Het referendum van 18 september 2014 moest het onafhankelijkheidsdebat ‘voor minstens een generatie’ oplossen, dat was het plechtige voornemen van de toenmalige Schotse eerste minister Alex Salmond en Britse premier David Cameron. Vandaag echter rollen de twee kampen alweer vechtend over de politieke straatstenen.

‘It’s time to move on’

In een interview met The Daily Telegraph n.a.v. de verjaardag van het referendum verklaart David Cameron dat ‘een jaar geleden de Schotse meerderheid heeft gesproken. Er stemden meer Schotten om ons Koninkrijk verenigd te houden dan dat er ooit voor één enkele partij hebben gestemd in de Schotse geschiedenis’. De uitspraak van Cameron past in het beeld dat de man het op zijn heupen krijgt van de aantijgingen van de Schotse nationalisten dat hij zijn meer bevoegdheden-beloften heeft verbroken. Deze week nog tijdens het vragenuurtje vergat de premier even ‘de nieuwe stijl’ – opgedrongen door de kersverse Labourvoorzitter Jeremy Corbyn – toen hij de vraag naar de gebroken beloften van ‘Home Rule’ van Angus Robertson (SNP) heel gepikeerd beantwoordde. Het zit de premier duidelijk hoog.

Het interview met de conservatieve krant geeft de prominente bewoner van Downing Street 10 de kans om bedaard zijn punt duidelijk te maken: ‘Het is tijd om verder te gaan. Sommigen mogen nog zo geobsedeerd zijn met de afscheiding. Ik ben echter gefocust op het afleveren van meer bevoegdheden zodat het debat verder kan gaan van welke macht het Schotse parlement zou moeten hebben, naar hoe die kan gebruikt worden om het Schotse volk een beter leven te geven.’

Dan volgt er een opmerkelijke belofte: ‘ Laat me vandaag, op de verjaardag van de historische stemming, het volgende herhalen: we zorgen voor een nieuw, verantwoordelijk en permanent Schotse parlement. Holyrood (zo wordt het Schotse parlement genoemd, nvda) wordt een van de meest machtige regionale parlementen ter wereld.’

‘You’re living on borrowed time’

Maar, op 15 juni 2015 stemde de regering Cameron ‘Amendment 58’ weg. Het was een amendement op de ‘Scottish Bill’, de wet die meer macht overdraagt naar Holyrood, van de Scottish National Party gesteund door Labour. Het voorzag dat alleen het Schotse parlement zichzelf kan opheffen nadat het eerst het Schotse volk had geraadpleegd. Door dit amendement weg te stemmen blijft het Schotse parlement nog steeds afhankelijk van Westminster en kan dus een Britse regering beslissen om het wetgevende orgaan te schrappen. Geen Schot die er dan wettelijk wat aan kan doen.

Een jaar na het referendum hield de Schotse eerste minister Nicola Sturgeon (SNP) een toespraak waarin ze het David Cameron waarschuwt dat het Verenigd Koninkrijk op ‘borrowed time’ leeft. De leider van de Schotse nationalisten stelde dat ‘indien Westminster de Schotse stem blijft negeren, meer en meer mensen de onafhankelijkheid zullen verkiezen.’ Er wordt algemeen aangenomen dat de SNP in 2016 naar de Schotse verkiezingen trekt met de belofte een nieuw referendum te houden over de toekomst van het land. In mei 2015 behaalde de SNP zowat alle Schotse zetels, op drie na, die er te verdelen zijn in Westminster. Zowat de helft van Schotland stemde voor de partij en dat maakt het dreigement gevaarlijk voor Londen.

‘Dus, de keuze is aan u Prime Minister‘, sprak een strijdvaardige Sturgeon, ‘- maar weet dat Schotland toekijkt.’

Foto: (c) Reporters

Angus Robertson

Mays politieke hoofd op het kapblok

Stammentwisten in de Hooglanden

Het Schotse referendum: een jaar verder