Giorgia Meloni, de leider van de radicaal-rechtse Broeders van Italië, heeft zaterdagochtend de eed afgelegd als premier van Italië. Zo ging alle aandacht naar de eerste vrouwelijke premier van Italië en niet langer naar haar coalitiepartner Berlusconi, die de afgelopen weken meermaals een bom legde onder de regeringsonderhandelingen.

Eind september behaalde de radicaal-rechtse en post-fascistische Broeders van Italië 26 procent van de stemmen en werd zo de grootste partij van het land. Samen met de radicaal-rechtse Lega van Matteo Salvini en het rechtse Forza Italia van oud-premier Berlusconi zal Meloni voor de komende legislatuur het land besturen.

Confrontaties met Europese Unie

De nieuwe regering wordt gezien als de meest rechtse en eurokritische sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Toch blijkt uit de voorstelling van haar regeringsploeg dat Giorgia Meloni al te ernstige confrontaties met de Europese Unie wil vermijden. Zo gaat Economie en Financiën naar de gematigde Giancarlo Giorgetti, die in de vorige regering-Draghi minister van Economische Ontwikkeling was. Naast een keuze voor continuïteit is dit ook een pragmatische keuze, want Giorgetti staat op goede voet met Europa, dat aan Italië voor de komende jaren ongeveer 200 miljard uit het coronaherstelfonds uitbetaalt.

Op Buitenlandse Zaken neemt Antonio Tajani de honneurs waar. Als oud-voorzitter van het Europees Parlement kiest Meloni ook daar voor een eurofiele stem. Daarnaast wordt hij vicepremier, net zoals Lega-leider Matteo Salvini.

Regering van misnoegden

Salvini wordt ook minister van Infrastructuur, terwijl hij hoopte opnieuw minister van Binnenlandse Zaken te worden. Die functie bekleedde hij al in 2018 en 2019. Het bracht Italië op ramkoers met Europa, omdat hij ngo-boten met migranten de toegang tot de Italiaanse havens ontzegde. Om die reden wilde Meloni hem niet op Binnenlandse Zaken. Matteo Piantedosi, voormalig kabinetchef van Salvini, kreeg de functie toebedeeld.

De regeringsonderhandelingen werden niet alleen vertraagd door Salvini’s persoonlijke ambities, ook Berlusconi’s ego kwam in de weg te zitten. Berlusconi wilde met zijn partij de minister van Justitie leveren, maar dat was voor Meloni een brug te ver. De ex-premier van Italië is immers al jarenlang in allerlei juridische problemen verwikkeld. Minister van Justitie werd uiteindelijk Carlo Nordio, een voormalige magistraat.

Het verleidde Berlusconi ertoe om voor de ogen van de camera’s een weinig flatterende omschrijving van de nieuwe premier op een briefje neer te pennen. ‘Eigenwijs, vooringenomen, arrogant en beledigend. Iemand met wie je niet kan opschieten’, zo liet Berlusconi zich ontvallen.

Nauwe vriendschapsband met Poetin

Wat de verstandhouding ook niet geholpen heeft, is dat het persbureau La Presse een audiotape naar buiten bracht, waarin Berlusconi zijn nauwe vriendschapsband met Vladimir Poetin beschrijft. ‘Voor mijn verjaardag kreeg ik een zeer lieve brief, samen met twintig flessen wodka. Als bedanking stuurde ik een paar flessen Lambrusco terug, met een even lieve brief erbij’, aldus Berlusconi.

Door het geschenk van Poetin in ontvangst te nemen, overtreedt Berlusconi de sanctieregels tegen Rusland. Giorgia Meloni is in elk geval niet opgezet met de uitspraken van Berlusconi. In tegenstelling tot haar coalitiepartners Forza Italia en Lega heeft ze zich van bij het begin van de oorlog ondubbelzinnig aan de zijde van Oekraïne geschaard.

Controversiële figuren

Ondanks de onderlinge verdeeldheid werd zaterdagochtend de nieuwe regering ingezworen. Met Meloni krijgt Italië haar eerste vrouwelijke premier, uit een partij met wortels in het fascisme. Op economisch vlak en qua buitenlands beleid lijkt Meloni de lijn van de vorige premier Draghi te willen verderzetten. Op sociaal-cultureel vlak daarentegen, ziet het ernaar uit dat Meloni een andere koers zal varen.

Meloni’s partij is radicaal-rechts, nationalistisch en uiterst conservatief wat thema’s als abortus betreft. In haar campagne stak Giorgia Meloni nooit haar bewondering weg voor de Hongaarse premier Viktor Orban en de radicaal-rechtse Spaanse partij Vox. Dat de harde partijlijn ook uitgedragen wordt door ministers die in het verleden niet onbesproken waren, kan in de toekomst de regering destabiliseren. Zo werd Roberto Calderoli (Lega) benoemd als minister van Regionale Zaken en Autonomie. Die vergeleek ooit de zwarte Italiaanse politica Cécile Kyenge met een orang-oetan.

Ook de voorzitter van de senaat, Ignazio La Russa (Broeders van Italië), is geen onbesproken figuur. In het verleden kwam hij niet alleen in opspraak vanwege zijn verzameling fascistische relikwieën, maar ook omdat hij tijdens de coronapandemie opriep elkaar geen hand meer te geven, maar de Romeinse groet (cf. de Hitlergroet) uit te brengen.

Roberto Calderoli

Radicaal-rechtse Meloni legt eed af als eerste vrouwelijke premier van Italië

Nieuw kieswet in Italië: Rosatellum bis