2020 was voor vele zaken een slecht jaar, maar jammer genoeg ook voor het zelfbeschikkingsrecht der volkeren, ook al hernam het Verenigd Koninkrijk — in feite de Engelse meerderheid erin — zijn soevereiniteit op 31 januari 2020 door middel van de ‘brexit’.

Slecht jaar

Het was een slecht jaar in België, waar de twee grootste partijen van het land, namelijk de Vlaams-nationale, aan de kant werden geschoven bij de federale regeringsvorming. Het was een slecht jaar in Catalonië waar geweldloze strijd voor zelfbeschikking meedogenloos wordt vervolgd en gestraft met lange gevangenisstraffen. Het was een slecht jaar voor de Armeniërs met een Blitzkrieg door Azerbeidzjan en Turkije, met gebruik van Syrische islamistische huurlingen, tegen de Armeense republiek van Artsakh en etnische zuiveringen als gevolg ervan.

Het was een slecht jaar voor Tigre, waar de autonomie binnen de federale staat Ethiopië bloedig werd gesmoord. En al is het minder evident om van een natie te spreken bij Hong Kong, het was in ieder geval een slecht jaar voor de zelfbeschikking van het volk van Hong Kong met de Gleichschaltung door de volksrepubliek China. En ik vergeet wellicht andere even relevante gevallen. Nochtans is er nergens duurzame vrede mogelijk zonder erkenning van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren.

Maskerade

In het Europees parlement wordt door de meerderheidspartijen (de drie traditionele families) een maskerade opgevoerd waarbij in het theater van verdediging van mensenrechten en rechtsstaat vooral geen enkel respect voor dit zelfbeschikkingsrecht te vinden is. Elke passage die kritisch is voor de repressie in Catalonië door de Spaanse staat wordt gecensureerd. Het is natuurlijk veel gemakkelijker om kritiek te uiten op landen als Polen of Hongarije waar er nochtans geen politieke gevangenen zijn.

Het Ierse lid van het EP Clare Daly was aangesteld voor de redactie van het rapport over de staat van de mensenrechten in Europa in 2018-2019 en stemde uiteindelijk tegen haar eigen rapport omdat het door de meerderheidspartijen geamputeerd was (24 november 2020). Een amendement van Diana Riba (ERC) dat opriep tot respect voor het zelfbeschikkingsrecht werd weggestemd. Nochtans toont de geschiedenis aan dat een gebrek aan erkenning daarvan omzeggens altijd ook leidt tot ernstige schendingen van individuele fundamentele vrijheden van burgers, zoals duidelijk blijkt in Catalonië. Een tekst van het Europees parlement die de verwijzing naar die manifeste schendingen censureert, kan dan ook geen enkele geloofwaardigheid hebben.

Gevangenis der volkeren

De uitdrukking gevangenis der volkeren werd in het verleden vooral gebruikt voor het tsaristische Rusland, waaruit alvast enkele volkeren bevrijd werden bij het einde van de Eerste Wereldoorlog (Polen, Litouwers, Letten, Esten en Finnen). Vandaag geldt de uitdrukking in Europa vooral Spanje, en het toedekken ervan door de Europese Unie maakt deze laatste jammer genoeg ook voor sommige volkeren tot gevangenis. Natuurlijk wil dit niet zeggen dat het een bevoegdheid van de Europese Unie is om te beslissen op welke wijze de Catalanen hun zelfbeschikkingsrecht al dan niet willen uitoefenen.

En natuurlijk kunnen andere staten beslissen om een land na secessie al dan niet te erkennen, al mogen we daarbij opmerken dat er vele andere staten erkend worden die veel minder beantwoorden aan de volkswil en veel minder democratisch zijn. Wat men van de EU echter wel gerechtigd is te eisen, is dat men geen teksten stemt over mensenrechten waarin men op allerlei manieren de beleidskeuzes van landen die niet in de pas lopen van de politieke correctheid aanklaagt, maar niet de schendingen van de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vereniging, recht op een eerlijk proces en recht op volksbevraging door de Spaanse staat.

Clare Daly

Rusland en het Westen

Erkenning zelfbeschikkingsrecht meer dan ooit nodig