De Duitse minister van Defensie Boris Pistorius (SPD) wil een vrijwillige dienstplicht invoeren. Een bijzonder voorstel, zeker in Duitsland.

Midden oktober publiceerde het ministerie van Defensie onder leiding van SPD-minister Boris Pistorius een wetsvoorstel voor het invoeren van een nieuwe vorm van dienstplicht. Aanleiding vormde de Russische oorlog tegen Oekraïne. ‘In de nabije toekomst zal Rusland de grootste bedreiging voor de veiligheid van Europa blijven. Het land zal binnen enkele jaren in staat zijn om NAVO-grondgebied aan te vallen. Dat betekent dat Duitsland zijn defensiecapaciteit duurzaam moet verbeteren’, aldus de inleiding van het document.

Vrijwilligers

Het beroepsleger van onze oosterburen heeft momenteel iets meer dan 180.000 soldaten. Daarnaast bestaat er in Duitsland een groep van ongeveer 10.000 militaire vrijwilligers. Gedurende een periode van 7 tot 23 maanden leren ze het soldatenleven kennen. Daarna wordt beslist over een mogelijke verdere carrière in het leger. Het wetsvoorstel heeft met een unieke wervingsmaatregel het doel de groep vrijwilligers in een eerste stap te laten groeien tot 15.000 man.

Het ministerie gaat op basis van bevolkingscijfers uit van ongeveer 300.000 deelnemers per jaar

Het wetsvoorstel eist maar één ding: iedere Duitse man die na 31 december 2006 werd geboren, moet een online vragenlijst invullen. ‘Ook andere geslachten mogen de enquête beantwoorden. Dat gebeurt dan op vrijwillige basis’, staat in het voorstel. Er wordt geschat dat dat zo’n 300.000 deelnemers per jaar op zal leveren.

Aan de hand van de antwoorden zal de bereidwilligheid en de geschiktheid van een deelnemer worden bepaald. Daarna volgt wel of geen oproep voor militaire keuring zoals die nog tot 2011 werd uitgevoerd. In het eerste jaar stelde het ministerie zich als doel op die manier 5.000 extra soldaten te vinden. Dat aantal zal volgens het wetsvoorstel in de loop der jaren moeten worden uitgebreid.

Onduidelijkheid

Oorspronkelijk moest het plan al in de tweede helft van 2025 worden gerealiseerd. Een woordvoerder van het ministerie van Defensie zei tegen Doorbraak dat het door de val van de regering onduidelijk is wat er verder met het wetsvoorstel zal gebeuren. ‘Intern wordt intensief verder gewerkt aan de strategie rond de nieuwe vrijwillige dienstplicht’, klinkt het.

Dat is nodig, want details ontbreken. Zo is niet duidelijk wat 18-jarige Duitsers moet verleiden tot een langdurig verblijf in de kazerne. ‘De dienstplichtigen zullen in ieder geval een maandelijkse vergoeding ontvangen zoals de vrijwilligers die momenteel ook krijgen.’ Of er andere voordelen zouden zijn, kon de woordvoerder niet zeggen.

De uitvoering van het opmerkelijke wetsvoorstel zal afhankelijk zijn van de nieuwe Duitse regering. Hoogstwaarschijnlijk trekken onze oosterburen in februari 2025 opnieuw naar de stembus. Welke partijen daarna een regeringscoalitie gaan vormen is op dit moment moeilijk te voorspellen. SPD, de groenen en de liberale FDP die tot het uiteengevallen kabinet behoorden, zouden het voorstel aannemen. Maar die drie partijen bevinden zich in een electoraal dieptepunt. Wat vinden de andere partijen die na de verkiezingen mogelijk als winnaar uit de bus komen?

Onmisbaar element

Rüdiger Lucassen is oud-militair en parlementsafgevaardigde van de partij Alternative für Deutschland (AfD). Zijn partij staat met 18 procent op de tweede plaats in de prognoses voor de komende verkiezingen. Over het wetsvoorstel van de vertrekkende minister van Defensie zegt hij in een persbericht: ‘Pistorius weet dat de personeelsbehoefte en verdere groei alleen kunnen worden gewaarborgd door een verplichte militaire dienst. De maatregelen die hij presenteerde zijn gebaseerd op vrijwilligheid. De dienstplicht is een onmisbaar element van een soevereine en zelfbewuste staat die niet met zich laat sollen. Daarom is het een vast bestanddeel van het AfD-programma.’

De christendemocraten profiteerden het meeste van de regeringscrisis. CDU/CDU staan volgens de prognoses met maar liefst 32 procent op kop. Hoewel de CDU-regering van Angela Merkel de dienstplicht in 2011 juist stopzette, draaide de partij haar mening inmiddels radicaal bij. ‘CDU/CSU willen een echte dienstplicht en geen vrijblijvende vragenlijst. Minister van Defensie Pistorius had dit ook herkend, maar kon het in zijn partij niet winnen van kanselier Scholz’, aldus CDU-afgevaardigde Johann Wadephul tegen het Duitse persbureau in Berlijn. Volgens hem zijn de tijden te ernstig voor compromissen.

Hervormingen

De enige partij die resoluut tegen eender welke vorm van dienstplicht is, is die van Sahra Wagenknecht. ‘Ik vind het verkeerd opnieuw dienstplicht in te voeren. Dat is allemaal oorlogsretoriek. Ze willen Duitsland voorbereiden op een grote oorlog’, vindt Amira Mohamed Ali, de voorzitter van de nieuwe partij BSW, na de presentatie van het wetsvoorstel.

Wel voegde ze eraan toe dat het Duitse leger dringend hervormingen nodig heeft. ‘Er zijn de afgelopen jaren miljarden euro’s in defensie gepompt. Dat geld sijpelde allemaal weg in de zakken van externe adviesbureaus en slecht materieel.’

Boris Pistorius

Duitse minister wil vrijwillige dienstplicht invoeren

Duitse soldaten permanent naar Litouwen