De Amerikaanse aanpak van de coronapandemie kreeg heel wat aandacht gezorgd in de wereldwijde pers. Maar de laatste weken lijkt het thema uit spotlights verdwenen. Wat zijn de cijfers vandaag? En wat zijn de mogelijke politieke en electorale gevolgen van de pandemie? Volgende week zijn het uiteindelijk presidentsverkiezingen in de VS.

Totaal aantal doden: VS aan de leiding

De Verenigde Staten staan op één in de rangschikken van nominaal geregistreerde coronadoden, met 225 000. Brazilië staat op twee (157 000), India op drie (119 000), Mexico op vier (89 000). Het Verenigd Koninkrijk sluit de top vijf af, met 45 000 doden.

Neem je de 28 EU-landen samen, dan komen ze in de buurt van de VS. Alleen is het helemaal niet duidelijk hoe al die landen hun coronadoden tellen. België telt té eerlijk, klinkt het, waardoor we een hoger cijfer hebben dan andere landen en hoger op de rangschikking terecht komen. Trouwens, wie gelooft er dat China minder dan 5000 doden telt, terwijl de pandemie daar is uitgebroken?

New York spant de coronakroon

Kijken we naar de afzonderlijke staten in de VS, dan spant New York de kroon, met maar liefst 33 000 coronadoden. Op twee volgt Texas, met 18 000 maar net iets meer dan de helft van New York. Dan volgen Californië (17 000 doden), Florida (16 000), New Jersey (16 000), en Massachussetts en Illinois delen plaats vijf met elk 10 000 doden.

Massachussetts is de vijftiende staat in de VS wat betreft aantal inwoners, New Jersey staat op nummer 11. Meer bevolkte staten als Ohio (nummer 7) — onder Republikeins bestuur — en North Carolina (nummer 9) — onder een Democratische gouverneur — komen niet in de top tien voor.

Er valt trouwens iets op als je kijkt naar de cijfers in vergelijking met het aantal inwoners (cijfers van 2019, US Census). New York scoort dan bijzonder slecht, met 33 000 doden op een bevolking van 19,4 miljoen: 170 per 100 000. Dan doet Florida het een heel stuk beter, met 16 000 per 21,4 miljoen inwoners, of 75 per 100 000. Hetzelfde geldt voor Texas, met 18 000 per 28,9 miljoen: dat is 62 per 100 000. Californië doet het naar verhouding ook niet slecht, met 17 000 doden per 39,5 miljoen inwoners, of 43 per 100 000.

Kijken we naar de verhouding van het aantal doden per staat, dan krijg je volgende top vier (hoe lager het cijfer, hoe slechter):

New York: 588
Florida: 1337
Texas: 1605
Californië: 2323

Maar twee andere staten doen het ongeveer even slecht als New York: New Jersey (550) en Massachusetts (690).

Democratische staten doen het niet geweldig

Vandaag worden 26 van de 50 staten bestuurd door de Republikeinen. Kijken we naar de top tien van zwaarst getroffen staten, dan zijn zeven daarvan in handen van de Democraten, en drie in handen van de Republikeinen (met name Florida, Georgia en Texas). Met andere woorden: de Democratische staten doen het niet geweldig!

Het aansturen van ziekenhuizen en een aanzienlijk deel van het economisch beleid zijn statelijke bevoegdheden in de VS. De federale overheid kan enkel het leger inzetten, en militaire ziekenhuizen — en twee ziekenhuisschepen — beschikbaar maken.

Trouwens, de top tien staten zijn verantwoordelijk voor 63% van het totaal aantal dodelijke slachtoffers. Van die tien, stemden er in november 2016 vier voor Donald Trump: Florida, Georgia, Pennsylvania en Texas. Dit jaar is vooral Pennsylvania met zijn 20 kiesmannen belangrijk als swing state. Zal de hele CoViD-affaire invloed hebben op de kiezer in het stemhokje? Dat is de cruciale vraag. We hebben geen ervaring met hoe pandemies het stemgedrag beïnvloeden — toch niet de voorbije honderd jaar.

Doden per bevolking geeft een ander verhaal

In totaal aantal doden voeren de VS dus de rangschikking aan. Maar laten we eens kijken naar het aantal doden per 100 000 inwoners. Dan staat San Marino op kop, met 124 doden per 100 000. Op de tweede plaats Peru, met 106 per 100 000. Het brons gaat ten slotte naar het federale koninkrijk België, met 94 doden per 100 000.

De top tien wordt vervolledigd door Andorra, Bolivia, Brazilië, Spanje, Chili, Ecuador en Mexico. Op plaats elf pas staan de Verenigde Staten (68). Het vermaledijde Zweden staat op plaats 17 (58). Op plaats 22 staat Nederland (41) en nog een stuk verderop Canada (27). Hier scoren de Verenigde Staten dus al een pak beter, met een cijfer per 100 000 dat ruim 30% lager ligt dan in België.

Fatality rate

De gerenommeerde medische school van de Johns Hopkins Universiteit heeft ook berekend wat de verhouding is tussen het aantal gevallen en het aantal overlijdens. Daar gaat de droeve eerste plaats naar Mexico, met maar liefst 10% van de coronapatiënten die overlijden. Geen publiciteit voor de kwaliteit van de medische zorg in het land.

Maar er zijn nog verrassingen in de lijst. Zo komen de Zweden met hun 5500 doden op een fatality rate van 5,4%, en Canada komt op 4,6% met 10 000 doden. Dan doet België het beter, met 3,5%. Nederland komt met 2,5% net achter de 2,6% van de Verenigde Staten, die daarmee op de 52ste plaats landen. De Verenigde Staten doen het dus erg goed op dit vlak. Men kan zeker niet beweren dat het niveau van medische zorg er lager zou zijn dan bij ons.

Spaanse Griep

Donald Trump moet oppassen met deze pandemie, dat is juist. Maar dat geldt ook voor Joe Biden. Zoals gezegd doen verschillende Democratische staten het helemaal niet goed. Natuurlijk zullen ook de economische gevolgen van de pandemie een rol spelen, zeker in een liberaal economisch stelsel als dat van de Verenigde Staten.

De laatste keer dat een pandemie invloed had op een Amerikaanse presidentsverkiezing was in november 1920, net honderd jaar geleden. De Republikein Warren Harding (uit Ohio) heroverde met zijn vicepresident Calvin Coolidge (Massachussetts) de macht. Democraat Woodrow Wilson kwam niet meer op voor de verkiezingen en gaf de fakkel door aan een volledig nieuw blauw duo: Gouverneur Cox (Ohio) en de toenmalige Undersecretary for the Navy Franklin Delano Roosevelt (New York). Die veroverde uiteindelijk in 1932, na twaalf jaar Republikeinse presidenten, de sleutels voor het Witte Huis.

Calvin Coolidge

Vandaag 1776: de Verenigde Staten vieren ‘Independence Day’, een ongeluksdag?

Beïnvloedt corona de Amerikaanse kiezer?