‘We zijn pioniers in de energietransitie en hebben ons vastgelegd op een strategisch pad, waardoor we een van de eerste energiebedrijven in Duitsland zullen zijn dat klimaatpositief wordt in 2035.’ Niet klimaatneutraal, wel positief dus. Dat is het doel van het Mannheimse energiebedrijf MVV.

MVV is beursgenoteerd, maar meer dan 50 procent van de aandelen is in handen van Mannheim. Die gemeente wordt sinds 2023 bestuurd door de christendemocratische burgemeester Christian Specht. Zijn CDU vormt samen met Bündnis 90/Die Grünen en SPD een meerderheid.

Behalve MVV zijn er in de stad en omgeving ook andere bedrijven die gas en elektriciteit leveren, maar het monopolie op de distributienetwerken is voor MVV. Dat betekent volgens MVV in de praktijk dat na 2035 geen enkel huishouden in Mannheim nog gas geleverd kan krijgen.

Klimaatpositief

Officieel is er geen verklaring van het bedrijf over de beëindiging van de gasleveringen, maar uit een navraag blijkt dat er over tien jaar inderdaad geen gas meer wordt geleverd aan privéhuishoudens en bedrijven. ‘Het heeft in de regionale kranten gestaan en enkele grotere afnemers kregen een e-mail. Ons callcenter werd apart ingelicht over de stop voor het geval dat klanten er vragen over hebben’, vertelt een medewerkster. De directie wilde niet reageren.

Die directie wordt geleid door Georg Müller. Hij verklaarde in een toespraak voor de regionale pers: ‘Aan de ene kant is het commercieel niet meer interessant gas te verkopen want het aantal gebruikers neemt af. De kosten voor het gasnetwerk moeten daarom worden verdeeld onder een almaar kleiner wordende kring van afnemers. De CO2-belasting op gas is bovendien gestegen en zal nog verder stijgen. De gasprijs voor de eindgebruiker zal daardoor slecht één richting kennen: naar boven.’

Warmtenetwerk

Müller is er ook van overtuigd dat hem vanuit de politiek geen strobreed in de weg zal worden gelegd. ‘Een verandering van het energiebeleid op lange termijn is mogelijk als we de geplande CO2-reductie onjuist zouden vinden’, zei hij tegen een lokale journalist. ‘Dat kan alleen maar als de klimaatverandering wordt genegeerd of zelfs ontkend. Beide mogelijkheden zijn geen optie.’ De aangekondigde maatregel is volgens Müller noodzakelijk om ‘de zaak eindelijk aan het rollen te krijgen’.

Het stedelijke warmtedistributienetwerk zou volgens MVV een alternatief moeten bieden. Momenteel is 60 procent van de huishoudens in Mannheim daarop aangesloten. Door een pas aangenomen Duitse wet is dit netwerk in tegenstelling tot gas wel acceptabel. Minstens 65 procent van de warmtedistributie zou namelijk uit nieuwe energiebronnen komen. In Mannheim zijn dat onder meer afvalverbranding en een reusachtige rivierwarmtepomp.

Geen garantie

Een cruciaal minpunt van warmtedistributie is dat wijken in het noorden van de stad die momenteel aardgas geleverd krijgen, niet op het systeem zijn aangesloten. MVV biedt in theorie de mogelijkheid de uitbouw van het warmtedistributienetwerk met een groep van potentiële gebruikers aan te vragen, maar garantie voor een nieuwe aansluiting geeft het bedrijf niet.

Voor een derde van de huishoudens bestaat daarom maar één alternatief: de overstap op een individuele warmtepomp

Voor een derde van de huishoudens bestaat daarom maar één alternatief: de overstap op een individuele warmtepomp. De elektriciteit daarvoor wordt ook aangeleverd door MVV. Het bedrijf garandeert volledig milieuvriendelijke bronnen. De gemiddelde kosten voor een warmtepomp inclusief installatie liggen tussen 12.000 en 33.000 euro. De eindgebruiker kan volgens MVV 70 procent van de kosten door de overheid laten vergoeden. Voorwaarde voor een rendabele warmtepomp is wel dat het huis of de woning zeer goed geïsoleerd is.

Burger bij de hand

LTK is een coalitie van linkse partijen met vier leden in de gemeenteraad. Stephan Bordt leidt het fractiekantoor. Hij is positief gestemd, maar waarschuwt: ‘De omschakeling betekent ook een financiële uitdaging voor minder kapitaalkrachtige huiseigenaren. En ook huurders kunnen in de problemen geraken omdat na een renovatie, bijvoorbeeld de inbouw van een warmtepomp, de huur mag worden verhoogd.’

‘Zo eenvoudig als MVV het wil, functioneert de energieomschakeling niet. Wij eisen in elk geval dat de overheid de burger ondersteunt, zodat niemand straks in de kou staat. De staat moet de burger bij de hand nemen, anders gaat er niemand mee in de energietransitie’, zegt hij.

Geen juridische basis

De liberale FDP heeft drie leden in de gemeenteraad. De fractie wordt in Mannheim geleid door Birgit Reinemund. ‘Dat MVV geen gas meer wil leveren is al sinds twee jaar bekend. Nieuw is dat het bedrijf het gasdistributienetwerk stil gaat leggen. Dat druist in tegen eerder gemaakte afspraken en betekent dat andere bedrijven ook geen gas meer kunnen leveren. Overstappen op biogas of waterstof is daardoor ook niet meer mogelijk’, zegt ze.

‘De door Müller vastgelegde periode van tien jaar is bovendien onaanvaardbaar voor de burger. Die wordt ineens verplicht verwarmingsinstallaties te vervangen die nog lang niet aan vervanging toe zijn. Dat ondersteunen we zeker niet’, gaat ze verder. ‘Juridisch gezien zijn er ook veel vragen. De EU-wet over energietransitie is nog lang niet omgezet in Duitse wetgeving. Of dat gaat gebeuren in 2026 weet niemand. Er bestaat überhaupt geen juridische basis voor een dergelijke aankondiging.’

Volgens de liberale politica is er ook een persoonlijke drijfveer. ‘Kennelijk waren er aanmeldingen bij MVV binnengekomen over nieuwe gasinstallaties. Daar kon Müller geen begrip voor opbrengen. Maar dat is zijn probleem, niet dat van ons. Ik vind het ronduit brutaal van een bedrijf dat voor 51 procent in handen van de gemeente is, zo drastisch tegenover de burger op te treden. De raad van toezicht die bestaat uit gemeenteraadsleden van CDU, groenen en SPD heeft ook nog niets goedgekeurd. De mededeling van Müller was er puur op gericht om druk uit te oefenen.’

Christian Specht

Eerste Duitse stad sluit in 2035 gas af

De groene overloopster