, was L&H een bedrijf dat bij het dagelijks leven hoorde. Een beetje zoals Friends, X-files en grunge: je ontkwam er niet aan.

Twee Vlamingen, Jo Lernout en Pol Hauspie, richtten eind jaren ‘80 een bedrijfje op dat spraaktechnologie ontwikkelde en werden zo succesvol dat ze het eerste Vlaamse bedrijf waren dat op de Amerikaanse technologiebeurs Nasdaq noteerde.

Bill Gates

Elke politicus wilde in die periode met hen op de foto. Er werd bovendien een gebouwencomplex aan de rand van Ieper opgetrokken, Flanders Language Valley, waar L&H zich volledig kon ontwikkelen.

Bill Gates kwam hoogstpersoonlijk naar Ieper om te zeggen dat zijn bedrijf de producten van L&H standaard in Windows zou installeren. Nu huizen de Valley-gebouwen onder andere het OCMW, zo cynisch kan de geschiedenis zijn.

De ondergang

En dan kwam het jaar 2000. Toen eindigde niet alleen de vorige eeuw, maar ook — alsof de geschiedenis houdt van mooi afgebakende periodes — het Vlaamse technologiesprookje.

Want zo bleken in dat jaar de Koreaanse klanten fake, was de omzet opgeklopt, stortte de beurswaarde ineen en werd L&H voor een prikje opgekocht door het Amerikaanse Scansoft, nu Nuance Communications. Vandaag is dat een wereldspeler op vlak van spraaktechnologie en het bedrijf is nauw verweven met Microsoft.

Jo en Pol, zo mochten we ze noemen in de jaren ’90, werden veroordeeld tot vijf jaar celstraf en een boete van 650 miljoen euro.

Wonder en slagveld

Maar tot mijn verbazing kennen dus maar weinig jongeren dit verhaal, terwijl zoiets toch tot het collectief Vlaams geheugen zou moeten behoren. Een geschiedenisles die elke jongere in Vlaanderen in de klas onderwezen zou moeten krijgen.

Over hoe Vlamingen bereid zijn hun geld te stoppen in een droom van streekgenoten omdat we graag elkaars dromen helpen verwezenlijken

Over hoe een economisch, technologisch, maatschappelijk en sociaal wonder en slagveld zich voltrok in Ieper, de Westhoek. Over hoe Vlamingen bereid zijn hun geld te stoppen in een droom van streekgenoten omdat we graag elkaars dromen helpen verwezenlijken. En over hoe gevaarlijk het is om te snel te groot te willen worden.

En dan het verhaal tussen believers en non-believers: hoe het geen toeval was dat een Amerikaanse krant met het nieuws over de opgeklopte omzet kwam omdat L&H net twee Amerikaanse bedrijven had overgenomen.

Cruciale toekomstige technologie in handen van een Vlaams bedrijf? Dat kon toch niet. Daar moest een stokje voor gestoken worden. De CIA stuurde geheime agenten, vermomd als softwarespecialisten, naar Flanders Language Valley om daar mee te helpen aan de ondergang van L&H. Of niet?

Waar blijft de film?

Waar blijft de film over dat verhaal? De Westhoek heeft meer te bieden dan ‘Eigen Kweek’ en ‘Chantal’. Wat dacht je van dit scenario? Een boekhouder en een computerverkoper hadden de visie om computers met de stem te bedienen en namen een hele streek mee in de vaart der volkeren, waarna elke streekbewoner (maar dan ook élke) plots zijn spaargeld in rook zag opgaan.

Goed nieuws. Er wordt gefluisterd dat scenarist Angelo Tijssens, bekend van ‘Girl’ en ‘Close’, momenteel werkt aan een film gebaseerd op L&H. Dat zou mooi zijn. Dat een nieuwe generatie in de bioscoop zou kennismaken met een oerverhaal uit de jaren negentig.

Net zoals het Zillion verging. Nog zo’n icoon van dat decennium. Weliswaar met minder beats, maar minstens even heftig.

Cirkel

Waarom ik dit vertel? Omdat Jo Lernout helemaal terug is, zo liet hij twee weken geleden weten in een interview. Letterlijk en figuurlijk. In een zijstraatje van de markt van Ieper, waar het ooit allemaal begon, begint hij nu opnieuw. Als een start-up.

Met een aantal geldschieters rondom zich en enkele anciens van L&H heeft hij een nieuw bedrijfje opgestart, Bots R Here, waarmee hij de deepfake-hologramtechnologie op de werkvloer en in het klaslokaal wil introduceren. In een levensgrote kast of op kleiner scherm wil hij digitale avatars tot leven brengen die liefst 256 talen onder de knie hebben.

‘Op termijn wil ik Bots R Here naar Flanders Language Valley kunnen verhuizen’

En wat zegt Jo in dat interview? ‘Op termijn wil ik Bots R Here naar Flanders Language Valley kunnen verhuizen. Dan zou de cirkel helemaal rond zijn.’ Dan is de cirkel rond. Dan zijn we weer waar we ooit begonnen in de jaren negentig.

Laat die film maar komen. Ik haal ondertussen mijn gescheurde jeans en houthakkershemd weer boven. De leerkrachten geschiedenis kunnen dit blad bovendien toevoegen aan hun cursus. Wedden dat de jongeren zullen luisteren? Dat deed de CIA ook in Flanders Language Valley, of niet? De film zal het hopelijk uitwijzen.

Angelo Tijssens

Van spraaktechnologie naar deepfake ‘van eigen kweek’