2001 Invoering van de wet op de ‘werkgelegenheid en kwaliteit van het leven’: 38-urenweek, arbeidsduurvermindering en invoering van het recht voor 50-plussers op een vierdagenweek, enz.

1996 De vergeten pionier. In Antwerpen overlijdt Walter Couvreur (82), hoogleraar en Vlaams-nationaal politicus. Wegbereider van de Volksunie. Zie Vandaag van 15 september 2022.

1984 De laatste Waalse steenkoolmijn, die van Roton (Borinage), wordt gesloten. Er was een zeer moderne extractietoren met de motoren bovenaan (gebouwd in 1960). Steenkool werd van op een diepte van haast een kilometer naar boven gehaald. Er blijft niets meer over van de mijn van Roton, behalve de extractietoren, die toen niet afgebroken kon worden omdat men niet over de nodige machines beschikte. De toren wordt ontdaan van alle ijzer en koper en aan zijn lot overgelaten. Later wordt hij door een ‘verzamelaar’ gekocht. Verschillende ontwerpen worden gelanceerd om de toren een nieuwe bestemming te geven: klimmuren, een museum,… Maar uiteindelijk gebeurt er niets en blijven de poorten dichtgemetseld. Tot op vandaag.

1982 In Bolivia slagen mijnwerkers erin om de militaire junta die drijft op corruptie en cocaïne een tijdelijk halt toe te roepen. Een algemene staking doet de legerleiding besluiten om de macht over te dragen en het parlement in ere te herstellen.

1947 Inwerkingtreding van het vredesverdrag tussen Italië en Joegoslavië. Dit laatste land, geregeerd door Tito en zijn communisten, annexeert de regio Triëst. De bevolking, van taal en afkomst Italiaans, kiest ervoor om massaal te emigreren. Binnen een paar dagen verlaten meer dan 300 000 mensen de kusten van Istrië en Dalmatië. Een onmenselijke, massale uittocht met vele doden en hartverscheurende taferelen.

Anton Webern (1883-1945)

1945 In Mittersill, vlakbij Salzburg, wordt de Oostenrijkse componist Anton Webern (1883-1945), een van de ontwerpers van het twaalftoonsmuziek of dodecafonie, met drie pistoolschoten gedood door een Amerikaanse soldaat. De moordenaar wordt veroordeeld tot vijftien dagen arrest en teruggestuurd naar de Verenigde Staten.

1940 De Duitse Luftwaffe lanceert een grootscheepse aanval op Londen. Die veroorzaakt veel schade, maar 56 Duitse vliegtuigen gaan verloren. Oorspronkelijk claimden RAF-piloten dat ze 176 Duitse toestellen hadden neergehaald, maar daar zaten talrijke meervoudige tellingen in. Na onderzoek van de wrakken komt men tot het juiste aantal. Niettemin was dit het feitelijke einde van de ‘Slag om Engeland’. De Britten verloren 28 vliegtuigen, een verhouding van exact 2:1.

1936 De Britse premier Neville Chamberlain brengt een bezoek aan Adolf Hitler in Berchtesgaden.

Nikolai von Ungern-Sternberg (1886-1921)

1921 Generaal Nikolai Fjodorovitsj von Ungern-Sternberg (1886-1921), bekend als de ‘Malle Baron’, leider van een van de laatste Witte Leger-korpsen, wordt in Novonikolaïesk (het huidige Novosibirsk) geëxecuteerd door bolsjewistische troepen. Hij was van Duits-Baltische origine en probeerde in 1919 in Mongolië een onafhankelijke staat te creëren. Hiervoor had hij twee jaar lang in de steppe doorgebracht aan het hoofd van 800 Kozakken en 1200 ruiters die tot plaatselijke stammen behoorden.

De generaal wordt meer dan vijf uur berecht waarbij Jemeljan Jaroslavski, later berucht om zijn atheïstische campagnes in de Sovjet-Unie, de aanklager is. Na het uitspreken van het doodvonnis wordt Von Ungern-Sternberg nog diezelfde avond gefusilleerd. Voor zijn executie slikt hij nog zijn medaille in van de St. Georgs-Orden, een hoge Oostenrijkse onderscheiding, in om te voorkomen dat deze in godslasterlijke communistische handen zou vallen.

Britse tank uit de Eerste Wereldoorlog

1916 In de slag om Flers-Courcelette nabij de Somme zetten de Britten voor het eerst in de Eerste Wereldoorlog nieuwe machines in, ‘tanks’ genoemd. Het pantserwapen is geboren.

1895 Overlijden in Schaarbeek van Alfred Verwee (57), Vlaams kunstschilder en etser, maar vooral de ‘vader van Knokke’ als mondaine badstad. Hij was van West-Vlaamse origine en komt rond 1880 onder de bekoring van de Vlaamse kust in de omgeving van Knokke en Heist met zijn duinen, Noordzee en achterliggend polderlandschap. Geleidelijk groeit Knokke, toen nog slechts een gehucht, in zijn spoor uit tot een kunstenaarsdorp dat in de zomer veel vooraanstaande kunstenaars uit binnen- en buitenland aantrekt. Zo ontstaat de levendige ‘Knokse Schilderskolonie’. De kunstenaars gaan gemoedelijk met elkaar om en schilderen de pittoreske hoekjes van Knokke en omgeving tot in Zeeland.

Alfred Verwee ziet spoedig dat Knokke kon uitgroeien tot een toeristische trekpleister. In 1887 richt hij, samen met Louis van Bunnen en Henri Dumortier, een bouwgroep op. Zij kopen in hetzelfde jaar van de familie Lippens 35 hectaren duingrond in de Zoutepolder voor een prijs van 1000 Bfr. per ha., om het te verkavelen als bouwpromotoren. In de volgende jaren verandert het uitzicht van Knokke dan ook grondig.

Verwee bouwt in 1888 zijn villa Fleur des Dunes aan de Zeeweg (nu: Lippenslaan) in Knokke. Hij zet zich verder in voor de promotie van de kustplaats. Samen met zijn vriend en leerling Paul Parmentier (1854-1902), die later schepen van Knokke wordt, sticht hij in 1891 de vereniging Knocke-Attractions. Het Frans drijft boven vanaf de eerste moment.

1835 De HMS Beagle met aan boord Charles Darwin bereikt de Galápagoseilanden. Zie Vandaag van 15 september 2022.

1830 De Engelse parlementariër William Huskisson (1770-1830) wordt het dodelijke slachtoffer van een eerste spoorwegongeval, een trieste wereldprimeur. Het ongeval gebeurt door onoplettendheid tijdens de openingsrit van de Liverpool and Manchester Railway.

1830 In Brussel verenigen de weinige, maar invloedrijke extremistische revolutionairen, die de vernietiging van het Verenigd Koninkrijk beogen, zich in de ‘Réunion centrale’, later de Club Saint Georges genoemd. Deze slaagde erin op 20 september met de hulp van proletarische opstootjes en uit Frankrijk teruggekeerde collaborateurs het feitelijke bewind over Brussel te bemachtigen.

1821 Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, en Nicaragua verklaren zich onafhankelijk van Spanje.

1819 Op voorstel van Cornelis Felix van Maanen, minister van Justitie, vaardigt koning Willem I van de Verenigde Nederlanden een Koninklijk Besluit uit, waarbij het Nederlands tot officiële taal in Vlaanderen wordt verklaard. Op 26 oktober 1822 wordt dit K.B. ook toepasselijk gemaakt op de arrondissementen Brussel en Leuven. Bij de uitvoering van deze taalwetgeving wordt omzichtig en zonder overhaasting gehandeld. In Vlaanderen wordt een overgangsperiode toegestaan tot 1 januari 1823. In Brussel en Leuven wordt met nog grotere geleidelijkheid gehandeld.

1796 In Nederland wordt de allereerste echtscheiding uitgesproken. Dit gebeurt in de periode dat Noord-Nederland een vazalstaat van Frankrijk is en de Zuidelijke Nederlanden door Parijs gewoon geannexeerd zijn.

De Mayflower door William Halsall (1882)

1793 De universiteit van Leuven wordt door de Franse revolutionairen afgeschaft. Ze zal pas in 1817 onder koning Willem I van de Verenigde Nederlanden worden heropend. Ik heb aan de KULeuven niet kunnen ervaren dat men dat nog weet.

1620 Het zeilschip Mayflower vertrekt vanuit Plymouth (Engeland) met kolonialisten (‘pilgrims’) aan boord, op weg naar Noord-Amerika.

Cornelis Felix van Maanen

15 september. Net binnen: Alfred Verwee overleden, vader van het mondaine Knokke

Broodnodig en toch helemaal niet geliefd